Avrupa’da İslami partiler yükselişte mi?

Özgür Filistin Partisi, DAVA, DENK, Belçika İslam Partisi, Avusturya İslam Partisi, Endülüs Partisi... Son dönemde “İslami partilerin yükselişte” olduğu söylemi Avrupa’da yaygın. Sayısal olarak baktığımızda tüm Avrupa’da sayıları bir elin parmaklarını geçmiyor. Üye sayıları da yüzler veya birkaç bin ile ifade ediliyor. Öyleyse nereden çıkıyor bu yükseliş iddiaları?

BEĞENDİM

Ahmet Özay

Viyana’da geçtiğimiz günlerde kurulan “Avusturya İslam Partisi” (IPÖ) mevcut tartışmalara bir yenisini ekledi. Farklılıkların savunulduğu Avrupa’da İslami farklılıklara, farklı davranıldığını bir kez daha müşahede ettik.

İslami partilerin, başka bir ifadeyle Müslümanlar tarafından kurulan siyasi partilerin, siyasi kültür içerisinde tartışılması, Avrupa’da arzu edilen bir yöntem değil. Demokratik hoşgörü kapsamında algılanması gereken bu girişimler, tartışılmıyor damgalanıyor. Temel ölçü anayasaya sadakat olarak öngörülüyor. Lakin konu Müslümanlar, Türkler, Araplar olunca peşinen damgalama ve iftira sıkça devreye sokulan bir yöntem.

NEREDEN ÇIKIYOR BU İDDİALAR?

Son dönemde Avrupa’da en sık kullanılan kavram “İslami partilerin yükselişte” olduğu iddiası.

Sayısal olarak yaklaştığımızda tüm Avrupa Birliği içerisinde sayıları bir elin parmaklarını geçmiyor. Üye sayıları yüzler veya birkaç bin ile ifade ediliyor. Seçim başarısı açısından değerlendirdiğinizde ise Belçika, Hollanda ve İspanya haricinde bir başarıları yok. Bu başarılar da genelde bir kaç belediye meclisi üyeliğinden ibaret. O zaman nerden çıkıyor bu yükseliş iddiaları? Aslında, Avrupa’da yükselişte olan anti İslam söylemi üzerine kurulu siyasi akımlar. Hem sayısal, hem de seçmen tercihi açısından Avrupa’nın yarınlarına ipotek koyacak etkiye sahipler.

Almanya’da Almanya Alternatif Partisi AfD, Hollanda’da Hürriyet Partisi, Belçika’da Flaman Bloğu ve Fransa’da Le Pen hareketi artık klasikleşmiş aşırı sağcı akımlar.

Toplumun dörtte birine hitap eden bu oluşumların temel söylemi, İslam ve Müslüman karşıtlığı.

ÖZGÜR FİLİSTİN PARTİSİ

Son dönemde bu iddialara vesile olan “Özgür Filistin Partisi” ve “DAVA” oluşumu var. Filistin girişimi Avrupa genelinde Arap-İslam siyasi akımları bünyesinde toplamaya çalışan bir adım. Fransa’dan Yunanistan’a, İspanya’dan Belçika ve Almanya’ya kadar Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde aktif olan bir akım. Mevcut İslami ve göçmen alt yapısına sahip partiler ile seçim işbirliği yaparak varlık göstermeye çalışıyor. Son günlerde pogrom benzeri şiddet olaylarının yaşandığı İngiltere’de ise benzeri bir hareket

“The Muslim Votum”

ismi ile şekilleniyor. Belçika ve Hollanda’nın liberal yapısı, siyasi partilerin çeşitliliğinde de dikkati çekiyor.

Türkçe “NIDA“dan esinlenilerek adlandırılan NİDA Partisi Hollanda’da Rotterdam ve Lahey gibi şehirlerde belediye meclislerine girmeyi başarabilmiş.

ERDOĞAN FAKTÖRÜ

“DENK” ise Almanya’daki “DAVA” Partisi gibi kurulmadan damgalananlardan.

Hollandalılar tarafından “Erdoğan Partisi” olarak adlandırılıyor. Tıpkı Almanya’daki DAVA Partisi gibi. Partinin 3 bin 500 dolayında üyesi var. Genel Başkanı da bir Hollandalı. Aslında, Almanca konuşulan coğrafyadaki korkunun temelinde partilerin Müslümanlar tarafından kurulmasından öte Türkiye’nin artan rolü. Türkiye’nin seçmeni yerleşik siyasi partilere karşı yönlendireceği endişesi kamuoyunda hakim. Bu endişe ne derece doğru tartışılır. Zira, özellikle Almanya’da Türk seçmenin Türkiye kökenli milletvekillerine oy vermesi hemen hiç mümkün değil. Türklerin iyi ve kötü günleri ile alakası olmayan, yumurtadan çıkmış kabuğunu beğenmeyen bu kesimden Almanya Türkleri “İllallah” etmiş durumda. Bunun için Almanya Türkleri yerleşik Alman partilerini tercih ediyorlar.

HOLLANDA’NIN DENK’İ

“Denk”, 13 Kasım 2014 tarihinde Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nden (PvdA) ayrıldıktan sonra Eyalet Genel Meclisi İkinci Kanadı’nda Türk kökenli iki milletvekili olan Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürk tarafından kuruldu. 9 Şubat 2015 tarihinde parlamento gruplarına DENK adını verdiler. Nisan 2020’nin başında, Öztürk ve Kuzu arasında partinin gidişatı konusunda iç tartışma yaşanıyor. Bu tartışma Kuzu’nun parti liderliğinden istifası ile sonuçlanıyor. 2023 seçimlerinde yüzde 2,4 oy aldı ve 150 sandalyeli parlamentoya 3 milletvekili gönderdi.

