Yapay zekadan kansere blokaj

Türkiye’de kanser çalışmalarıyla uluslararası alanda değerli bilim insanlarını bir araya getiren Hematoloji ve Onkoloji Kongresi bu yılda Dünya Kanser Günü olarak bilinen 4 Şubat tarihini de içine alacak şekilde gerçekleştirildi. Kongre’de Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde pilot uygulaması başlayan yapay zeka teşhis ve tedavi programına ilişkin konuşan Doç. Dr. Cengiz Karaçin, “Hedefli tedaviler, sağ kalım oranlarını önemli düzeyde artırıyor. Çoğu kanser türünde kemoterapi yanıtları yüzde 30-50 arasında iken kişiye özgü hedefli tedavilerle tedaviye bağlı yanıt oranları yüzde 80’lere kadar çıkıyor” dedi. Kişiselleştirilmiş tıbbın amacına dikkat çeken Karaçin, “Hastaların genetik yapısını ve hastalara özgü diğer özellikleri dikkate alarak tedavileri bireylere uygun hale getiriyor. Yapay zeka ile kişiselleştirilmiş tedavi yöntemleri kullanılabiliyor” diye anlattı.

Batılı ülkelerde kanser hastalıklarının tespiti, teşhisi ve tedavisinde Yapay Zekâ (AI) teknolojisinin kullanılmaya başlandığını ifade eden Karacin, kanser biyolojisine dair artan bilgi sayesinde, onkolojik tedaviler için heyecan verici bir yenilik çağında olduklarını söyledi. Kanserde hedefe yönelik tedavi ve daha hassas bir onkoloji için ‘biyolojik belirteç’ odaklı ilaçların geliştirildiğini hatırlatan Karaçin, “AI (yapay zeka) teknolojisinin kullanımıyla onkoloji alanında çığır açan kişiselleştirilmiş tıp tedavileri, insan vücudunun hangi bölgesinde bulunduğuna bakılmaksızın, hücrelerin anormal çoğalmasıyla oluşan büyüme ve çoğalma gibi etkenleri bloke edebiliyoruz” diye anlattı.

Yapay zeka ile elde edilen başarılı sonuçları yakından takip ettiklerini aktaran Karaçin, Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde bu konuda pilot uygulamaları başlattıklarını ifade etti. Dr. Karaçin, hematoloji ve onkoloji alanında kullanılacak olan yapay zeka teknolojisi ile ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Lancet Oncology” dergisi, yakın bir tarihli bir makalede, yapay zeka destekli görüntülemenin meme kanseri tespitinde yüzde 20’lik bir artış sağladığını bildirdi. Araştırmacılar, mamografi raporlamada yapay zekanın kullanımının, radyoloji hekimine önemli bir yardımcı olarak işlev gördüğünü ve hem kanser tespit oranını artırdığını hem de iş yükünü yarı yarıya azalttığını gösterdi. Bu gelişme, memnuniyet verici bir ilerleme ancak mamografi raporlamalarını tamamen yapay zekaya bırakmanın güvenilir olmadığı, bu işlemlerin mutlaka bir radyoloji uzmanı tarafından kontrol edilmesi gerekiyor. Yapay zeka, etkili bir yardımcı olabilir. Birkaç yıl içinde, görüntüleme merkezleri bu teknolojiye adapte olabileceği öngörülüyor.”

Kanser tedavisinde cerrahi olarak tümörün çıkarılması, kemoterapi, radyoterapi ve kök hücre nakli gibi en çok tercih edilen tedavi yöntemlerine işaret eden Karaçin, “Bunlara ek olarak kanser tedavisine yeni tanımlanan biyo-belirteçler ve bu biyo-belirteçlere hedeflenmiş yeni geliştirilen ilaçlar yenilikçi tümör kavramlarını doğurdu. Bu yıl Dünya Akciğer Kanseri Kongresi, Avrupa Medikal Onkoloji Kongresi (ESMO 2023) ve Amerikan Klinik Onkoloji Kongresi’ne sunulan veriler ışığında, ileri evre akciğer kanserlerinde ameliyat öncesi kemoterapiyle birlikte immünoterapi uygulanması yüzde 25’lere varan oranda tümörün kaybolmasını sağlıyor. Bu oran yalnızca kemoterapi uygulananlara kıyasla tam 5 kat başarı şansının arttığını göstermektedir. Bu olumlu çalışma verileri sonucunda bölgesel ilerlemiş akciğer kanserinde tedavi pratiğimiz artık değişti” değerlendirmesi yaptı.

Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) bağlı uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın (IARC) bu yıl yayımladığı rapora göre, 2022’de tahminen 20 milyon yeni kanser vakasının görüldü ve kanser nedeniyle 9,7 milyon ölüm yaşandı. Dünya genelinde 2022’de akciğer, meme ve kolorektal en sık görülen kanser türleri olurken, akciğer kanseri, 2,5 milyon yeni vaka ile küresel olarak en sık görülen kanser türü olarak kayıtlara geçti. Aynı yıl en fazla ölüm 1,8 milyon ile akciğer kanseri nedeniyle yaşanıyor. Dünya genelinde yaklaşık her 5 kişiden 1’i hayatı boyunca kansere yakalanıyor. Dünya genelinde 2050’de 35 milyondan fazla yeni kanser vakasının olacağı öngörülürken, 2022’deki tahmini 20 milyon vakaya oranla yüzde 77’lik artış yaşanması bekleniyor. Türkiye’de, 2022’de, 240 bin 13 yeni kanser vakası görülürken, 129 bin 672 kişi kanserden hayatını kaybetti. Türkiye’de erkeklerde 132 bin 476 ve kadınlarda 107 bin 537 kanser vakası tespit edilirken, akciğer, meme ve kolorektal en fazla görülen kanser türü oldu.