Kayısıdaki yüksek rekolte fiyatı geri çekiyor

Bu yıl belirlenen 107 bin ton rekoltenin üzerine en az 20 bin ton daha fazla kayısı olduğu belirtiliyor. Sektör temsilcileri, bir ay önce 150 liradan alıcı bulan kuru kayısı kilosunun, rekoltedeki artıştan dolayı 120 liraya gerilediğini ifade ettiler.

BEĞENDİM

Mehmet Hanifi GÜLEL

Bu yıl kayısı rekoltesindeki artış, fiyatların geri çekilmesine yol açtı. Malatya’da bu yıl açıklanan 107 bin 517 ton kayısı rekoltesi, geçen yıla göre yüzde 38,9 artış olarak kayıtlara geçti. Ancak, çevre illerden gelecek olan ürün ve önceki yıldan devreden stoklarla beraber bu yıl 150 bin tonu aşan bir kuru kayısı rekoltesinden bahsediliyor.

Bu yıl açıklanan kayısı rekoltesinin tahmin edilenden daha fazla olduğunu belirten sektör temsilcileri, Özbekistan başta olmak üzere diğer üretici ülkelerde de rekoltenin yüksek olması fiyatları geri çektiğini aktarılıyor. Temsilciler, bir ay önce bir kilo kuru kayısının 150 liradan satarken, rekoltedeki artıştan dolayı bugün fiyatın 120 liradan işlem gördüğü aktarılıyor. Yaş kayısının kilogram fiyatı ise 20 ile 30 lira arasında değişiyor. Bu yıl yevmiye fiyatı ise 1100 lira seviyesinde bulunuyor.

Kuru kayısının yüzde 90’ı ihraç ediliyor

Kayısının bir tarım ürünü olması ve insan hayatında çok kısıtlı yer aldığını vurgulayan temsilciler, fiyatının da yüksek olduğunda ise üründe ciddi anlamda bir tüketim probleminin yaşandığı kaydediliyor.

Böylece tüketiciye ulaşım gittikçe zorlaştığını ve raf fiyatları ile hammadde fiyatı arasında 3 kat farkın oluştuğu belirtiliyor. Kuru kayısının yüzde 90’nın ihraç edildiğini ifade eden temsilciler, ithalatçının belirleyici bir aktör olarak bulunduğu aktarılıyor. Mahsulün bol olduğu dönemlerde üreticinin eli zayıflıyor, az olduğu zaman ise ithalatçının eli zayıflıyor.

Dünyada kayısı üretiminde ciddi bir bolluk yaşandığını kaydeden temsilciler, TMO’nun müdahale etmesi halinde üretim maliyetlerini baz alındığında fiyatın daha düşük olabileceğine de dikkat çekiliyor. Bazı temsilciler ise TMO’nun fiyat alımı yapması halinde bugün oluşan fiyatların geri çekilmeyeceği aktarılıyor.

İlk 6 ayda kilogram ihracat ortalaması 5,5 dolar

Kuru kayısı fiyatı şu anda 120 lira seviyesinde bulunuyor. Türkiye’nin son 30 yıl ihracat ortalamasının 2,5 dolar olduğunu belirten temsilciler, 2023 yılın ortalaması ise 6 dolar olarak yer aldığını açıkladılar. 2024 yılının ilk 6 ayının ihracat ortalamasının ise 5,5 dolar olduğunu ileten temsilciler, şu anda ise 5 dolar seviyesinde olduğu aktarıyorlar.

Kayısının dolar bazında ucuz olmadığını işaret eden temsilciler, ‘’Dolar uzun bir süre stabil kaldığı için fiyatın düşük kaldığını, normal seyrinde gitmesi halinde bugün 5 doların 40 liradan hesaplandığında 200 liraya karşılık gelecekti. Eğer gelecek yıl da bu kadar mahsul olursa krizin içinden çıkılmaz. Ürünün yüzde doksanı ihracata gidiyor. Geçen yıl 6 dolarlara 63 bin tonun ihracatını yaptık’’ diyorlar.

‘’Üreticiler 1 hafta ürününü satmasa fiyat artar’’

Şu anda işçi mevsimi olduğunu ve işçilerin parasını vermek için üreticilerin yoğun olarak ürün sattığını kaydeden Hazar Organik Tarım Bölge Sorumlusu Mikail İcar, bunun fırsat olarak görenlerin üreticinin ürününe düşük fiyat verildiğini ifade etti.

Bu dönemde işçilerin ücretini vermek için üreticilerin paraya ihtiyaç duyulduğuna dikkat çeken İcar, ‘’En kötü şartlarda enflasyonla birlikte değerlendirildiğinde kayısının kilogram fiyatının 140 liranın altına düşmemesi lazım. Şu anda kuru kayısının kilogram fiyatı ortalama 120 ile 130 lira arasında değişiyor. Üreticiler bir hafta satışa sunmazsa 10 lira fiyatı artar. Pazarda satıcı çok olduğu için fiyat düşüşü yaşanıyor’’ dedi.

Fiyat 4 ayda 180 liradan 120 liraya geriledi

Yüksek rekolte nedeniyle fiyatların düşmesinin normal olduğunu belirten Ahsen Gıda Genel Müdürü İlhan Karakuş, birçok üreticinin elindeki ürünü satmak istediğini söyledi. Borcu olan üreticilerin ürünlerini satmaya çalıştığını aktaran Karakuş, ‘’İşçi ücretini karşılamak için paraya ihtiyacı olan üreticiler kayısıyı elden çıkarmak istiyor. Bu da piyasada satıcıların çoğalmasına neden oluyor.

Kayısı fiyatı son 1 ayda kilogramı 150 liradan 120 liraya geriledi. 4 aylık süreçte ise 180 liradan bu seviyeye düştü. Öte yandan üreticiler arasında kendi aramızda yaptığımız istişarelerde 107 bin ton rekolte beklentisine ek olarak yaklaşık geçen yıldan kalma 20 bin ton kuru kayısı olduğu görülüyor. Ayrıca ihracat pazarlarında da fiyatlar geri geliyor. Şu an Avrupa başta olmak üzere, diğer hiçbir ülkeden ciddi bir talep gelmiyor’’ dedi.

“Talebimizi TMO’ya ileterek kapsamlı dosya sunduk”

Geçtiğimiz günlerde sözlü olarak çağrıda bulundukları Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal’ı ziyaret ederek, taban fiyat açıklanması ve ürün alımı konusunda taleplerini ilettiklerini hatırlatan Malatya Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, ziyarette kuru kayısı alımı yapmaları ve üreticiyi destekleyecek taban fiyat açıklaması talebini ilettiklerini söyledi. Sadıkoğlu, “Ziyarette, AB Coğrafi İşaretli Malatya Kayısısının ülkemiz ekonomisi için sunduğu katma değer ile üretim ve ihracat rakamlarının da yer aldığı kapsamlı bir dosya sunumu da gerçekleştirdik.

Üreticimizin, esnafımızın ve tüccarımızın mağduriyetinin önlenmesi ve kayısımızın hak ettiği değere satılması için konunun takipçisi olmaya ve girişimlerde bulunmaya devam edeceğiz” dedi. Malatya’daki Kuru Kayısı Lisanslı Depoculuk Tesisi üzerine de görüşme sağladıklarını belirten Sadıkoğlu, TMO’nun TOBB ile kurduğu Malatya’daki Kuru Kayısı Lisanslı Depoculuk Tesisinin üretici tarafından daha aktif bir şekilde kullanılmasını beklediklerini ifade etti.