İsrail’de Haredi Yahudilerin askerlikten muaf tutulması tartışılıyor

BEĞENDİM

İsrail Yüksek Mahkemesi, erkekler ve kadınlar için askerliğin zorunlu olduğu ülkede, Ultra Ortodoks (Haredi) Yahudilerin askerlikten muaf tutulmasına ilişkin hükümet kararının uzatılmasını görüşüyor.

İsrail ordusunun abluka altındaki Gazze Şeridi’ne saldırıları 4 aydır devam ederken Haredi nüfusun zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutulması tartışılmaya devam ediyor.

Haredi nüfusun da askere alınmasını isteyen yaklaşık 1000 kişilik grup, Batı Kudüs’teki Yüksek Mahkeme önünde toplandı.

İsrail bayrakları taşıyan göstericiler, yaralı İsrail askerlerini temsil eden sedyeleri alana getirdi. Göstericiler, “Herkes için eşit görev” ve “Savunma=Eşit askerlik hizmeti” yazılı dövizler taşıdı, müzik aletleriyle ritim tuttu.

Onlarca kişilik Haredi bir grup ise “İsrail halkı Tevrat olmadan var olamaz”, “Yeşivaların (Tevrat okulları) kapatılması halkın organlarının sökülmesi” yazılı pankartlar taşıdı.

İsrail polisi çevrede geniş güvenlik önlemi aldı, karşıt görüşlü gruplar arasında bariyer kurdu.

Yüksek Mahkeme hükümetin kararını görüşüyor

Yüksek Mahkeme, İsrail’de Haredi nüfusun askerlikten muaf tutulmasına ilişkin martta sona erecek hükümet kararının hazirana kadar uzatılması talebini görüşmeye başladı.

İsrail’de hükümet Yüksek Mahkemeye sunduğu savunmada, 7 Ekim’de Gazze’ye yönelik saldırıların başlamasıyla zorunlu askerliğe ilişkin bir yasa teklifi hazırlayamadığını belirterek, hazirana kadar yasa teklifi hazırlamak için süre talep etti.

Haredilerin zorunlu askerlik hizmetine katılmasını talep eden liberal sivil toplum örgütü İyi Yönetim Hareketi, mahkemeye yaptığı sunumda, “devletin vatandaşlarının kanı hakkında ayrım yapamayacağını” ifade etti.

İsrail’de bazı ailelerin savaşta çocuklarını kaybettiği, yaralananların olduğunu aktaran İyi Yönetim Hareketi avukatlarından Eliad Shraga, İsrail ordusunun Gazze’ye saldırısında insan gücüne ihtiyaç duyduğu dönemde bu “ayrımcılığın göz ardı edilemeyeceğini” söyledi.

Mahkemede hükümeti temsil eden avukat Avi Milikovsky ise yaptığı savunmada hükümetin kararının Haredi nüfusu askerlikten muaf tutmadığını, Savunma Bakanlığının ordudan “Haredileri zorla silah altına almamasını talep ettiğini” kaydetti.

Milikovsky, İsrail ordusunun askere alımları yıl boyunca sürdürdüğünü, Yeşivalarda eğitim gören 60 bin Haredi’nin askere alımının yeni yasa hazırlanana kadar bekleyebileceğini dile getirdi.

Yüksek Mahkeme Haredileri askerlikten muaf tutan yasayı iptal etmişti

İsrail’de Yüksek Mahkeme, Haredi nüfusun tamamının zorunlu askerlikten muaf tutulmasını öngören farklı yasaları geçmişte “ayrımcı” ve “hukuka aykırı” olduğu gerekçesiyle iptal etmişti.

Ülkede hükümetler, Savunma Bakanlığı aracılığıyla orduya Tevrat okullarında dini eğitim gören erkeklerin zorla silah altına alınmaması yönünde talimat gönderiyor.

Hükümet Haziran 2023’te söz konusu kararın Mart 2024’e kadar uzatılması yönünde karar almıştı. Haredilerin de askere alınması gerektiğini savunan liberal sivil toplum örgütü İyi Yönetim Hareketi, Yüksek Mahkemeye hükümetin bu kararına itiraz eden dilekçe sunmuştu.

Harediler İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor

İsrail’de büyük çoğunluğu dini gerekçelerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyonluk ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor.

Ülkedeki Haredi Yahudilerinin büyük çoğunluğu Batı Kudüs’teki Meaşerim Mahallesi’nde ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.

İsrail’de 1 Kasım’daki seçimlerden zaferle ayrılan Likud lideri Binyamin Netanyahu’nun koalisyon ittifakında aşırı sağcı partilerin yanı sıra Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik partileri yer alıyor.

Laik Yahudilerle aralarında birçok konuda görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredi Yahudilerin çoğu, orduda dinlerinin gerektirdiği şekilde yaşayamayacakları gibi gerekçelerle askerlik yapmayı reddediyor.

Kadın ve erkekler için İsrail’de 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat Kursları’nda (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor.

İsrail’de koalisyonu ortağı Haredi partiler, “Tevrat eğitiminin temel hak olduğu” yönünde bir kanun geçirerek temsil ettikleri Ultra Ortodoks kesimin askerlikten muaf tutulmasını yasal güvence altına almak istiyor.