Fitre kimlere verilir, kimlere verilmez? | Fıtır sadakası (fitre) ne kadar, fazla verilebilir mi? DİYANET 2024

0

BEĞENDİM

0

RAMAZAN FİTRESİ NE KADAR 2024? | Her yıl Diyanet tarafından belirlenen bir ölçü paranın fakir Müslümanlara verilmesi olarak bilinen Fıtır Sadası, Ramazan Bayramı’na sayılı günler kala araştırma konusu haline geldi. Minimum mal ölçüsü belirli bir hududun üzerinde olan şahıslarca verilen Fitre hakkında arama motorlarında Ramazan fitresi ne kadar 2024? Fitre kimlere verilir, kimlere verilmez? sorularının yanıtı araştırılıyor. İşte ayrıntılar…

BU YILKİ RAMAZAN FİTRESİ NE KADAR? 2024 FİTRE NE KADAR DİYANET?

Diyanet İşleri Başkanlığı’nca her yıl açıklanan fitre fiyatı, 2024 yılı Ramazan ayı için 130 TL olarak belirlendi.

FİTRE (ORUÇ FİDYESİ) NEDİR?

İslamlıkta, varlıklı olanların ramazan ayı içinde fakirlere vermesi dince buyurulan ölçüsü muhakkak sadaka. Türkçede fitre halinde söylenen fıtır sadakası, nisab ölçüsü malı olan müslümanların Bayram namazına kadar vermeleri vacib olan sadaka çeşididir. Fitre kişi başına verilir. Ailedeki bütün bireylerin fitresini büyüklerden biri verir. Türkiye’de her yıl kişi başına verilecek olan ölçüsü Diyanet İşleri Başkanlığı belirler.

FİTRE NE VAKİT VERİLİR?

Halk ortasında fitre diye bilinen fıtır sadakası (sadaka-i fıtır); insan olarak yaratılmanın ve Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen varlıklı olup Ramazan ayının sonuna yetişen müslümanın, makul kimselere vermesi vacip olan bir sadakadır (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 103-105). Vacip oluşu, sünnetle sabittir (Buhârî, Zekât, 70-78; Müslim, Zekât, 12-16; Ebû Dâvûd, Zekât, 18; İbn Mâce, Zekât, 21).

Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlüdür. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her müslümana fitrenin gerektiğini söz etmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20).

Fıtır sadakasının vacip olma vakti Ramazan bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan evvel de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla birlikte, bayram günü yahut daha sonra da verilebilir. Lakin, bayram namazından evvel verilmesi müstehap kabul edilmiştir.

Şâfiî mezhebinde ise; fitreyi, legal bir mazeret bulunmadıkça bayramın birinci gününün gün batımından sonraya bırakmak haramdır. Fitreyi Ramazan’ın birinci günlerinde vermek de caizdir (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 128).

Fitrenin amacı, bir yoksulun içinde yaşadığı toplumun hayat standardına nazaran bir günlük yiyeceğinin karşılanması, böylelikle bayram sevincine iştirak etmesine katkıda bulunmaktır.

Günümüzde fıtır sadakası ölçüsünün belirlenmesinde, kişinin bir günlük (iki öğün) olağan besin gereksinimini karşılayacak ölçünün ölçü alınması daha uygundur. Kişi dinen güçlü sayılanlara, tarzına (anne, baba, dedeler ve nineler), fürûuna (çocuk ve torunlar) ve eşine fıtır sadakası veremez. Fitreler bir yoksula verilebileceği üzere, birkaç yoksula de dağıtılabilir. (Merğînânî, el-Hidâye, II, 224). Lakin bir bireye verilen ölçü bir fitreden az olmamalıdır.

FİTRE KİMLERE VERİLİR?

Fıtır sadakası, kişinin bakmakla yükümlü olmadığı fakir müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan direkt ya da dolaylı olarak yararlanmaması temeldir. Zekât için de tıpkı kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi metot ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.)

FİTRE KİMLERE VERİLMEZ?

Hanefilere nazaran aşağıda sayılanlara fitre verilmez:

• Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
• Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,
• Eşine,
• Zengine yani aslî muhtaçlıkları dışında nisap ölçüsü mala sahip olan bireye,
• Babası güçlü olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228).

Şâfiîlere ve Ebu Yusuf’a nazaran fitre, Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî, el-Hâvî, III, 387; X, 519; Merğinânî, el-Hidâye, II, 223).

Bunların dışındaki kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide üzere akrabalar güçlü değillerse kendilerine zekât, fitre ve fidye verilebilir.

KİMLER FİTRE VERMELİDİR?

Ramazan bayramına kavuşan, temel muhtaçlıklarının ve bir yıllık borçlarının dışında nisap ölçüsü (80.18 gr. altın yahut bu değerde) mala sahip olan müslümanlar kendileri ve velayetleri altındaki bireyler için fıtır sadakası vermekle yükümlüdürler (Kâsânî, Bedâî’, II, 70, 72).

Ancak fıtır sadakası ile yükümlü olmak için bulunması gereken nisap ölçüsü malın, “artıcı” özellikte olması ve üzerinden “bir kameri yıl” geçmiş olması gerekmez.

Kişi kendisinin ve ergenlik çağına ulaşmamış çocuklarının fitresini vermekle yükümlüdür (Kâsânî, Bedâî’, II, 70). Buna karşılık kişininana-babası, büyük çocukları, karısı, kardeşleri ve öbür yakınları için fitre ödeme zaruriliği yoktur. (Kâsânî, Bedâî’, II, 70, 72). Ama vekâletleri olmadığı hâlde bu şahıslar için ödeme yapsa geçerli olur.

Şâfiî mezhebine nazaran ise fıtır sadakası vermek “farz”dır ve bununla yükümlü olmak için nisap ölçüsü mala sahip olmak koşul değildir (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 594). Buna

göre temel gereksinimlerinin yanı sıra bayram günü ve gecesine yetecek kadar azığa sahip zengin-fakir her müslüman fitre ile yükümlüdür (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 594). Ayrıyeten varlıklı kimsenin müslüman olan eşi, çocukları, ana-babası ve öbür yakınları için de sadaka-i fıtır vermesi gerekir.