Altında dev açık: Talep arzın 5 katı

0

BEĞENDİM

0

Günümüzde teknolojiden tıb­ba kadar birçok alanda kul­lanılan altına talep her ge­çen artıyor. Altın talebi, üretiminin altında kalan en fazla açık veren ül­keler sıralamasında Türkiye, Hin­distan ve Çin’den sonra üçüncü sı­rada yer alıyor. Türkiye’de 40 ton üretime karşın yıllık talep 200 ton seviyesinde bulunuyor. İlkçağlar­dan bu yana insanların hep ilgisi­ni çeken ve sadece kıymetli maden olarak kalmayan altın, günümüzde teknolojiden tıbba kadar hayatımı­zın her alanında kullanılıyor.

Ülke­lerin kültürel özelliklerinin de etkili olduğu altına talep, merkez banka­larının da jeopolitik riskler, enflas­yon gibi nedenlerle rezervlerini çe­şitlendirme istekleri de eklenince altına talep her geçen gün artıyor. Bu durum ülkelerin talepleri ile kendi altın üretimleri arasında bü­yük farka neden oluyor. Dünya Al­tın Konseyi verilerine göre, 2023 iti­barıyla The Gold Bullion Compan­y’in derlediği, talebe göre arz açığı en fazla olan ülkeler sıralamasında Türkiye üçüncü sırada yer alıyor.

Hindistan ilk sırada

Kültürel olarak da birçok ritüe­lin temel parçası olarak kabul edi­len altına önemli talep olan Hin­distan, arz ve talebi arasında en yüksek fark olan ülke sıralama­sında ilk sırada yer alıyor. Hindis­tan’da 748 tonluk talebe karşın 15 tonluk üretim bulunuyor ve açık 733 ton. Devasa mücevher endüst­risiyle Hindistan’ın altın talebi, yurt içinde üretilenin 50 katı. İkin­ci sırada özellikle talebin merkez bankası tarafından yönlendirildi­ği Çin geliyor. Aynı zamanda dün­yanın en büyük altın üreticisi ko­numunda olan Çin’in talebe göre üretim açığı 532 ton.

Türkiye üçüncü

Türkiye’de yıllık 202 ton tale­be karşın, 2023 yılında 36 ton al­tın üretimi gerçekleşirken, açık 166 ton oldu. Başka bir değişle Türkiye’de altın talebi, üretimin 5 katından fazla. Türkiye’de altın üretiminin geçmişi çok eskilere uzanmıyor. 2000’li yılların başı­na kadar çok düşük miktarda al­tın üretimi yapılırken, son 23 yıl­da arama faaliyetlerinin artması, yabancı sermayenin ilgisi ile altın üretiminde ciddi bir seviyeye ula­şıldı. 2020 yılında 42 ton altın üre­timiyle Cumhuriyet tarihinin re­koru kırıldı. 2001 yılından bu yana 23 yılda toplam 485 ton altın üre­timi yapıldı.

Ülkelerin üretim açı­ğı sıralamasında Türkiye’yi ABD izliyor. Aynı zamanda en büyük üçüncü altın talebi olan ülke konu­munda olan ABD’de 249 ton talebe karşın 167 ton üretim var. Açık 82 ton. Öte yandan, fazla veren ülke­ler de bulunuyor. Altın üretimi, tü­ketiminden yüksek olan ülkelerin başında Avustralya gelirken, ikin­ci sırada Rusya, üçüncü sırada da Kanada yer alıyor.

Üretilen altını Merkez Bankası alıyor

Türkiye’de altın madenlerinde üretilen altının tamamı Merkez Bankası’na TL karşılığı satılıyor. Merkez Bankası’nın ön alım hakkı var. Merkez Bankası ön alım hakkını kullandığı müddetçe, ülkede üretilen altının tamamı Türkiye’de tüketilmiş oluyor. Çok az bir kısmı da Borsa İstanbul’da ülke içinde satılıyor. Üretilen altının yaklaşık yüzde 25’i ‘devlet hakkı’ olarak Hazine’ye aktarılıyor.

5 bin ton toprak altında bekliyor

Türkiye altında yüksek oranda dış açık verirken, yer altında ciddi bir potansiyel çıkarılmayı bekliyor. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’nin tahmini 6 bin 500 metrik ton altın rezervi mevcut. Yani 6 bin 500 ton altın potansiyeli var. Yapılan çalışmalarda bin 500 ton altının nerede olduğu da belirlenmiş durumda. Ancak, yer altında hâlâ çıkarılmayı bekleyen 5 bin ton potansiyel altın rezervi söz konusu. Bunun güncel değeri 420 milyar doların üzerinde.