Sinemamızın ustası Şerif Gören’i yitirdik

BEĞENDİM

Şerif Gören sinemaya 1963’te Lale ve Erman Film stüdyolarında kurgucu olarak girdi. Koreli Mehmet, Piyade Osman, Vurguncular, İbret filmlerinde Yılmaz Güney’e yönetmen yardımcılığı yaptı. Cesur ve Çirkin, İbret’i Güney çekmişti. Jeneriğe Gören’in adı yazıldı.

Yılmaz Güney tutuklanınca yarım bıraktığı Endişe (1974) filmini tamamladı. Pamuk toplayan ırgatların zorlu gündelik yaşamlarını gerçekçi bir anlatımla yansıttı. Şirketi Anadolu Filmcilik’i kurdu, yönetmenlik ve yapımcılığa başladı. (1981).

Senaryosunu Yılmaz Güney’in yazdığı Yol’u çeken Gören sinemamızın başyapıtlarından birini yaptı, Altın Palmiye Ödülü’nü Costa Gavras’ın Missing (Kayıp) filmiyle paylaştı. Metin Erksan’ın Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı ödülünü aldığı Susuz Yaz’dan sonra en büyük uluslararası ödülü Türk sinemasına getirdi.

Yönetmen her ne kadar toplumsal çalışmalar yapmak istese de koşullar yüzünden Köprü, Deprem, İki Arkadaş, Nehir, Derdim Dünyadan Büyük, Derviş Bey gibi ticari yapımlar gerçekleştirdi. Endişe’den sonra Almanya Acı Vatan’ı farklıydı, sosyal dramında Almanya’daki işçilerimizin, ailelerinin parçalanmasını, dış göç olgusunu, yozlaşmayı betimledi.

Arabesk filmleri furyasında Aşkı Ben mi Yarattım, Kır Gönlünün Zincirini, Feryada Gücüm Yok’ta dönemin yıldızlarıyla çalıştı.

YOL’UN ULUSLARARASI BAŞARISI

Şerif Gören’in ikinci dönemi Yol (1981) filmiyle başladı. Yol’un ardından sonra Osman Şahin’in öykülerinden uyarladığı Tomruk’ta insan-doğa arasındaki ilişkiye odaklandı. Güç çekim şartlarına karşın gerilim, mücadele dolu bir yaşamda kalma savaşımı anlattı. Güneşin Tutulduğu Gün kadına, kadın cinselliğine ait bir filmdi.

1985’te kırsalda geçen üç film çekti: Kurbağalar, Yılanların Öcü ve Kan. Kan’da kan davası sorununu işledi. Osman Şahin’den uyarladığı Kurbağalar’da köylü kadınların cinselliğe bakışını belgesele yakın gerçekçi bir anlatımla irdeledi.

Kırsalla ilgili üçlemesinden sonra sıra kent üçlemesine geldi: Sen Türkülerini Söyle ve Sen de Yüreğinde Sevgiye Yer Aç 12 Eylül dönemine ait çalışmalardı. On Kadın’da kadınların sorunlarını, toplumdaki yerlerini sorguladı.

Beyoğlu’nun Arka Yakası’nda Beyoğlu’nun dününü ve bugününü irdeledi. Almanya’da çektiği Kemal Sunal’lı Polizei’da çöpçü Ali Ekber’in kültür çatışmasını anlattı. Amerikalı, tam bir Amerikalıya dönüşen iş adamının (Şener Şen) Türkiye’ye döndükten sonraki serüvenleriydi, komedi Amerikan yaşam biçimini, Hollywood filmlerini eleştiren bir taşlamaydı.

Endişe ve Yol filmleriyle Türk sinemasına sanatsal, kültürel açıdan büyük değerler katan Şerif Gören her türde film çekti. Her dönemde kendini yeniledi. Kurgucu olmasından ötürü akıcı, tempolu bir anlatım kullandı. İçerik ve görsel açıdan yürekli yapımlara imza attı.

ÖDÜLLER

1975: 12. Altın Portakal Film Festivali – En iyi yönetmen ödülü – Endişe
1982: 35. Cannes Film Festivali – Altın Palmiye – Yol
1999: 36. Altın Portakal Film Festivali – Yaşam boyu onur ödülü
2018: 25. Uluslararası Adana Film Festivali – Yaşam boyu onur ödülü

FİLMLERİ

1970: Canlı Hedef, 1970: Piyade Osman, 1971: İbret, 1971: Kaçaklar, 1971: Vurguncular, 1974: Endişe, 1975: Köprü, 1976: Deprem, 1976: Taksi Şoförü, 1977: İstasyon, 1977: Nehir, 1978: Derdim Dünyadan Büyük, 1978: Derviş Bey, 1978: Evlidir Ne Yapsa Yeridir, 1978: Gelincik, 1979: Almanya Acı Vatan, 1979: Aşkı Ben mi Yarattım, 1980: Kır Gönlünün Zincirini, 1981: Feryada Gücüm Yok, 1981: Herhangi Bir Kadın, 1981: Yol, 1982: Alişan, 1982: Tomruk, 1983: Derman, 1983: Güneşin Tutulduğu Gün, 1984: Firar, 1984: Gizli Duygular, 1984: Güneş Doğarken, 1985: Kurbağalar, 1985: Yılanların Öcü, 1986: Adem ile Havva, 1986: Beyoğlu’nun Arka Yakası, 1986: Kan, 1986: Sen Türkülerini Söyle, 1986: Umut Sokağı, 1987: Katırcılar, 1987: On Kadın, 1987: Sen de Yüreğinde Sevgiye Yer Aç, 1988: Polizei, 1990: Abuk Sabuk 1 Film, 1993: Amerikalı, 2011: Ay Büyürken Uyuyamam.