Deizm ve deist nedir? İnanç sistemlerine farklı bir bakış: Deizm ne demek?

0

BEĞENDİM

0

Deizmi benimseyen kişilere ‘deist’ denir. Deistler, genellikle tanrıyı evrenin ‘saatçi’si olarak nitelendirirler. Yani, tanrının evreni yaratıp harekete geçirdiğini, ancak sonrasında onunla ilgilenmediğini ve her şeyin kendi doğal seyrinde ilerlediğine inanırlar. Deizm ve deist nedir? Deizm ne demek? Deizm özellikleri, kurucusu ve temsilcileri hakkında detaylar…

DEİZM NE DEMEK?

Deizm, genellikle tanrının varlığını kabul eden ancak doğaüstü müdahaleleri reddeden bir inanç biçimidir. Deistlere göre, tanrı evreni yaratmış ve düzenlemiştir, ancak sonrasında doğal yasalar ve süreçler ile dünyaya müdahale etmemektedir. Deistler, evrenin işleyişini bilimsel ve rasyonel yollarla açıklamaya çalışırlar ve geleneksel dini inançlardan bağımsız düşünürler.

DEİST NEDİR?

Deistler, deizmi benimseyen kişilere denir. Bu kişiler, doğaüstü olayların var olmadığına inanır ve evrenin yaratıcısının varlığını kabul ederler. Ancak bu yaratıcının, insanların hayatına doğrudan müdahale etmediği ve doğal olayların arkasındaki gücü olduğuna inanırlar.

Deistler, genellikle tanrıyı evrenin “saatçi”si olarak nitelendirirler. Yani, tanrının evreni yaratıp harekete geçirdiğini, ancak sonrasında onunla ilgilenmediğini ve her şeyin kendi doğal seyrinde ilerlediğine inanırlar. Deizm, bilimi ve akılcı düşünceyi önemserken, dogmatik ve dini otoriteye dayalı inançlardan uzaklaşma eğilimi gösterir.

Deistlerin inançları, farklı şekillerde ifade edilebilir ve deistler arasında da çeşitli görüşler ve anlayışlar bulunabilir. Bazıları evrenin yaratıcısının varlığını daha geleneksel bir şekilde kabul ederken, diğerleri tanrı kavramını daha soyut ve metaforik bir düzeyde ele alabilirler.

Deizm, özgür düşünceye ve bireysel inançlara saygı duyan bir felsefi akımdır. Her ne kadar tarihsel olarak özellikle Aydınlanma Çağı’nda popüler olsa da, günümüzde deist düşünceler bazı kişiler arasında hala etkili olmaya devam edebilmektedir.

DEİZM ÖZELLİKLERİ

Deizm, genel olarak Tanrı’nın varlığını kabul eden ancak dini dogmalara veya kurumlara bağlı olmayan bir inanç sistemidir. Deistler, evrenin ve doğanın varlığının bir yaratıcı güç tarafından açıklanabileceğine inanırlar, ancak bu yaratıcı gücün insanlara öğretilen dini inançlara veya geleneklere bağlı olmadığına inanırlar. İşte deizmin özellikleri:

• Tanrı İnancı: Deistler, evrenin ve yaşamın arkasında bir yaratıcı gücün var olduğuna inanırlar. Ancak bu Tanrı, genellikle insan müdahalesine veya dini öğretilere bağlı olmayan bir şekilde evreni yönettiğine inanılır.
• Doğa ve Akıl Vurgusu: Deistler, Tanrı’nın varlığını evrenin düzeni ve doğal yasalarıyla anlayabilecekleri gibi, akılcı düşünme ve gözlem yoluyla anladıklarına inanırlar. Doğa ve mantık, deistler için Tanrı’nın varlığını kanıtlamanın temel yollarıdır.
• Dini Dogmalardan Bağımsızlık: Deizm, kurumsal dini öğretilere, dogmalara veya kiliselere bağlı olmaz. Deistler, dini otoritelerin insanlar arasında Tanrı’nın vahiyleri konusunda tek yetkili olduğuna inanmazlar.
• İnsan Özgürlüğü: Deistler, insanların özgür iradeye sahip olduğuna ve kendi inançlarını seçebileceklerine inanırlar. Bu nedenle, deizm bireysel düşünce özgürlüğüne ve inanç özgürlüğüne vurgu yapar.
• Ahlaki İlkeler: Deistler, ahlaki değerlerin evrensel ilkelerden türetildiğine inanırlar. Bu nedenle, insanların ahlaki davranışları, Tanrı’nın varlığını kabul etmek ve doğru olanı yapmak yoluyla şekillenir.
• Dua ve İbadet: Deistler genellikle bireysel meditasyon, dua veya içsel bir bağlamda ibadet etmeyi tercih ederler. Ancak dini ritüellere veya topluluk ibadetlerine katılmak zorunda değillerdir.
• Tolerans: Deizm, bireylerin farklı inançlara sahip olabileceğini ve bu farklılıklara saygı gösterilmesi gerektiğini vurgular. Bu nedenle, deistler genellikle hoşgörülü ve açık fikirli bireyler olarak kabul edilirler.

DEİZMİN TEMSİLCİSİ VE KURUCULARI

Deizm, tarihsel olarak birçok düşünürün ve filozofun ilgi gösterdiği bir inanç sistemidir. İşte deizmin temsilcisi olarak kabul edilen bazı önemli figürler:

• Thomas Paine: Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’nin yazarı olan Thomas Paine, “Tanrı’nın Yarattığı Şey” adlı eserinde deist görüşleri savundu. Tanrı’nın varlığını ve evrenin düzenini akıl ve gözlem yoluyla anlayabileceğimizi vurguladı.
• Voltaire: Aydınlanma döneminin önde gelen figürlerinden biri olan Fransız yazar Voltaire, deist görüşlere sahipti. Tanrı’nın varlığını evrenin düzeninde gördü ve dini dogmalara karşı eleştirel bir yaklaşım sergiledi.
• Thomas Jefferson: Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’nin yazarlarından biri olan Thomas Jefferson, deist görüşlere sahipti. Tanrı’nın varlığını ve insanların doğuştan gelen haklarını vurguladı.
• John Locke: İngiliz filozof John Locke, deist fikirleri destekleyen bir düşünürdü. Locke, insanların doğal haklarına ve akıl yoluyla doğruyu bulmalarına vurgu yaparak deizmin temel öğretilerine katkıda bulundu.
• Jean-Jacques Rousseau: Aydınlanma döneminin düşünürlerinden biri olan Rousseau, deist görüşleri desteklemiş olsa da, dini duygusal bir bağ olarak da değerlendirmiştir. “Doğa Durumu Üzerine Deneme” adlı eserinde Tanrı’ya ve doğanın düzenine vurgu yapmıştır.
• Baruch Spinoza: Hollandalı filozof Baruch Spinoza, döneminin dini otoriteleri tarafından reddedilen görüşleri nedeniyle dışlanmış bir düşünürdü. Tanrı’nın varlığını ve evrenin doğasını matematiksel ve rasyonel bir yaklaşımla açıklamaya çalıştı.

Bu isimler, deizmin farklı yönlerini ve fikirlerini temsil eden sadece birkaç örnektir. Deizm, tarih boyunca birçok düşünürün etkisinde kalmış ve çeşitli biçimlerde ifade edilmiştir.