34,5004
36,1610
2.971,12
Özlem ERMİŞ BEYHAN
İlaç sanayiinin yaşadığı sektörel ve ekonomik sorunların büyüklüğüne rağmen yüzde 100 yerli kalabilmiş az şirketten biri; Nobel İlaç. Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Ulusoy, 2000’li yılların başında Özbekistan ve Kazakistan’da üretime başlama kararını alıp uygulayarak önemli bir açılım yapmış, bu süreçte yaşadığı tüm krizleri işe adanmış yönetim ekibi ile el ele vererek çözmüş.
Nobel İlaç bugün 70’inci yılında, aynı yönetim ekibi ile 450 milyon dolarlık bir ciroya, 3 ülkede 11 üretim tesisine ve kısa vadede iddialı yeni yatırım planlarına sahip.
Yabancı şirketlerden çok teklif aldıklarını söyleyen Ulusoy, “Sermaye ortaklığı ya da satın alma için çok talep geliyor. Ama görüşmüyorum. Sadece know-how paylaşımı benzeri konularda iş birliğine açığız. Bizim Ar-Ge’mizden, varlığımızdan faydalanmak isteyen bir firma olursa ona açığız. Ama Nobel’e doğrudan bir ortak düşünmüyoruz” dedi.
Net ihracatçı şirket
Hasan Ulusoy, “Ülkemizde ilaç sanayiimizin Ar-Ge, hammadde, dışa bağımlılık gibi kronikleşmiş pek çok problemine cevap verme arzumuz bugün Nobel İlaç’ı küresel bir oyuncu haline getirdi. Yüzde 100 yerli sermaye yapımızla, Türkiye’de kimyasal ve biyoteknolojikilaç üzerine hammadde üretimi, Ar-Ge faaliyeti ve bitmiş ürün üretimi yetkinliğine sahip tek ilaç şirketi konumundayız.
İlaç sanayisi için hammadde üretim ve Ar-Ge çalışmaları gerçekleştiren şirketimiz Ulkar Kimya sayesinde Türkiye’de hammadde üretimde ürün portföyü en geniş şirketiz. Şirketleşme yoluyla yurtdışına açılma vizyonu ile hareket eden ilk ilaç şirketiyiz. Bu vizyon sayesinde cari açık veren bir sektörde, dış ticaret fazlası veren yani net ihracatçıbir şirketiz” bilgisini verdi.
Cironun % 60’ı yurtdışından
Hasan Ulusoy 6 yaşında abilerinin eczanelerinde oyun oynarken ilaçla tanışmış, kimya mühendisi olarak Almanya’dan döndüğü 1978 sonunda Nobel isimli ilaç şirketinde yönetici olarak çalışmaya başlamış. İlaç depoları olan bu şirkete 1967 yılında abilerinin ortak olduğunu anlatan Ulusoy, “O zamanlar Nobel’in herhangi bir üretimi yok.
Görevi devraldığımda Nobel, 5 milyon dolarlık şirketti. Bugün Nobel’in konsolide cirosu 450 milyon doları buluyor. Global ciromuzun yaklaşık yüzde 60’ı yurt dışında. Türkiye’de ihracat dahiltoplam ciromuz 300 milyon dolara yakın. Yurt içi ciromuz 175 milyon dolar, ihracat ise 125 milyon dolar civarında. Bu oranı sürekli büyüterek ilaçtaki cari açık sorununun çözümüne daha fazla destek vermeyi hedefliyoruz” dedi.
Özbekistan ve Kırgızistan’da yeni yatırım
Nobel İlaç bugün Türkiye dışında Kazakistan ve Özbekistan’da da üretim yapıyor. Nobel İlaç Yönetim Kurulu Başkan Vekili Selçuk Tanrıverdi, Özbekistan’ın ilk modern ilaç fabrikasını kuran şirket olarak ülkede 30 milyon dolarlık yeni bir yatırım projeleri olduğunu anlattı.
