Adak nedir, dindeki yeri nedir? Adakla ilgili kaideler nelerdir? DİYANET

0

BEĞENDİM

0

Diyanet sıkça sorulan sorular listesinde adak soruları başlarda yer alıyor. Müminler adak nedir, dindeki yeri nedir? Adakla ilgili koşullar nelerdir? sorguları yapıyorlar. Farklı Türk lisanlarında Adah yahut Azah olarak da söylenen adak ile ilgili merak edilenleri sizler için derledik.

ADAK NEDİR, DİNDEKİ YERİ NEDİR?

Arapça’da nezir (nezr) diye söz edilen adak, fıkıh lisanında, “bir kimsenin dinen yükümlü olmadığı hâlde ibadet cinsinden bir şeyi kendisi için vacip kılmasını” söz eder. Öteki bir deyişle adak, “kişinin sorumlu olmadığı hâlde farz yahut vacip cinsinden bir ibadeti yapacağına dair Allah Teâlâ’ya kelam vererek o ibadeti kendisine borç kılmasıdır” (Mevsılî, el-ihtiyâr, 4/76-77).

Kur’ân-ı Kerîm’de, verilen kelamda durulması, ahde ve akitlere bağlı kalınması (el-Mâide, 5/1; el-İsrâ, 17/34), Allah’a verilen kelamın tutulması (en-Nahl, 16/91) emredilir ve yapılan adakların yerine getirilmesi istenir. Ayrıyeten kişinin yaptığı adağa uygun davranması âlâ kulların vasıfları ortasında sayılır (el-İnsân, 76/7). Hadislerde de Hz. Peygamber (s.a.s.), Allah’a itaat kabilinden adakların yerine getirilmesini emretmiş, Allah’a isyan yahut mâsiyet kabilinden olan mevzularda adakta bulunulmamasını, şâyet yapılmışsa buna uyulmamasını istemiştir (Buhârî, Eymân, 28, 31 [6696, 6700]; Müslim, Nezir, 8 [1641]). Hasebiyle adağın yerine getirilmesi Kitap, Sünnet, icma ve akıl kanıtıyla sabittir (Kâsânî, Bedâi’, 5/90).

Âlimler, hiçbir dünyevî menfaat ummadan yalnızca Allah’ın isteğini kazanmak, Ona şükretmek için adak adanmasında bir sakınca bulunmadığı görüşündedirler. Kişinin Allah’ın takdirinin değişmesine vesile olması dileğiyle, dünyevî emellerle muhakkak kaidelere bağlı olarak adakta bulunması ise yanlışsız karşılanmamıştır. Hakikaten Hz. Peygamber’in (s.a.s.) “Adak, (Allah’ın takdir buyurmuş olduğu) hiçbir olayı geri çevirmez. Yalnızca cimrinin malını eksiltmiş olur.” (Buhârî, Eymân, 26 [6693]; Müslim, Nezir, 2 [1639]); “Adak bir şeyi ne ileri alır ne de geri bırakır…” (Buhârî, Eymân, 26 [6692]; Müslim, Nezir, 3 [1639]) manasındaki hadislerinden, kurala bağlı adakta bulunmayı beğenilen karşılamadığı anlaşılmaktadır.

Bazı âlimler üstteki hadislere dayanarak nasıl olursa olsun adak adamanın mekruh olduğu görüşündedirler (Nevevî, el-Mecmû’, 8/450; İbn Kudâme, el-Muğnî, 10/3). Bununla birlikte, Allah’a isyan ve mâsiyeti içermediği sürece, hangi kümede yer alırsa alsın, adakta bulunulduğunda adağın yerine getirilmesi dinen vacip görülmüştür (Kâsânî, Bedâi’, 5/82).

NOT: SORULARIN KARŞILIKLARI DİYANET’İN RESMİ SİTESİNDEN ALINMIŞTIR