‘Sessiz güç’ otizmliler artık beyaz yakalı

0

BEĞENDİM

0

Hayriye MENGÜÇ

Türkiye’de en az is­tihdam edilen en­gelli grubu olan otizmli bireyler, mavi ya­ka işlerin ardından artık beyaz yaka işlerde de çalışma hayatında kendine yer bulu­yor. Tohum Otizm Vakfı Genel Müdü­rü Burçak Karaka­ya, otizmli bireyle­re dönük çalışmalara yapan Kariyer Merkezi ile bugüne kadar lojistik, perakende, finans, ilaç ve gıda sektörlerinde 14 farklı firmada toplam 30 otizmli bireyin çalışma hayatında yer almasının sağlandığını belirtti. Karakaya, “Bunlar­dan sekizi beyaz yaka, 22’si ise mavi yaka olarak yer aldı” dedi.

DÜNYA’ya özel açıklama­larda bulunan Tohum Otizm Vakfı Genel Müdürü Karaka­ya; ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin (CDC) 2023 son verilerine göre doğan her 36 çocuktan 1’inin otizm tanısı aldığını, Türkiye’de­ki nüfusa projeksiyon yapıl­dığında ise 2 milyondan fazla otizmli birey olduğunun tah­min edildiğini belirterek şun­ları söyledi: “Bu bireylerin 1.5 milyondan fazlasının 18 yaş üzerinde olduğu öngörülüyor ve otizmden etkilenen 8 mil­yonun üzerinde aile ferdi bu­lunduğu tahmin ediliyor. İŞ­KUR’un Ekim ayında paylaş­tığı güncel verilere göre, 123 otizmli birey aktif iş gücünde yer alıyor. 43 otizmli birey aktif çalışma hayatında yer alırken 80 otizmli birey ise iş arıyor.”

İŞKUR’un işverene verdiği ‘engellilere yönelik çalıştır­ma hibesi’nde 2024’ü ‘otizm yılı’ ilan ettiğini ve otizmlile­rin istihdamının önceliklen­dirildiğini belirten Karakaya, “Bu konuya spesifik bir birim kurduk. Burada otizmlilerin bizimle ir­tibat kurmasını ve CV başvurusu yapmasını istiyoruz. İş görüşmele­ri yapıyoruz” dedi.

Finans, muhasebe, bilişim, arşiv ve İK’da görev alıyorlar

Otizmli bireylerin yalnız­ca mavi yaka pozisyonlarında değil, beyaz yaka işlerde de ba­şarılı olabildiklerinin birçok örnekle kanıtlandığına dik­kat çeken Karakaya, detaylara dikkat etme ve düzenli çalış­ma becerileri, tekrarlayan gö­revlerde sağladıkları verim­lilikle birleştiğinde otizmli bireylerin beyaz yaka gö­revlerinde de başarılı ol­duklarını vurguladı. Ka­rakaya, beyaz yaka işlerde özellikle finans, muhase­be, veri analitiği, bilişim teknolojileri, arşivleme ve insan kaynakları gibi alanlarda çeşitli görevler üstlenebildiklerini anla­tarak, “Bu alanlarda veri girişi ve raporlama, doküman düzenleme, yazılım testi ve ev­rak kontrolü ve arşivleme gi­bi işlerde başarılı olmaları mümkün” dedi. Ayrıca otizm­li bireylerin çalışma hayatına dahil olmasında, bireysel ye­tenek ve güçlü yönlere odak­lanarak doğru iş eşleştirmesi yapmanın kritik öneme sahip olduğunun altını çizen Kara­kaya, “Bu yaklaşım, hem işve­ren hem de çalışan için başarı­yı artırır” diye konuştu.

Otizmli bireylerin çalışma hayatında yer almasının yal­nızca onların ve ailelerinin ha­yatını dönüştürmekle kalma­dığını aynı zamanda toplumun sosyal dokusunu da güçlen­dirdiğini belirten Karakaya, “İş dünyası, otizmli birey­lerin katkılarına daha faz­la açık olduğunda, bu hem şirketler için verimlilik sağlar hem de toplumsal kapsayıcılığın artması­na katkıda bulunur. To­hum Otizm Vakfı olarak, otizmli bireylerin eğitim­den istihdama kadar her alanda tam katılımcı bi­reyler olmalarını sağlamak için çalışmaya devam ediyo­ruz. Bu konuda iş dünyasından daha fazla destek ve iş birliği bekliyoruz” dedi.

