Bakan Tunç’tan bütçe görüşmelerinde anayasa çıkışı: Daha kapsayıcı, sivil ve kucaklayıcı olması gerekli

0

BEĞENDİM

0

T24 Ankara

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Adalet Bakanlığı bütçesi görüşülüyor. Bakan Yılmaz Tunç, bütçe sunumunda “Anayasa’da şimdiye kadar önemli değişiklikler yapmış olsak da bu Anayasa’nın milletimizin ihtiyaçlarına tam anlamıyla cevap vermediği açıktır. Ülkemizin gelişmişlik düzeyine, genç ve dinamik toplum yapımıza dar gelen mevcut Anayasa yerine, milletimizin üzerinde mutabakata vardığı, daha kapsayıcı ve kucaklayıcı sivil bir Anayasa’ya ihtiyacımız vardır” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Komisyon Başkanı AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş’un başkanlığında toplandı. Komisyonda, Adalet Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi görüşülüyor. Bakan Yılmaz Tunç, Bakanlığının bütçesine ilişkin milletvekillerine sunum yaptı.

“Adalet, insan onurunu koruyan yegane değerdir. Adaletin tesis edilmediği bir düzende hak ve özgürlüklerin korunması mümkün değildir. Adaleti emreden ve ‘Bir saat adaletle hükmetmek, bir sene ibadetten hayırlıdır’ anlayışına inanan bir geleneğin mensubuyuz. Bu nedenle her işimizde adalet, her alanda hakkaniyet bizim temel şiarımızdır. Son 22 yıllık dönemde, bu anlayışla önemli reformlara imza attık. Bu süreçte, temel kanunlarımızı toplumun ihtiyaçlarına ve çağın gereklerine uygun olarak yeniledik. Darbe anayasasının vesayetçi ruhunu azaltan önemli reformları milletimizin desteğiyle gerçekleştirdik.

“Darbecilerin millete hesap vermelerini sağladık”

Milli Güvenlik Kurulu’nu, Yüksek Askeri Şura’yı, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nu ve Anayasa Mahkemesi’ni yeniden yapılandırarak ülkemizin demokratik hukuk devleti niteliğini güçlendirdik. Sivillerin dahi askeri mahkemede yargılandığı dönemleri hep birlikte yaşamıştık. Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, devlet güvenlik mahkemeleri ve özel yetkili mahkemelere son vererek ülkemizde yargı birliğini sağladık.

Anayasamızda sıkıyönetim ilanına izin veren hükmü kaldırdık. Darbecilerin yargılanamayacağına dair Anayasa maddesini yürürlükten kaldırarak, yıllar sonra da olsa yargılanmalarını ve millete hesap vermelerini sağladık. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçerek, parlamenter sistemin neden olduğu istikrarsızlıklara, kısa süren koalisyon hükümetlerine ve bunların yol açtığı siyasi krizlere son verdik. Cumhuriyetimizi ve demokrasimizi güçlendirdik. Anayasadaki hak arama yollarını genişlettik ve yeni hak arama yolları ihdas ettik.”

6 Şubat depremleri…

Konuşmasında, 6 Şubat depremleri ile ilgili yargılamalara değinen Tunç, “6 Şubat 2023 tarihinde asrın felaketini yaşayan deprem bölgesindeki adli süreçlerin kesintisiz devamı için de gerekli tedbirleri aldık. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda geçici madde düzenlenmesiyle hızlı bir yargılama usulü ihdas ederek şehirlerimizin inşa sürecinin aksamadan devamını sağladık. Geçmiş yasama dönemlerinde olduğu gibi bu dönemde de yoğun bir şekilde çalışarak, yargı ve adalet alanındaki mevzuatın yenilenmesi sürecine katkı sunan Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerimize huzurlarınızda teşekkür ediyorum” bilgisini paylaştı.

11 milyon 845 bin derdest dosya olduğunu açıklayan Tunç, “Bugün itibarıyla Cumhuriyet başsavcılıklarında 6 milyon 113 bin, ilk derece mahkemelerinde 3 milyon 884 bin, istinaf mahkemelerinde 1 milyon 333 bin, temyiz mahkemelerinde ise 513 bin olmak üzere toplam 11 milyon 845 bin derdest dosya bulunmaktadır. Bu ağır iş yüküne rağmen, yıl içerisinde yargı teşkilatımız, ilk derece, istinaf ve temyiz aşamalarında toplam 12 milyon 113 bin dosyada karar vermiştir” diye konuştu.

Tunç, 2002 yılında 9 bin 349 olan hakim ve savcı sayısının, 24 bin 691’e yükseltildiğini, 2024 yılı içerisinde ise bin 195 hakim ve savcının mesleğe başlamasını sağladıklarını belirtti. Tunç, bu yıl sonunda bin hakim ve savcı yardımcısı alımı için 21-22 Aralık tarihlerinde sınav yapılacağını da açıkladı.

“Adalet sarayı sayısını 379’a yükselttik”

“Adaletin tecelli ettiği mekanlar adliyelerdir” diyen Tunç, şöyle konuştu:

“2002 yılında 78 olan müstakil adalet sarayı sayısını 379’a yükselttik. 569 bin 59 metrekare olan kapalı alan miktarını ise 6 milyon metrekareye ulaştırdık. 2024 yılı Yatırım Programı’nda inşaat karakteristiğinde: 38’i adliye, bir çocuk adalet merkezi, 30 ceza infaz kurumu, 6 adli tıp, bir personel eğitim merkezi olmak üzere toplam 76 inşaat projesi yer almaktadır. Yapım ihalesi süreci devam eden, yapım ihalesi tamamlanan ve inşaatı devam eden 34 adliye, 4 adli tıp kurumu ve 11 ceza infaz kurumu olmak üzere toplam 49 proje bulunmaktadır.”

