Ateşkesi yine bozmak istiyor

Katar’ın başkenti Doha’da uzun süren ateşkes müzakerelerine arabuluculuk yapan ABD, Katar ve Mısır, Gazze’de 7 Ekim 2023’ten beri süren İsrail saldırılarının ardından tarafların ateşkesi kabul ettiğini ilan etti. Geçen 15 aylık süreçte işgalci İsrail ordusunun karadan, havadan ve denizden sürdürdüğü saldırılar, Gazze’de yaşayan 2.3 milyon Filistinliye karanlık bir dönem yaşatarak geride 46 binden fazla ölü, 110 binden fazla yaralı ve geniş çaplı bir yıkım bıraktı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 8 Ocak’ta yayınlanan son verilere göre, İsrail ordusunun 468 gündür havada, karadan ve denizden sürdürdüğü bombardımanlar, Gazze’deki 460 bin binayı (tüm binaların yüzde 92’si) kısmen ya da tamamen yıktı.

Bu süreçte tamamen yıkılan bina sayısı 160 bini aşarken kısmen yıkılan binaların sayısı ise 276 bini geçti. Saldırılar yüzünden 1.9 milyon Filistinli, Gazze’nin çeşitli bölgelerinde kurulan kamplarda derme çatma çadırlarda yaşamak zorunda kaldı. İsrail ordusu, yasaklı misket ve fosfor bombaları ile tonlarca ağırlığa sahip sığınak delici bombalar dahil neredeyse her tür silahı kullanırken su şebekelerinin yüzde 85’ini ve 717 su kuyusunu imha etti. Çevre bilimciler, bombardımanların sebep olduğu yıkımın 630 tonluk karbondioksitin havaya salınmasına sebep olduğunu ve bunun da yalnızca Gazze’nin değil civar bölgelerde yaşayanların da sağlığını tehlikeye attığını vurguluyor.

İşgalci İsrail ordusu, ateşkesin kabul edildiğinin ilan edildiği 15 Ocak’tan beri Gazze’ye yönelik saldırılarını sürdürürken bu saldırılarda 100’ü aşkın Filistinli daha yaşamını yitirdi. 250’den fazla Filistinli de yaralandı. Gazze’deki Filistin Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, 7 Ekim’den beri süren saldırılarda toplam ölü sayısı 46 bin 717’i bulurken, yaralı sayısı ise 110 bin 265 oldu. Öldürülen Filistinlilerin 13 bin 500’ünü çocuklar, 7 bin 300’ünü ise kadınlar oluşturuyor. 110 binden fazla yaralı içinde en az 4 bin 500 kişinin bir uzvunu kalıcı olarak kaybettiği ve ampute olduğu kaydediliyor. 10 binden fazla kişiden de haber alınamıyor. Uluslararası insan hakları ağları, yaptıkları saha araştırmalarında ölü sayısının 60-70 bin seviyelerine çıkabileceğini öne sürerken net sayı ise henüz kesin olarak bilinmiyor.

İsrail’in vahşi saldırıları, yalnızca ölü ve yaralılara sebep olmakla kalmadı. Saldırılar, Gazze’deki kamusal hayatı da adeta imha etti. BM’nin 8 Ocak’ta yayınladığı verilere göre, 7 Ekim 2023’ten beri süren saldırılar yüzünden Gazze’deki 36 hastaneden 17’si tamamen kullanılamaz hale geldi. Kalan hastaneler ise kapasitesinin çok üstünde ve kısıtlı imkanlarla kısmen hasar görmüş halde çalışıyor. Söz konusu verilere göre, Gazze’deki 138 sağlık merkezinin de 52’si hizmet dışı kalırken 12 binden fazla sivil, acil sağlık müdahalesine ihtiyaç duyuyor. Eğitim sektöründe de İsrail saldırıları büyük bir felakete sebep oldu. BM verilerine göre, saldırılar yüzünden Gazze’deki 564 okuldan 496’sı yıkıldı (okulların yüzde 88’i), 12 bin 119 öğrenci, 468 öğretmen yaşamını yitirdi. Gazze’de bulunan 658 bin öğrenci, eğitimden tamamen mahrum kaldı.

Saldırılara, 2006 yılından beri İsrail tarafından sürdürülen kuşatmanın sıkılaştırılması da eşlik etti. BM’nin son verilerine göre, 7 Ekim 2023 öncesi günlük 700’den fazla ticari tırın girdiği Gazze’ye bu süreçte haftada 10 insani yardım tırının girişine izin verilen bir seviyede kuşatma uygulandı. İsrail ordusunun Gazze’deki tarım arazilerinin ortalama yüzde 70’i İsrail saldırılarında tahrip oldu. Bu da Gazze’deki gıda kaynaklarının büyük çoğunluğunun yok olmasına sebep oldu. BM verilerine göre, 1.95 milyon sivil, çeşitli seviyelerde gıda güvenliği riskiyle karşı karşıya kaldı. Kuşatma ve saldırılar yüzünden 876 binden fazla sivil acil gıdaya ihtiyaç duyarken, 345 bin sivil ise güvenli gıdaya ulaşamaz halde yaşadı. İsrail ordusunun saldırılarında hayvancılıkta da büyük kayıp yaşandı. BM verilerine göre, toplam 28 bin küçük ve büyük baş hayvan telef oldu.

