Türkiye’nin iki küresel yatırımcısı Ülker ve Bayraktar aynı mahalleden: Çikolatadan uçağa yolculuk

0

BEĞENDİM

0

Murat Ülker 1985 yılından bu yana üstlendiği Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini 5 yıl önce ablasının oğlu Ali Ülker’e devrettikten sonra kendi bloğunda dolu dolu yazın hayatına giriş yaptı.

Murat bey, şirketin Dönüşüm ve Teknoloji Lideri ve oğlu Yahya Ülker’in de yer aldığı Yıldız Holding yönetim kurulunda, “üye” koltuğunu koruyor.

Ülker’in amiral gemisi olduğu Yıldız Holding Perakende Grubu Başkanlığına 2015 yılından beri Şok Marketler zincirinin CEO’su Mete Buyurgan getirildi.

Son günlerde iş dünyasından Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Koç ve Doğan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hanzade Doğan ile yaptığı röportajlarıyla gündem olan iş insanı Ülker, bloğunda kendisi ile yapılan röportajlara da yer veriyor.

***

12 Eylül 2023 Marketing Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Günseli Özen’e verdiği röportajda, “Bugün herkes ev, araba almak gibi hedefler için uğraşırken ben borç ödemek için daha çok çalışıyorum. Aslında pek de borcumuz kalmadı. Globaldeki toplam borcumuz iki yıllık kazancımızdan biraz daha fazla. Şirket yönetimini devraldığımdan bugüne kadar satın alma ve birleşmelerin tutarı 13.5 milyar doları aşmış. 30’dan fazla marka ve fabrika sattık” diyor.

Bu rakama grup içi satışlar da dahil mi o konuya girmiyor.

“Bugün endüstrilerde en önemli konu ürettiklerinizi hedef kitleyle buluşturmak, pazarı finanse etmek ve satmak. Bu kapsamda iletişimin yani pazarlamanın önemi giderek artıyor” diye de ekliyor.

Ülker’in hedefi şirketin karlılığını artırıp, nakit para varlığını güçlendirecekti güçlendirmek.

***

Ali Ülker dayısının sorularını yanıtlarken e borç ödenme kapasitelerindeki yetkinliği vurguluyor:

“Türkiye’deki 80 yıllık geçmişimize baktığımızda, bankalarla teminat kullanmadan milyar dolarlık kredi anlaşmalarına imza attık, bu da şirketin güvene dayalı yapısını göstermektedir. Bugün de bu güven devam ediyor. Türkiye’de 6.5 milyar dolar olan borcumuzu 5 yıl içinde 1 milyar dolara indirmeyi başardık.”

Türkiye’de teminatsız hangi banka/bankalardan kredi kullanan hangi şirketler olduğunu öğrenmek için patronların açıklamalarını takip etmek gerekecek.

***

Yıldız Holding’in satın alma ve birleşme operasyonları içinde ilk sırada 2014 yılında 3 milyar dolara satın alınan İngiliz bisküvi devi United Biscuits geliyor olabilir. Grup 2007 yılında da 850 milyon dolara Belçika’nın köklü çikolata markası Godiva’yı satın alarak sınır ötesi markalaşmanın yolunu açmıştı.

2016 yılına gelindiğinde “global şirket” aşamasına geçildi; önce Ülker Bisküvi’deki tüm hisselerinin yüzde 21’ini; 2018 yılında da yüzde 30’unu Londra merkezli iştiraki Pladis Foods Limited’e devretti. Böylece Ülker Bisküvi’de Yıldız Holding ve Ülker ailesinin hissesi yüzde 13.3’e düştü.

***

Bu arada 2021 yılında çikolata ve unlu mamüllerde uçtan uca üretim zincirini tamamlamak üzere, yarı mamül üreten grup şirketlerinden Yıldız Holding bünyesindeki Öner Gıda’yı Ülker Bisküvi’ye sattı. Dünya kakao pazarında en büyük üreticilerden olan Doğu Afrika’nın Fildişi Sahili’nde kakao üretimini destekleyen şirket kurdu.

Pandemide gıda sektöründe ülkelerin yaşadığı tedarik krizi, tarımsal kaynaklara sahip olmanın önemini ortaya çıkardı.

Tabi ders çıkartabilenlere…

Ali Ülker’in söz konusu röportajından tarıma dikkat çeken sözlerini alıntılamak isterim:

“Tarım sektöründe de verimliliği artırmaya yönelik planlamalar yapılmalı; gıdaların daha ulaşılabilir ve uygun fiyatlarla sunulması sağlanmalıdır. Örneğin, ekmek fiyatının bisküviden pahalı olması, bu konuda alınması gereken tedbirlerin aciliyetini gösteriyor.”

***

Dün çikolata, şekerleme, atıştırmalık markalarında satın almalar çok havalıydı, bugün en havalı satın alma savunma sanayinde gerçekleşti.

Türkiye’nin yerli ve milli S/İHA’sını üreten Baykar, 2024’ün Aralık ayında İtalya’nın 1884 yılında kurulan havacılık firması Piaggio Aerospace’i satın aldı. İtalyan Savunma Bakanlığı satışı onayladı.

17 Ocak 2025 tarihli Yeni Birlik gazetesi satış rakamını da yazıyor:

“İtalyan Piaggio Aerospace, 2018 yılından bu yana mali sorunlar nedeniyle kayyum yönetiminde bulunuyordu. Özellikle Avrupa havacılık pazarına girişte büyük bir hamle olarak görülen bu satın alma ile Baykar, savunma sanayiinde yeni bir dönemin kapısını araladı. Londra merkezli haber platformu Flight Global, Baykar’ın bu dev satın alım için 100 milyon avronun hemen altında bir teklif verdiğini duyurdu. Bu rakam yaklaşık 103 milyon dolara tekabül ediyor.”

***

140 yıllık tarihi olan Piaggio, havacılık sektöründe “gökyüzünün Ferrarisi” olarak bilinen P.180 Avanti iş jetleri ve uçak motorları üretimiyle tanınıyor.

2003 yılındaki İHA Ar-Ge sürecinden itibaren tüm gelirlerinin yüzde 83’ünü ihraçtan elde eden Baykar’ın 2023 yılı ihracat tutarı 1.8 milyar dolar.

ABD Merkezli düşünce kuruluşu CNAS’in (Yeni Amerika Güvenlik Merkezi) raporuna göre, Türkiye dünya İHA ihracat pazarının yüzde 65’ini domine ediyor.

Toplamda 35 ülkeye Bayraktar TB2 SİHA ve Bayraktar AKINCI TİHA ihracatı gerçekleştiriyor.

***

Selçuk ve Haluk Bayraktar kardeşlerin yönetiminde olduğu Baykar, Piaggio Aerospace ihalesinde Suudi Arabistan’ın Nimr Arabi ve Brezilya’nın Hbr Aviacao firmaları ile yarışmıştı.

Savunma sanayiden haberler veren Savunma SanayiST.com sitesi 10 Ocak 2025 tarihli yayınında, İtalya Ekonomik Geliştirme Bakanı Adolfo Urso’nun Senato’da gerçekleştirdiği basın toplantısından, “İtalya ve Türkiye arasındaki endüstriyel ilişkileri güçlendirme bağlamında, havacılık sektörümüzdeki liderliğimizi ve AB içindeki rolümüzü pekiştirmek için Leonardo gibi (askeri haberleşme sistemlerinde NATO, Aselsan ve TUSAŞ’ın alt yüklenicisi) sektördeki diğer şirketlerle de yeni ittifaklar üzerinde çalışıyoruz.” açıklamasına verdi.

Baykar’ın ikinci hamlesinin Türk Silahlı Kuvvetleri ile ortaklık kuran İtalyan firması Leonardo Turkey Havacılık, Savunma ve Güvenlik Sistemleri A.Ş olacağını tahmin etmek güç değil.

***

Murat Ülker iş dünyasında “yıldız” röportajlara soyunmuşken, gündemine Selçuk Bayraktar’ı alsa iyi olur.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu Necmeddin Bilal Erdoğan’ın Mütevelli Heyet Başkanı olduğu İlim Yayma Vakfı (1973)’nın Mevcut Kurucular Kurulu’nda (makamları temsilen) İstanbul Valisi Davut Gül, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Safi Arpaguş bulunuyor.

1980’ler öncesi sağ-sol siyasetin uzağında ve iş çevresini MÜSİAD ile sınırlayan genç bir işadamı olarak yol alan Murat Ülker, babası ve Ülker grubunun kurucusu Sabri Ülker’in Kurucu Başkanlığını yaptığı İlim Yayma Vakfı’nın ve İlim Yayma Cemiyeti’nin 1985 yılında Kurucular Kurulu’na girmişti.

Selçuk Bayraktar da 09 Mart 2024 günü gerçekleştirilen İlim Yayma Vakfı 53. Olağan Genel Kurulunda Kurucu Üye olarak seçildi.

Ülker’in (M.Ü) Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve İlim Yayma Cemiyeti (1951) Genel Başkan Yardımcısı, Artvin eski AKP milletvekillerinden İsrafil Kışla ile yaptığı 8 Temmuz 2023 tarihli röportajının yanına Bayraktar’ ile söyleşi iyi gider. Dün ve bugün gibi…