Suriye sonrası önemli gelişme: Rusya-İran ilişkisi güçleniyor

0

BEĞENDİM

0

İster politika değiştirmelerinden isterse kendi sorunlarına yoğunlaşmak istemelerinden kaynaklansın artık Suriye’de etkilerini yitirmiş olan Rusya ile İran şimdi kendi aralarındaki ilişkinin geleceği konusunda ciddi adımlar atıyor. Küresel jeopolitik istikrarsızlık ortamında iki ülke öncekinden daha sıkı bir işbirliğine hazırlanıyor.

Moskova ile Tahran arasındaki işbirliğinin en ileri adımını İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın 17 Ocak’ta Moskova’ya yapacağı ziyaret oluşturuyor. Bu ziyaret de Rusya ile İran özellikle, savunma, ticaret, enerji gibi alanlarda son derece etkili olacağı belirtilen Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması imzalayacak. Tabii sadece bununla sınırlı değil, asıl amaç kuşkusuz Batı etkisine karşı ortak çıkarları korumak.

Peki bunun için hayata geçirecekleri projeler nedir? İlki, Rusya’nın bölgesel/uluslararası ortakları arasında ticareti kolaylaştıracak olan Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru tabii ki. Bu Rusya ile İran’a da ticari ilişkilerinde kolaylık sağlayacak, Batı yaptırımlarını hafifletecek. Yeni anlaşmanın bir parçası olarak, bazı Rus şirketleri İran’ın enerji sektörüne büyük yatırımlar yapacak. Bu yatırımların sektörün modernleşmesine, kapasitesinin artmasına yardımcı olması bekleniyor.

İşbirliğinin kapsamı konusunda fikir verebilecek olan bir bilgiyi de ekleyeyim; iki ülke Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) içinde daha fazla entegrasyonu teşvik ederek Batı pazarlarına olan bağımlılıklarını azaltmak amacıyla Asya’da pazar bulmada da birlikteler. Özellikle Hindistan’da pazar bulmayı hedefliyorlar. İran’ın stratejik konumu bunun için hayli uygun bilindiği gibi, ülke Avrupa ile Orta Asya arasında, Çin ile Hindistan’a kadar uzanan mallar için bir geçiş güzergahı durumunda.

Bu alanlarda işbirliği olur da askeri anlamda olmaz mı? O da var elbette. Özellikle insansız hava araçları gibi ileri teknolojilerde birbirlerinin tedarikçisi durumundalar. İran Rusya’nın Tataristan Cumhuriyeti’nde üretilen insansız hava araçlarına tedarik sağlıyor Bu her iki tarafı da hem mali hem de askeri açıdan güçlendiriyor. İran ayrıca Rusya’ya gelişmiş Shahed-136 insansız hava araçları tedarik ediyor. Moskova’nın düşük maliyetli, yüksek verimli insansız hava araçlarına olan bağımlılığı anımsandığında bunun ne kadar önemli olduğu anlaşılabilir.

Jeopolitik gerçekler iki ülkeyi birbirine hayli yakınlaştırdı kısacası. Bir zamanlar, yani Dimitri Medvedev zamanında Rusya İran’a karşı BM yaptırımlarını desteklerdi. Yapılan bir anlaşmaya rağmen Rusya S-300 savunma sistemini 2015 yılına kadar İran’a teslim etmemişti. Şart değil ama Rusya’nın Donald Trump döneminde ABD ile gireceği olası yumuşama süreci yeniden Rusya ile İran arasında soğukluğa yol açabilir.

Sonuçta, yeni/güçlendirilmiş bir ortaklığa doğru gidiyor iki ülke. İkisinin de ekonomik açıdan zorluk içinde olması anlaşmayı sekteye uğratabilir ama. Mevcut ekonomik yaptırımlar Rusya’nın enerji rezervlerinden tam olarak faydalanmasını engelliyor. İran da yüzde 35’lik enflasyon oranıyla sürekli olarak hiperenflasyona yakın bir durumda. Bu nedenle her iki ülke kırılganlıkları daha da kötüleştirmemek için hayli diplomatik dikkat göstermek zorunda.

Şimdilik bu ortaklık Batı’ya karşı bir Meydan okuma elbette. Pezeşkiyan 17 Ocak’ta bu anlaşmaya ima atacak.

Tabii ki anlaşmanın geleceğini Trump’ın Rusya’ya yönelik tutumu belirleyecek yine de.