Ortak Türk Alfabesi Üzerine Önemli Gelişmeler

0

BEĞENDİM

0

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, “Ortak Türk Alfabesi”ne ilişkin, “Bizim alfabemizde ve Azerbaycan’ın alfabesinde herhangi değişiklik söz konusu olmayacak. Fakat bizim kullandığımız 29 harf Türk cumhuriyetlerinin kullandığı alfabelerde yer alacak.” dedi.

Prof. Dr. Mert, “Ortak Türk Alfabesi” hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Ortak alfabe çalışmalarının ilk olarak 1926’da Bakü’de başladığını anlatan Mert, çalışmaların Sovyetler Birliği döneminde sonlandırıldığını söyledi.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991 yılında İstanbul’da yeniden çalışmalara başlandığını ve 34 harf üzerinde uzlaşıldığını dile getiren Mert, bu sürecin ardından, 2022 yılında Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde Ortak Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nun kurulduğunu belirtti.

Mert, komisyonun ilk toplantısında genel ilkelerin ve çerçevesinin belirlendiğini, ikinci toplantıda da benzer konuların işlendiğini ve detayların ele alınmadığını kaydetti.

Son toplantının 9 Eylül’de Bakü’de yapıldığını ifade eden Mert, toplantının Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Azerbaycan, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştiğine değindi.

Bundan yaklaşık 2 yıl önce de 2022 yılında Türk devletleri teşkilatına bağlı, Ortak Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu kurulduğunu ve çalışmaya başlandığını anımsatan Mert, “Alfabe değiştirmek kolay bir süreç değildir. Zor ve sancılı bir süreçtir. Bundan dolayı tabii ki toplantı planladığımız gibi geçse de toplantı esnasında pek çok kez tartışmalar, ara vermeler gerçekleşti ama sonuç itibarıyla bunu başardık.” değerlendirmesinde bulundu.

Devlet başkanları tarafından kabul edilmesi bekleniyor

TDK Başkanı Mert, belirlenen harflerin uluslararası alfabedeki karşılıklarının yer aldığı listenin dışişleri bakanlıkları ve cumhurbaşkanlıklarına gönderildiğini, bundan sonraki sürecin parlamentoların onayıyla devam edeceğini ifade etti.

Mert, “Parlamentoların onayını takiben, devlet başkanları alfabeleri kabul edecek. Alfabelerin siyasi bir boyutu da var ve bu süreçte parlamentoların onayı gereklidir.” dedi.

Prof. Dr. Osman Mert, komisyon tarafından bütün lehçelerin ihtiyacı olan harflerin teker teker belirlendiğini ve belirlenen tüm harflerin oy birliğiyle kabul edildiğini dile getirdi.

Türkiye ve Azerbaycan’ın alfabelerinde bir değişiklik olmayacağını vurgulayan Mert, “Bizim alfabemizde ve Azerbaycan’ın alfabesinde herhangi değişiklik söz konusu olmayacak. Fakat bizim kullandığımız 29 harf Türk cumhuriyetlerinin kullandığı alfabelerde yer alacak. Bizim herhangi bir vatandaşımız Türk cumhuriyetlerine gittiğinde tabelaları okuyabilecek, yazıları okuyabilecek.” dedi.

Alfabenin onaylanması durumunda yazının etkilediği bütün alanlarda yeni gelişmeler meydana geleceğini ifade eden Mert, şunları kaydetti:

“Burada bizim yaptığımız 34 harf üzerinde uzlaşmak değil. Her lehçenin ihtiyacı olan harfleri belirlemek, her lehçe için en uygun alfabeyi oluşturmak. Yani şu an Azerbaycan ve Türkiye dışında Özbekistan’ın, Kazakistan’ın ve Kırgızistan’ın alfabeleri belirlenmiş oldu. Aslında şu an size gösterecek olsak üç ayrı alfabe göstermemiz gerekir. Ama bu üç ayrı alfabenin de en az yüzde 95’i harf olarak ortak.”