Vücudumuzdaki karbonun galaksinin dışına çıkıp geri döndüğü bulundu

0

BEĞENDİM

0

Yaşamın yapıtaşları arasındaki karbon, yıldızlarda oluşuyor ve bu cisimler yaşamlarının sonunda süpernova patlaması geçirdiğinde uzaya salınıyor.

Daha sonra “galaktik geri dönüşüm” denebilecek bir süreçle aynı karbon, Dünya gibi gezegenler tarafından yakalanıp kullanılıyor.

Independent Türkçe’nin aktardığına göre, hakemli dergi Astrophysical Journal Letters’ta yayımlanan yeni bir makalede, karbonun galaksilerin dışına çıktığı tespit edildi.

Galaksileri çevreleyen büyük gaz bulutlarını ifade eden galaksi çevresi ortamın (circumgalactic medium / CGM) varlığı 2011’de Hubble Uzay Teleskobu sayesinde kanıtlanmıştı.

Samanyolu gibi yıldız üretmeye devam eden galaksileri sarmalayan bu bulutta yüksek oranda oksijen bulunduğu saptanmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip, yine Hubble’ı kullanarak 11 galaksiyi çevreleyen bir CGM’nin, 9 kuasarın ışığıyla etkileşimini inceledi.

Evrendeki en parlak cisimlerden olan kuasarlar, bir galaksideki tüm yıldızları gölgede bırakabilir.

Farklı elementler, ışığı farklı dalga boylarında emdiği için bilim insanları kuasar ışığının, gaz bulutuyla etkileşimine bakarak CGM’nin bileşimini anlamayı başardı.

Çalışmada bulutun sadece oksijen değil, yüksek miktarda karbon da içerdiği tespit edildi.

Araştırmanın yazarlarından Samantha Garza, “Galaksi çevresi ortamın hem karbon hem de oksijen için dev bir rezervuar gibi davrandığını artık doğrulayabiliriz” diyerek ekliyor:

“En azından yıldız oluşturan galaksilerde, bu maddelerin daha sonra galaksiye tekrar düşerek geri dönüşüm sürecine devam ettiğini düşünüyoruz.”

Bilim insanları bazı örneklerde karbonun, galaksilerarası uzaya doğru yaklaşık 400 bin ışık yılı boyunca uzandığını gözlemledi. Kıyaslamak gerekirse, Samanyolu’nun çapı yaklaşık 100 bin ışık yılı.

Washington Üniversitesi’nden Jessica Werk, yer aldığı çalışmanın bulguları hakkında “Galaksi evrimi ve galaksilerin yeni yıldızlar oluşturmak için kullanabileceği karbon rezervinin doğasıyla ilgili çıkarımlar heyecan verici. Vücudumuzdaki aynı karbon büyük olasılıkla galaksinin dışında kayda değer bir vakit geçirdi” dedi.

Bilim insanları CGM’yi inceleyerek geri dönüşüm sürecinin zaman içinde nasıl seyrettiğini anlayabilir ve Samanyolu’nun geleceği hakkında fikir edinebilir.

Bazı araştırmacılar, CGM’nin geri dönüşüme katksının yavaşlaması veya durmasının, bir galaksideki yıldız popülasyonunun azalmasına açıklama getirebileceğini düşünüyor.

Bilim insanları CGM’nin başka hangi elementleri içerdiğini bulmak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylüyor.