Felak ve Nas müddetleri TÜRKÇE OKUNUŞU | Felak Nas meali, fazileti, tefsiri ve manası

0

BEĞENDİM

0

Resulullah, Felak ve Nas müddetlerinin en hoş sığınma duaları olduğunu açıklamış ve çok okunmasını tavsiye etmiştir. İşte namaz müddetleri ortasında da yer alan Felak Nas mühletleri meali, manası, fazileti ve tefsiri…

FELAK MÜDDETİ TÜRKÇE OKUNUŞU

1. Kul e’uzü birabbilfelak

2. Minşerri ma halak

3. Ve min şerri ğasikın iza vekab

4. Ve min şerrinneffasati fiyl’ukad

5. Ve min şerri hasidin iza hased

FELAK MÜHLETİ DİYANET MEALİ

1. De ki: “Sabahın rabbine sığınırım;

2. Yarattığı şeylerden gelebilecek kötülüklerden;

3. Karanlığı çöktüğü vakit gecenin şerrinden;

4. Düğümlere üfürenlerin şerrinden;

5. Bir de kıskandığı vakit kıskanç kişinin şerrinden!

FELAK MÜHLETİ FAZİLETİ

Hz. Peygamber sahâbeden Ukbe b. Âmir’e şöyle buyurmuştur: “Görmedin mi? Bu gece gibisi asla görülmemiş âyetler indirildi: Kul eûzü bi-rabbi’l-felak ve Kul eûzü bi-rabbi’n-nâs” (Müslim, “Müsâfirîn”, 264). Resûlullah, Felak ve Nâs müddetlerinin en hoş sığınma duaları olduğunu açıklamış ve çok okunmasını tavsiye etmiştir (Dârimî, “Fezâilü’l-Kur’ân”, 25. Bu iki mühletin faziletiyle ilgili öteki rivayetler için bk. İbnKesîr, VIII, 550-553).

• Felak Mühleti, her türlü berbatlıktan Allah’a sığınmayı emreder.
• Sure, sabah ve akşam okunması tavsiye edilen surelerdendir.
• Felak Müddeti, sorun ve ıstıraptan kurtulmak için okunabilir.
• Sure, şeytanın vesveselerinden korunmak için okunabilir.
• Sure, hastalıkların şifası için okunabilir.
• Sure, makûs hayallerden korunmak için okunabilir.
• Ev ve iş yerlerinin korunması için okunabilir.
• Yolculuklar da okunabilir.

FELAK MÜDDETİ TEFSİRİ

“Sabah” diye çevirdiğimiz felak sözü “yarmak” manasındaki felk masdarından isimdir. Yarma ve çatlatma sonucunda meydana gelen şeyin sıfatı olarak kullanılmaktadır. Yaygın yoruma nazaran burada Allah’ın gece karanlığını yarması sonucunda meydana gelen sabah aydınlığını söz eder. Lakin, bir sonraki âyetle kontağı dikkate alındığında sözün, “yokluktan yarılıp çıkan mahlûkat” halinde özetleyebileceğimiz daha genel bir mana içerdiğini kabul etmek gerekir. Buna nazaran felak sözü kâinatın yokluk alanından tahminen bir patlama ile birinci meydana gelişini ve yaratılışını tabir eder. Bu cümleden olmak üzere arzdan kaynayan pınarlar, bulutlardan boşalan yağmurlar, tohumlardan filiz veren bitkiler, rahimlerden çıkan yavrular üzere Allah’ın kudretiyle bir asıldan, bir kaynaktan ayrılıp çıkan bütün mahlûkat felak sözünün kapsamına girer. Ayrıyeten –Muhammed Esed’in de belirttiği üzere (III, 1324)– felak sözünün, “bir meçhullükten (dönem) sonra hakikatin ortaya çıkışı” biçimindeki tarifi (Tâcü’l-arûs, “flk” md.) dikkate alındığında “sabahın rabbi” tabiriyle “Allah’ın, hakikatin her formdaki idrakinin kaynağı olduğuna ve bir kimsenin ona sığınmasının, ‘hakikatin akabinde koşmak’ ile eş manalı olduğuna” işaret edildiği de düşünülebilir. Eski tefsirlerde felak sözüne, “cehennemin ismi, cehennemde bir zindanın yahut bitkinin ya da kuyunun ismi” üzere –bize nazaran isabetli olmayan– öteki yorumlar da getirilmiştir (meselâ bk. Taberî, XXX, 349-351; Şevkânî, V, 616-617).

