Kalbin de kendi beyni var ve beklenenden daha karmaşık

Kalbinizin kendi bağımsız bir "beyni" olduğunu biliyor muydunuz? İsveç’teki Karolinska Enstitüsü ve ABD’deki Columbia Üniversitesi’nden bilim insanları, zebra balığının kalbinde bulunan sinir hücrelerini inceleyerek bu sinir ağının beklenenden çok daha karmaşık olduğunu ortaya çıkardı.

BEĞENDİM

Kalbin dış tabakalarının hemen altında yer alan bu sinir ağına “intrakardiyak sinir sistemi” adı veriliyor. Bu sinir ağı, uzun süredir beynin ve omuriliğin gönderdiği bilgileri ileten bir durak olarak kabul ediliyordu. Ancak araştırmalar, bu sinir ağının kalbin atışını düzenlemede beyin gibi bir işlev gördüğünü gösterdi.

Araştırmayı yöneten Karolinska Enstitüsü’nden nörobilimci Konstantinos Ampatzis, “Bu küçük beyin, kalp atışını sürdürme ve kontrol etmede, beynin nefes alma ve yürüme gibi ritmik işlevleri düzenlemesine benzer bir rol oynuyor” dedi.

Kalbin kendi kendine attığı uzun zamandır biliniyor ve bu durum 18. yüzyılda Alman anatomist Albrecht von Haller tarafından “doğal uyarılabilirlik” olarak tanımlanmıştı. 19. yüzyılda ise kalpteki gangliyon adı verilen sinir demetlerinin, kalp atışını düzenleyen birer “doğal pacemaker” olduğu keşfedildi.

Bugün bilinenlere göre, beyin kalbin işleyişini “savaş ya da kaç” tepkisini yöneten sempatik sistem ve “dinlen ve sindir” tepkisini yöneten parasempatik sistem aracılığıyla kontrol ediyor. Ancak bu kontrolün karmaşıklığı hâlâ bilim insanlarını şaşırtıyor.

İNSAN KALBİ İLE ORTAK NOKTALAR NELER?

Ampatzis ve ekibi, zebra balığının kalbinde bulunan sinir hücrelerini ayrıntılı bir şekilde haritalamak için RNA profilleme, bağışıklık işaretleme ve elektriksel özellik analizleri gibi yöntemler kullandı. Bu süreçte, çiğneme, yürüme gibi merkezi ritmik işlevleri düzenleyen sinir yollarına benzeyen hücre tipleri keşfettiler.

kalpjpg K1QOp9V qEu1Vjlf iQ9Bw

Zebra balığı ve insanlar arasında yüz milyonlarca yıllık evrimsel mesafe olmasına rağmen, her iki türün de kardiyovasküler fizyolojilerinde büyük benzerlikler bulunuyor. Bu, omurgalıların kalplerindeki sinir sisteminin sandığımızdan çok daha gelişmiş olabileceğini gösteriyor.

YENİ TEDAVİ YOLLARI İÇİN UMUT

Ampatzis, “Kalbin sinir sisteminin ne kadar karmaşık olduğunu görmek bizi şaşırttı” dedi ve bu sistemin daha iyi anlaşılmasının aritmi gibi kalp hastalıklarına yönelik yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olabileceğini vurguladı.

Bu bulgular, kalp ile beyin arasındaki ilişkiye dair yeni soruları gündeme getiriyor. Gelecekte yapılacak araştırmalar, diyet, hastalık ve aktivite gibi faktörlerin bu sistem üzerindeki etkisini anlamamızı sağlayabilir.