Böylece ülkede yaptıkları yatırım 90 milyon dolara çıkacak. Ülkede yerel bir şirketmiş gibi çalıştıklarını anlatan Tanrıverdi şu bilgileri verdi: “Özbekistan’da 11 bin ilaç ruhsatlı. Bu ülkede Ar-Ge’mizin olmasının çok büyük faydası oldu. Pandemide kullanılan ilaçları çok hızlıca fabrikalarımızda ürettik.
Özbekistan’dan sonra Kazakistan bir fırsat olarak çıktı karşımıza. Kazakistan’da ciromuz 110 milyon dolar. İlaç sektöründe hem ihracatta lideriz hem de ülkenin vergi şampiyonuyuz. Şimdi Kazakistan’da 75 milyon dolarlık yeni bir yatırım kararı aldık. 3 yıl içinde bitirmeyi hedefliyoruz. Her iki ülke de Türkiye’den sonra bizim yurtdışına açılma üssümüz. Bölgede birçok ülkeye Kazakistan ve Özbekistan’dan ulaşıyoruz.”
İlaçtaki fiyatlandırma politikası yurtdışında elimizi zayıflatıyor
“5 yılda üretim, Ar-Ge, ruhsatlan-dırma dahil tüm dünyada toplam 400 milyon dolarlık bir yatırım planlıyoruz. Net ihracatçı olmamız, yurt dışındaki varlığımız ve döviz kazancımızın yüksek olması bizi kuvvetli kılıyor. Hem bankalar nezdinde hem devlet nezdinde bizim özel bir yerimiz var. Bizim rekabetimiz daha çok uluslararası pazarlarda. Bir ülkede yapılanmaya gitmek demek ortalama 3 yıl o ülkede zararı göze almak demek. Ülkemizdeki fiyatlandırma politikası, yurtdışında da elimizi zayıflatıyor. Birçok ülkede ilaç fiyatları belirlenirken, ürünü getirdiğiniz ülkede uygulanan fiyata bakılıyor.”
Honduras’tan Somali’ye 50 ülkede var
“24 ülkede kendi ekiplerimiz var. 50’den fazla ülkede de kendi markamız ile büyüyoruz. Öyle ki, dünyada her saniyede bir 8 kişitarafından içilen bir ürünümüz var. Dünyada gidebildiğimiz her ülkeye gideceğiz. Gidiyoruz da Honduras’tan Vietnam’a, Filipinler’den Somali’ye. Hem Özbekistan’da hem Kazakistan’da Ar- Ge’miz var. Türkiye’de de 4’üncü Ar-Ge’mizi açmaya hazırlanıyoruz. 200’e yakın çalışanımız var Ar-Ge’de.”
Kutusu 6 bin euroluk ilacı yerlileştirdi
-Onkoloji de odaklandığımız tedavi alanlarından biri. Hatta şu anda Düzce’de bitmekte olan bir tesisimiz var. 40 milyon dolarlık bir yatırım.
-Türkiye’nin tüm ihracatını kilogram ortalaması 1.5 dolar. İlaçta ihracat 30-35 dolarlardaydık. Fakat tabii bu Türkiye’deki fiyatların yurt dışına etkisi, yurt dışındaki fiyatların da bu sebeple düşmesi dolayısıyla şu anda 20 küsur dolarlar civarında.
-Biz Türkiye’de nadir ilaç da üretiyoruz. Örnek vermek gerekirse; çocuklara yönelik bir hastalığın ürünü ithal ediliyordu. Bunun ham maddesini kendimiz yaptık, ondan sonra dedik ki biz artık bu ürünü Türkiye’de üreteceğiz. Eskiden ithal edildiği için bu ürün çok çok pahalıydı, kutusu 6 bin euroydu.
– Nobel bir okul gibi. 52 yıldır Nobel’de çalışanımız var. Nobel İlaç toplam çalışan sayısı yaklaşık 4 bin kişi.