Bütün mahlûkatın şerrinden Allah’a sığınmanın gereği vurgulanmıştır. Bu tabir, maddî ve mânevî, dünyevî ve uhrevî, dış âlemde yahut kişinin nefsinde, olağan ve ihtiyarî, her türlü şerri kapsamaktadır. Allah’ın yarattıklarının şerri, berbatlığı yaratma bakımından Allah’a ilişkin olmakla birlikte her yaratılanın bir hikmeti, bir yararı, ilâhî plana uygun bir işlevi vardır. Bu imtihan planında ve ortamında beşere kötüyü isteyip istememe ve onu icra için iradesini harekete yöneltme yetisi verilmiştir. Öte yandan Allah’ın berbat olarak nitelemediklerini makus sayan yahut makus kılanlar, bu imtihana tâbi olan şuurlu varlıklardır yani kötülük onların hali, tercihi, kullanma ve uygulama biçimi ve yeri ile ilgilidir.

“Gece” diye çevirdiğimiz gâsık sözüne müfessirler “soğuk, Süreyyâ yıldızı, güneş, ay, yılan ve ziyan veren her şey” mânalarını da vermişlerdir (bk. Râzî, XXXII, 194-195; Şevkânî, V, 616). Buna nazaran bastırdığında soğuğun, battıklarında Süreyyâ yıldızı yahut güneşin, tutulduğunda ayın, soktuğunda yılanın ve ziyan veren her şeyin şerrinden Allah’a sığınmak gerekir. Lakin burada da müfessirlerin çoğunluğu bizim meâlde verdiğimiz “gece” mânasını tercih etmişlerdir. Birden fazla vakit ve bilhassa bu âyetlerin indiği bölümlerin koşullarındaki beşerler için gece karanlığı korkutucu ve ürperticidir; yararları yanında kimi külfetleri da vardır. Zira gece karanlığında insanın faaliyetleri zorlaşır, gündüzün yapılan işlerin bir kısmı gece yapılamaz, hatta bazan imkânsız hale gelir; yolcu yolunu şaşırır, düşmana karşı korunmak güçleşir. Râzî şöyle der: “Geceleyin yırtıcı hayvanlar inlerinden, haşereler yerlerinden çıktığı, hırsızlar ve soyguncular atağa geçtiği, yangınlar olduğu ve yardım imkânı azaldığı için gecenin şerrinden Allah’a sığınılması emredilmiştir (bk. XXXII, 195). “Çöken karanlık” mecazi manada zulüm ve cehalet karanlığı, karanlık fikirler ve insanın içine çöken, onun ruh dünyasını karartan kin, öfke, şehvet ve kıskançlık üzere makûs huylar veya mevt, ümitsizlik ve karamsarlık üzere insanı korkutup kaygılandıran haller halinde de yorumlanabilir.

“Üfürenler” diye çevirdiğimiz neffâsât sözü hem erkek hem de bayan için kullanılır (bk. Abduh, s. 181). Âyet metnindeki ukad ise “düğüm” manasına gelen ukde sözünün çoğuludur. “Düğümlere üfürenler” diye çeviri ettiğimiz söz, “kadın sihirbazlar, sihirbaz nefisler, sihirbaz gruplar” manalarında da yorumlanmıştır (bk. Zemahşerî, IV, 301). Zemahşerî, âyette Allah’a sığınılması emredilen asıl berbatlığın ne olduğu konusunda şu ihtimalleri sıralar: a) Sihirle uğraşanların yaptıkları işten ve bunun günahından; b) Sihirbaz bayanların, yaptıkları sihirle insanları fitneye düşürmelerinden ve bâtıl şeylerle insanları aldatmalarından; c) Sihirbazlar üfürdükleri vakit onların tesiriyle değil Allah’tan gelen bir musibetten Allah’a sığınmak emredilmiştir (bk. IV, 301). Râzî, neffâsât sözünü, “cinsel cazibeleriyle erkekleri âdeta büyülercesine etkileyip türlü türlü işler yaptıran kadınlar” biçiminde özetleyebileceğimiz mecazi bir manada yorumlamanın uygun olacağını belirtmiştir (XXXII, 197). Bununla birlikte yaygın yoruma nazaran burada gerçek büyücü ve üfürükçüler kastedilmiş ve kadınıyla erkeğiyle büyü ile meşgul olan herkesin şerrinden Allah’a sığınılması emredilmiştir. Câhiliye periyodunda ipi düğümleyerek ve düğümlere bir şeyler okuyup üfleyerek büyü yapıldığı birçok kaynakta zikredilmiştir. Âyette düğümlü ipe üflenerek yapılan büyünün tesirinden ve şerrinden değil, bunu yapanların kötülüğünden kelam edilmiştir. Şu halde bu cins işlerle meşgul olanlar insanları aldatmakta, başlarını karıştırmakta, onları özellikle badirelerden kurtulma konusunda gerçeklere yönelmekten ve bilime uygun önlemlere başvurmaktan alıkoymakta, yanlış yollara ve davranışlara yönlendirmektedirler. Âyet, müminlerin büyücü ve üfürükçülere prestij etmemeleri, onlardan uzak durmaları, onlara paha vermekten sakınmaları gerektiğini de ortaya koymaktadır. Hakikaten Taberî’nin naklettiği bir rivayete nazaran Hasan-ı Basrî, bu âyet kelam konusu olduğunda “Sihre bulaşanlardan sakının” demiştir (XXX, 353; bu hususta ayrıyeten bk. Bakara 2/102 ).

Felak ve Nâs müddetlerinin Medine’de indiğini söyleyen müfessirler burada bir yahudi tarafından Hz. Peygamber’e sihir yapıldığını, bu sebeple onun altı ay yahut daha fazla bir mühlet rahatsızlanıp söylemediği bir kelamı söylemiş ve yapmadığı bir şeyi yapmış üzere hayal ettiğini, bunun üzerine Felak ve Nâs müddetlerinin indiğini ve Resûlullah’ın bunları okuyarak şifa bulduğunu bildiren rivayetlere dayanmaktadırlar (bk. Kurtubî, XX, 253). Fakat öbür Mu’tezile âlimleri üzere Zemahşerî de âyetle ilgili yorumunda, bu tıp uygulamaların gerçekliğine ve tesirlerine inanmayı katiyen reddeder (bk. IV, 301). Son periyot âlim ve müfessirlerinden Muhammed Abduh, bu türlü bir olayın peygamberin ve vahyin sihir vb. beşerî tesirlerden korunmuşluğunu söz eden âyetlere (bk. Mâide 5/67; Hicr 15/9) muhalif olduğunu ileri sürerek ilgili rivayetlerin kabul edilemeyeceğini söylemiştir (Tefsîru cüz’i Amme, s. 181-182). Misal görüş Reşîd İstek tarafından –mevcut ruhsal bulgulara da dayanılarak– daha detaylı bir halde söz edilmiştir (bk. Menâr, I, 398 vd.). Bizim kanaatimize nazaran bilgi ve inanç mevzularında mütevâtir olmayan rivayetlerin destek olamayacağı birçok Sünnî âlimin üzerinde birleştiği bir kural olup peygambere büyü yapıldığı savının hem bilgi hem inançla ilgisi bulunduğundan bu hususta mütevâtir olma kıymeti taşımayan rivayetlere prestij edilmemesi gerekir (ayrıca bk. Alâeddin es-Semerkandî, Mîzânü’lusûl, s. 434).

“Kıskanç kişi” diye çevirdiğimiz hâsid sözü “kıskanmak” manasına gelen hased kökünden sıfat olup kıskançlık ve çekememezlik hissinin tesirinde kalan kişiyi söz eder. Bu hissin tesiriyle “birinin sahip olduğu nimetin zevalini arzulama” manasına gelen haset, İslâm ahlâk kaynaklarında en önemli kötülük kaynakları ortasında gösterilmiştir. Bir tıp ruh hastalığı kabul edilen hased hissinin insan tabiatındaki bencillik eğiliminden, hasebiyle oburlarının kendisinden daha üstün durumda olmasına tahammül edememesinden kaynaklandığı, bu durumun onu bir cins buhrana soktuğu bildirilmektedir. Bu sebeple âyette, kıskançlığı tutan hasetçinin şerrinden Allah’a sığınmanın kıymetine dikkat çekilmiştir (bu bahiste bilgi için bk. Bakara 2/109).