BELÇİKA İSLAM PARTİSİ

Belçika İslam Partisi 2012 yılında kuruldu ve şeriat hukukunu da içeren bir İslam cemiyeti kurmayı hedefliyor. Partinin kurucularından Redouane Ahrouch, “otobüste kadın ve erkeklerin ayrı olması, okul kantininde helal gıda ve mümkün olduğunca az kadının yer aldığı seçim listeleri” öneriyor. En büyük başarısı 2012’de Brüksel’deki yerel seçimlerde Anderlecht ve Molenbeek mahallelerinde birer belediye meclisi üyeliği kazanması. Ancak her ikisi de 2018’de kaybedildi.

ALMANYA’NIN DAVA‘SI

DAVA Almanya’da geçtiğimiz yıl kuruldu. Kuruluşu ile birlikte birçok tartışmanın hedefinde oldu. Erdoğan’ın Almanya’daki uzun kolu denildi. Erdoğan Partisi olarak sıkça anıldı. Partinin üç önemli ismi Tayfik Kara gazeteci, Fatih Zingal avukat ve Mustafa Yoldaş doktor. Hepsi Almanya kökenli Türkler. İslamiyeti Almanya’nın temel bir parçası olarak görüyorlar. Müslümanların yaşamını zorlaştıran öğeleri ortadan kaldırmayı kendilerine görev biliyorlar. Tarihi Türk-Alman dostluğunu referans alıyorlar. Haziran ayında yapılan 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde 148 bin oy alabildiler. Bu Almanya’daki Türk seçmenlerin yüzde 15’inin desteğini kazandıkları anlamına geliyor.

AVUSTURYALI KAPTANIN PARTİSİ

Avusturya’da İslamiyet resmi din olarak kabul edilmekte. Bunun Bosna’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndan kopartılarak, Avusturya’nın bir parçası olmasına kadar uzanan tarihsel nedenleri var. “Avusturya İslam Partisi” kuruluşu ile birlikte tartışmaları da beraberinde getirdi. Partinin kurucu başkanı Avusturyalı eski bir açık deniz kaptanı Gustav Jobstmann. IPÖ “Öncelikli olarak Avusturya’daki Müslümanların dini ihtiyaç ve haklarını güvence altına almaya, teşvik etmeye ve korumaya odaklanıyor”. İçişleri Bakanlığına sunulan dilekçeye göre Türk kökenli Sevim Aydıroğlu Genel Sekreter, Ramazan Mutlu ise Sayman olarak görev yapıyor. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nden (SPÖ) Viyana Eyalet Parlamentosu üyesi Rainer Spenger, IPÖ’nün kuruluşuna eleştiri getirenlerden biri. “Avusturya’da siyaset ve kilise arasındaki ayrımın geçerli olduğunu” söyleyen Spenger, “Siyasi İslam reddedilmelidir ve ülkede İslam’ın siyasi yeri Katoliklik gibi az olmalıdır” diyor.

KİM BU JOBSTMANN

Aslen açık deniz kaptanı olan ve kendisini

“insan hakları aktivisti”

olarak nitelendiren Gustav Jobstmann’ın yaşamında sürekli fırtınalı zamanlar bulunuyor.

69 yaşındaki Jobstmann 2016 ve 2022’de Avusturya Cumhurbaşkanlığına adaylığını koymuş, ancak başarılı olamamış. Jobstmann bugüne kadar 150 mahkeme duruşmasında Müslümanlara ve sığınmacılara destek olmak üzere hazır bulunmuş.

“Müslümanların Avusturya’da radikal olmayan bir platforma ihtiyacı var”

diyor Avusturyalı kaptan.

PARTİ KURULUŞUNA TEPKİLER

Avusturya Türk Kültür Cemiyeti (TKG) ise Avusturyalı kaptanın İslam Partisi kurmasını

“Şarlatanca bir girişim”

olarak nitelendiriyor, Avusturya’da yıllardır özgür, demokratik, anayasal ve temel haklara dayalı bir sistemin var olduğunu belirterek “

Partiyi özgürlük ortamından yararlanan Müslümanlara atılmış bir tokat

” görüyor. Sağcı Özgürlükçü Avusturya Partisi (FPÖ) Yönetim Kurulu Başkanı Philipp Gerstenmayer tepkisini

“Viyana‘da yeni kurulan‚ Avusturya İslam Partisi, federal politikamızın entegrasyon ve iltica alanındaki yıllarca süren ihmalinin üzücü bir sonucudur. Ülkemizde dini çıkarları siyasi olarak temsil etmek amacıyla partilerin kurulması kabul edilemez”

sözleri ile dile getiriyor.

ENDÜLÜS PARTİSİ

Endülüs Partisi “Partido Andalusí” yüz yıllarca İslam egemenliğinde bulunmuş İspanya’da bir köke dönüş hareketi olarak görülüyor. Parti Mart 2023’de İspanya’nın Algasira şehrinde Dris Mohamed tarafından kuruldu. Endülüs milliyetçisi olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda Özgür Filistin Partisi’nin bir parçası. Dris Muhamed aynı zamanda İspanya İslam Federasyonunun Genel Başkanı. Partido Andalusí Fransız Müslüman Demokratlar Birliği ile işbirliği içerisinde. Buna rağmen aldığı oylar 300 ila 2000 arasında değişiyor. Parti Başkanının Fas Kralı V. Muhammed ile ilişkili olduğu iddia ediliyor. İspanyolcayı resmi dil olarak kabul ediyor, Arapçanın mahalli dil olarak kabulünü talep ediyor. Aslında “Avrupa’da İslami partiler yükselişte” söylemi aşırı sağcı, ırkçı, Müslüman, Arap ve Türk düşmanı yükselişi perdelemek için geliştirilen bir savunma biçimi.