İsrail’in Gazze’de işlediği soykırım, 15 ay boyunca ABD ve çeşitli Avrupa ülkelerinin desteğiyle devam etti. Buna karşılık başta İslam dünyası ve Avrupa olmak üzere dünya halkları, aylarca meydanlarda ve çeşitli aktivitelerle İsrail’i protesto etti. Dünyanın en üst yargı kurumları olan Uluslararası Adalet Divanı (UAD) ve Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail’in Gazze’deki saldırılarını savaş suçu olarak tanımladı. UCM, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararları çıkardı. Çok sayıda ülke ise İsrail ile ticari ilişkilerini sonlandırdı.

Gazze’de savunmasız sivillere soykırım uygulayan İsrail ordusu, kara saldırılarında sert bir direnişle karşılaşarak kısa tarihinin en ağır kayıplarını verdi. BM verilerine göre, Gazze’de süren çatışmalarda 393 İsrail askeri öldürüldü, 2 bin 535 İsrail askeri yaralandı. İsrail medyası, ağır ruhsal bunalımlar yaşayan 30 askerin ise bu süreçte intihar ettiğini duyurdu. Ayrıca, Hamas ve diğer direniş grupları tarafından Gazze’de tutulan esirlerin 99’u İsrail ordusunun saldırılarında yaşamını yitirdi. 7 Ekim 2023’teki Aksa Tufanı Operasyonunda da yüzlerce İsrail askeri öldürülmüştü.

İsrail’in ateşkesin duyurulmasından sonra düzenlediği saldırılarda 23’ü çocuk, 27’si kadın, 83 Filistinli hayatını kaybetti, en az 250 kişi yaralandı. Gazze’deki Sivil Savunma Müdürlüğünden yazılı açıklama yapıldı. İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının duyurulmasının ardından geçen 24 saatte 83 Filistinlinin öldürüldüğü ve 250’den fazla kişinin yaralandığı aktarıldı. Hayatını kaybedenlerin 72’sinin Gazze kentinden; 7’sinin Han Yunus’tan, 4’ünün Gazze Şeridi’nin orta kesiminden olduğu paylaşıldı. Gazze’nin kuzeyindeki çatışmalar da devam ederken İslami Cihad Hareketi, Cibaliye’deki Futbol sahası yakınlarına ilerleyen bir grup İsrail askerini havan toplarıyla hedef alarak isabet kaydettiğini bildirdi.

Önceki akşam Katar’ın başkenti Doha’dan ilan edilen ve 19 Ocak’ta yürürlüğe gireceği bildirilen ateşkes için dün gün boyu terör devleti İsrail’den kafa karıştırıcı açıklamalar geldi.

İlk olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, “Hamas’ın yeni şartlar öne sürdüğü ve bu yüzden ateşkes planının Knesset’e sunulmasının ertelendiği” bildirildi. Ardından İsrail Başbakanlık Ofisi, bu açıklamayı “sehven” yapıldığı iddiasıyla geri çekti.

Önceki akşam uluslararası haber ajansları, anlaşmayı onaylamak için daraltılmış güvenlik kabinesinin ertesi (dün) sabah toplanacağı haberini yayınladı. Ancak Netanyahu, kabineyi Hamas’ı “anlaşmadaki uzlaşılara bağlı kalmamakla” suçlayarak erteledi. İsrail Başbakanlık Ofisi, gerekçe olarak bazı maddelerden Hamas’ın caydığını iddia ederek Filistinli grubu taslağı değiştirmekle suçladı. Hamas Siyasi Büro Üyesi İzzet er-Raşak, hareketin arabulucuların duyurduğu anlaşmaya bağlı olduğunun altını çizdi.

Akşam saatlerinde ise İsrail’de daraltılmış güvenlik kabinesinin bugün toplanacağı bildirildi. İsrail basını, ihtilafların çözülmesi üzerine İsrail güvenlik kabinesinin toplanması yönünde karar alındığını bildirdi. toplanacağını duyurdu.

Öte yandan, Netanyahu’nun ateşkesi yokuşa sürme girişimlerinin ardından Axios’a konuşan üst düzey ABD’li yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Netanyahu’ya ateşkesi bozmaması yönünde net bir mesaj gönderdiğini bildirdi.