NAS MÜHLETİ TÜRKÇE OKUNUŞU

Kul e’ûzü birabbinnâs

Melikinnâs

İlâhinnâs

Min şerrilvesvâsilhannâs

Ellezî yüvesvisü fî sudûrinnâsi

Minelcinneti vennâs

NAS MÜDDETİ MEALİ

De ki: “Cinlerden olsun insanlardan olsun, insanların kalplerine vesvese sokan sinsi şeytanın şerrinden insanların rabbine, insanların mâlik ve yargıcına, insanların mâbuduna sığınırım!”

NAS MÜHLETİ FAZİLETİ

Hz. Peygamber sahâbeden Ukbe b. Âmir’e şöyle buyurmuştur: “Görmedin mi? Bu gece gibisi asla görülmemiş âyetler indirildi: Kul eûzü bi-rabbi’l-felak ve Kul eûzü bi-rabbi’n-nâs” (Müslim, “Müsâfirîn”, 264). Resûlullah, Felak ve Nâs müddetlerinin en hoş sığınma duaları olduğunu açıklamış ve çok okunmasını tavsiye etmiştir (Dârimî, “Fezâilü’l-Kur’ân”, 25. Bu iki müddetin faziletiyle ilgili öbür rivayetler için bk. İbnKesîr, VIII, 550-553).

• Nas Müddeti, insanların bâtın düşmanlarından Allah’a sığınmayı emreder.
• Sure, cinlerden ve insanlardan gelen kötülüklerden korunmak için okunur.
• Nas Mühleti, sabah ve akşam okunması tavsiye edilen surelerdendir.
• Nas Müddeti, badire ve kederden kurtulmak için okunabilir.
• Nas Müddeti, şeytanın vesveselerinden korunmak için okunabilir.
• Nas Müddeti, hastalıkların şifası için okunabilir.
• Nas Mühleti, makûs düşlerden korunmak için okunabilir.
• Nas Mühleti, konut ve iş yerlerinin korunması için okunabilir.
• Nas Müddeti, seyahatlerde okunabilir.

NAS MÜHLETİ TEFSİRİ

Allah Teâlâ insanları yaratıp maddî ve mânevî nimetleriyle hem bedenen hem de ruhen beslediği, yetiştirdiği, eğittiği için kendi zâtını rab ismiyle anmıştır. Râgıb el-İsfahânî, “mâlik ve hâkim” diye çevirdiğimiz 2. âyetteki melik sözünü özetle şöyle açıklar: Melik, buyruk ve yasaklarla insan topluluğunu yöneten kişidir. Bu söz bilhassa akıllı varlıkları yöneten için kullanılır; meselâ “insanların meliki” denir, “eşyanın meliki” denmez (Müfredâtü’l-Kur’ân, “mlk” md.). Yönetilen bütün beşerler olunca kanunlarıyla, buyruk ve yasaklarıyla onların yöneticisi, mâlik ve hâkimi de Allah’tan diğeri değildir. “Mâbud” diye çevirdiğimiz ilâhtan niyet da yalnızca kendisi ibadete lâyık olan Allah’tır (ilâh hakkında bilgi için bk. Bakara 2/163). Allah Teâlâ bütün mahlûkatın rabbi olduğu halde burada üç âyette de, “insanlar”ın tekrarlanarak vurgulanması, onların mahlûkatın en üstünü ve en gururlusu olduğuna işarettir. Ayrıyeten dünyada insanları yöneten hükümdarlar, hükümdarlar ve bunları ilah sayıp tapan kavimler geçmişte görülmüştür, bugün de farklı boyut ve tezahürlerde görülebilmektedir. Bu sebeple müddette insanların rablerinin de, hükümdarlarının da, ilâhlarının da yalnızca Allah olduğuna ve sadece O’na sığınmak, O’na tapmak, O’nun hükümranlığını tanımak gerektiğine dikkat çekilmiştir.

“Şeytan” diye çevirdiğimiz vesvâs sözü, vesveseden türemiş, aşırılık tabir eden bir sıfat olup “çokça vesvese veren” demektir.

