Sinemanın kurtulması mı gerekir?

TÜİK geçtiğimiz günlerde 2023’ün sinema salonlarına dair verileri açıkladı. Bir anda karamsar manşetler atıldı. İzleyici sayısının yüzde 13 civarı azaldığı belirtildi. Esasında her yıl sonunda önceki yılı değerlendirmek için bu verileri sayfamızda paylaşıyoruz. Sadece bilet sayısı değil, bilet fiyatlarındaki artışa da dikkat çekmiştik. Zira geçtiğimiz yıla göre yüzde 150 artış söz konusu. Veriler sinema salonlarına olan ilginin düştüğünü gösteriyor. Bunu çeşitli sebepleri var. Dijital izleme alışkanlığı, bilet fiyatları ve toplumsal bazı dinamikler etkili oldu.

Sinema, çekilen filmin salonda izleyici ile buluştuğu tarihte (1895) doğmuş sayıldı dolayısıyla sinema salonu, sinemanın olmazsa olmazıdır. Ancak bu tarz dönemsel verilerle en genç sanat dalının gelişimi ve dönüşümünü karamsar tablolarla ifade etmek doğru olmayacak gibi. Çünkü teknoloji şile doğrudan bağlantılı olan sinema, bir asrı geçen tarihi boyunca çok ciddi eşikler atlattı. Sonunun geldiği düşünülen zamanda yeniden doğdu. Benzer şeyler yaşıyor olmamız muhtemel.

Tablonun karamsar olmayan tarafına da bakalım… Evet, sinema salonlarında satılan bilet sayısı azaldı ama hasılatlar şaşırtıcı şekilde yükseldi. İzleyici için bilet fiyatının yüksek olması olumsuz, ancak bilet fiyatından elde edilen hasılat ise yapım için olumlu bir durum. Türkiye’de 2022 hasılatları, bir önceki yıla göre yüzde 372 arttı. 2023’te ise 2022’ye göre hasılat artışı yüzde 110…

Diğer taraftan… Dijital mecralar sinema salonlarını ve izleme alışkanlığını etkiledi, evet. Lakin madalyonun diğer tarafına baktığımızda hala çok film çekildiğini ve insanların çok film izlediğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Küresel dijital mecraların çok izlenen filmleri 200 milyon saat ve üzeri izlenmelerle ifade ediliyor.

Elbette izleyiciyi sinema salonuna çekmek lazım. Bunun için de yapılması gerekenler var. Bilet fiyatlarının ortalama 150 TL olduğunu düşünürsek, uygun fiyatlı bilet uygulamaları yapılmalı. Sinema salonlarının hepsinde aynı filmlerin yer alması da sorun. Farklılığı arttırmak gerek. Bağımsız sinemanın varlığı ve önemi artıyor. Bağımsız filmlerin özellikle Anadolu’da çok fazla salonda gösterilmesi sağlanmalı. Netice-i kelam… Bir dönüşümün virajındayken çalkantılar olacak elbet. Sinema salonlarındaki durum da budur. Yok saymadan çeşitlilik temelli önlemlerle izleyici yeniden sinema salonlarına çekilebilir. Ama bilmek lazım ki, izleme alışkanlığı değişti. Ne olursa olsun eskisi gibi olma ihtimali az.