“İş hayatında çok verimliler”

Tohum Otizm Vakfı, bugü­ne kadar Eker, Netlog Lojis­tik, GSK ve Arvato Lojistik gi­bi markalarla iş birliğine gide­rek otizmli bireylere iş imkanı sağladı. GSK’da bordro yapan bir otizmli var, Eker’de daha çok üretim bandında mavi ya­ka olarak çalışıyorlar. Bünye­sinde otizmli çalıştıran diğer bir firma ise Medtria Gümrük Müşavirliği AŞ. Şirketin genel müdürü Savaş Elmalı’ya göre; “Çocukluk döneminde başla­yan ve bireylerin sosyal etkile­şim ve iletişim becerilerini sı­nırlandıran, sosyalleşmeleri­ni olumsuz etkileyerek onları dış dünyaya karşı yabancılaş­tıran otizm spektrum bozuklu­ğu, aslında bu sorunu yaşayan bireyin gelişimine ve tercihle­rine uygun olacak şekilde dü­zenlemeler yapıldığında, ge­rekli pekiştirmeler kullanıldı­ğında iş hayatında çok verimli sonuçlar doğuruyor.”

Genellikle bilinçsiz ve ön yargıyla yaklaşılan otizmli bi­reylerin iş hayatında kendile­rine uygun şekilde düzenlenen bir görev verilmesi durumun­da nasıl verimli ve vazgeçil­mez olduğunu gözlemledik­lerini belirten Savaş Elmalı, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Otizmli bireylerimiz yalan söylemezler, çünkü yalanı bil­mezler. Süreklilik gerektiren rutin işlerde diğer çalışanlar gibi çabuk sıkılmazlar. Çünkü rutin işleri kendileri için bir eğlence gibi algılarlar. Uzun süre aynı işi yapan kişilerde dikkat dağılırken, otizmli bi­reylerde böyle bir dikkat dağı­nıklığı ve iş beğenmemezliği olmaz. Doğru yerde, doğru işe planlandıkları zaman maksi­mum verim sağlarlar. Biz bu­nu Selin’imizle test ettik ve başardık.”

Otizmli bireylerin istihdamı için know-how alındı

Tohum Otizm Vakfı Otizmliler Kariyer Merkezi, Mart 2024’te kurulmadan önce, otizmli bireylerin iş gücüne katılımını desteklemek amacıyla önemli adımlar atıldı.

-Vakıf, 2005’ten itibaren Princeton Çocuk Gelişim Enstitüsü (Princeton Child Development Institute – PCDI) ile iş birliği içinde oldu. PCDI’in Yetişkin Hayat Becerileri Programı kapsamında uygulamaya başladığı destekli istihdam modelini yakından takip ederek ve aldığı know-how ile bu alandaki gelişmeleri Türkiye’de uygulamaya geçirdi.

-2010’da İstanbul Kalkınma Ajansı’ndan alınan hibe ile İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü iş birliğiyle başlatılan ‘Otizmli Gençlerin Üretkenliğinin Artırılması ve İşgücü Piyasasına Girişlerinin Desteklenmesi’ Projesi ile Türkiye’de ilk ve tek model iş okulu kuruldu.

– 2013’te, Türkiye’de ilk kez otizmli gençler için İş ve Yaşam Müfredatı geliştirilip uygulandı, 2014’te ise okul öğrencileri için staj programı başlatılarak dokuz farklı kurumla yapılan iş birlikleri sayesinde otizmli bireylerin yarı zamanlı istihdamı sağlandı.

-2018’den itibaren ise tam zamanlı istihdam projeleri ve iş birlikleri ile bu alandaki çalışmalar sürdürüldü. Tüm bu birikimler, merkezin kuruluşuna zemin hazırladı ve bugünkü faaliyetlerinin temelini oluşturdu.