Vesvese “şüphe, tereddüt, kuruntu, saklı kelam, kişinin içinden geçen düşünce” demektir; terim olarak, “zihinde irade dışı beliren ve kişiyi makûs ya da yararsız bir niyet ve davranışa sürükleyen kaynağı meçhul fikir, kuşku ve kuruntu” manasına gelir. Bir kimseye bu türlü bir kanıyı telkin etmeye de “vesvese vermek” denir. Vesvese genel olarak insanı berbat, din ve ahlâk dışı davranışlara yönelten bir iç itilme olarak hissedilir. Bu manadaki vesvesenin kaynağı şeytandır. Gerçekten birçok âyette şeytanın beşere vesvese verdiği tabir edilmiştir (meselâ bk. A’râf 7/20; Tâhâ 20/120). Kötülük sembolü olan şeytan, gerçek bir varlığa sahip olmakla birlikte onun insan üzerindeki tesirini ruhsal yolla gerçekleştirdiği düşünülmektedir (geniş bilgi için bk. Hayati Hökelekli, “Vesvese”, İFAV Ans., IV, 458). Vesvesenin bir öteki kaynağı ise kişinin nefsidir; Kaf müddetinin 16. âyeti de bunu tabir etmektedir.

Vesvâs sözü hem insanlara vesvese veren görünmez şeytanı hem de insanları yoldan çıkarmak ve onlara kötülük yaptırmak için gizlice tuzak kuran insan şeytanlarını, şeytan karakterli insanları söz eder. “Sinsi” diye çeviri ettiğimiz hannâs sözü ise “gizli hareket eden ve geride kalmayı âdet haline getiren” manasında bir sıfattır.

Sûrede cin ve insan şerrinden Allah’a sığınmayı isteyen buyruk, bizce bilinmeyen bir kaynaktan yahut içimizden gelen istek, his ve kanılar karşısında uyanık olmayı, bunları akıl, vicdan ve dinî bedeller süzgecinden geçirmeyi de içermektedir.

Son âyet-i kerîmeden de anlaşıldığı üzere insanları aldatmaya ve hakikat yoldan saptırmaya çalışan iki cins şeytan vardır: Birincisi cin şeytanlarıdır ki bunlar insanların içine vesvese düşürerek onları yanlış yola sürüklemek isterler. Her insanın, kendisini kötülüklere sürüklemeye, makus işleri onun gözünde hoş göstermeye çalışan bir şeytanı vardır. Hakikaten Hz. Peygamber, her insanın kendine ilişkin bir cini (şeytanı) bulunduğunu bildirmiştir (Dârimî, “Rikak”, 25; Müsned, I, 385). Öbür bir hadiste de “Şeytan âdemoğlunun kan damarlarında dolaşır” buyurulur (bk. Buhârî, “Ahkâm”, 21). İnsanları yanlışsız yoldan saptıran öbür şeytan ise insan şeytanlarıdır. Bunlar, gerçeklik ve kıymet ölçülerini kaybetmiş, kendilerini nefsânî haz ve isteklerin akıntısına kaptırmış, bu mânada şeytanın esiri olmuş insanlardır. Bunlar beşere birden fazla vakit sureti haktan görünerek yaklaşır ve insanı sonu hüsranla biten davranışlara yöneltirler.

“Ey rabbimiz! Bize bu dünyada da nimet, hoşluk ve yeterlilik ver, öteki dünyada da nimet, hoşluk ve yeterlilik ver” (Bakara 2/201).

“Orada onların duaları, ‘Sen bütün noksan sıfatlardan uzaksın Allah’ım!’, karşılıklı düzgün dilekleri de ‘selâm’ formunda olacaktır. Duaları ise ‘Âlemlerin rabbi olan Allah’a hamdolsun’ diyerek son bulur” (Yûnus 10/10).

Yüce kelâmının tefsiri için ortaya konan bu mütevazi çalışmanın tamamlanmasına muvaffak kıldığından ötürü Cenab-ı Allah’a hamdediyor, kusurlarımızı bağışlaması için engin rahmetine sığınıyor, bu yapıtı faydalı ve feyizli kılmasını niyaz ediyoruz.