“Bazı suçların cezalarını artırdık”

Bakan Tunç, toplumsal huzurun korunması için bazı suçların cezalarını artırdıklarını belirterek, şunları kaydetti:

“Kasten öldürmenin cezasını, 24 yıldan 30 yıla kadar ağır hapis cezasıyken müebbet hapis cezası olarak düzenledik. Kasten yaralamanın cezasını, 1 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyken 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası olarak belirledik. İşkencenin cezasını, 8 yıla kadar hapisken, 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası olarak belirledik. Ayrıca bu suçta zaman aşımını kaldırdık. Eziyet suçunu ilk defa müstakil olarak düzenledik ve cezasını 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olarak belirledik. Cinsel saldırının cezasını, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyken, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası olarak belirledik. Bu suçun nitelikli hallerinde ise cezanın 12 yıldan az olmamasını sağladık.

Ayrıca, bu suçlardan hapis cezasına mahkum olanların koşullu salıverme oranlarını artırarak, ceza infaz kurumlarında daha fazla kalmalarını temin ettik. Uyuşturucuyla ilgili olarak ceza mevzuatında yer alan bütün hükümleri yeniledik ve cezaları artırdık. Uyuşturucu madde imal ve ithali suçunun cezasını, 10 yıldan 20 yıla kadar hapis cezasıyken, 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası olarak belirledik. Toplumsal huzur açısından önem taşıyan hırsızlık suçunun cezalarını da eskiye oranla artırdık.

Kadına karşı işlenen şiddet suçları bakımından yaptığımız değişikliklerle; ağır cezalar belirledik ve yeni düzenlemelerle kadınlarımızı koruma altına aldık. Eşe karşı işlenen suçları ağırlaştırıcı neden olarak düzenledik. ‘Kadına karşı şiddete sıfır tolerans’ ilkesi gereğince, bazı suçların boşanılan eşe karşı işlenmesini suçun nitelikli halleri arasına aldık. Kadına karşı işlenen kasten yaralama suçunu, tutuklama nedeni varsayılan katalog suçlar arasında düzenledik. Israrlı takip fiillerini müstakil suç olarak düzenledik.”

“Bilim komisyonlarımızın çalışması TBMM’ye gelecek”

Tunç, uluslararası standartlara uygun bir ceza infaz sistemi oluşturduklarını belirterek, “Bilim komisyonlarımızın yürüttüğü çalışmaları kısa bir süre içerisinde gündeme getirerek TBMM’nin yüksek tensiplerine arz edeceğiz” dedid. Tunç, şunları kaydetti:

“Tutuklama tedbirinin, toplumsal huzuru ve kamu düzenini koruyacak şekilde yeniden ele alınması,

Cezaların caydırıcılığı kapsamında, hükümlülerin denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için asgari bir süre ceza infaz kurumunda kalma zorunluluğunun getirilmesi,

Trafikte yol kesme, alkol ve uyuşturucu madde etkisinde araç kullanma, meskun mahalde silahla ateş etme, tehdit, kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama ve taksirle yaralama suçlarının cezalarının artırılması,

Ehliyetsiz araç kullanma, trafikte tehlikeli araç kullanma, ruhsatsız yivsiz tüfek bulundurma ya da taşıma, izinsiz kurusıkı tabanca taşıma ve ateş etme için verilen idari para cezalarının artırılması,

Bilişim sistemleri ve telefonla yapılan dolandırıcılığın önüne geçilmesi gibi ceza adaleti sisteminin caydırıcılığını güçlendiren düzenlemeler yer almaktadır.”

Yargı Reformu…

Tunç, Yargı Reformu stratejisine ilişkin, “‘Hukukun Üstünlüğünü Esas Alan, Öngörülebilir ve Gecikmeyen Bir Adalet Sistemi’ vizyonuyla Türkiye Yüzyılı Yargı Reformu Strateji Belgesi’ni hazırlıyoruz. Strateji belgemizde temel hak ve özgürlükleri daha da kuvvetlendirecek, toplumda adalet duygusunu daha da güçlendirecek birçok hedef ve faaliyetin yer alacağını ve söz konusu belgenin kısa sürede Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuna açıklanacağını belirtmek isterim” dedi.

“Daha kapsayıcı ve kucaklayıcı sivil bir Anayasa’ya ihtiyacımız vardır”

Bakan Tunç, yeni anayasayla ilgili de şöyle konuştu:

“‘Türkiye Yüzyılı’ vizyonu, ülkemizin her alanda yaşadığı gelişmeleri ortaya koyan nihai bir perspektiftir. Bu perspektifin tam anlamıyla hayata geçirilmesi, yeni ve sivil bir anayasayla kolaylaşacaktır. Anayasa’da şimdiye kadar önemli değişiklikler yapmış olsak da, bu Anayasa’nın milletimizin ihtiyaçlarına tam anlamıyla cevap vermediği açıktır. Ülkemizin gelişmişlik düzeyine, genç ve dinamik toplum yapımıza dar gelen mevcut Anayasa yerine, milletimizin üzerinde mutabakata vardığı, daha kapsayıcı ve kucaklayıcı sivil bir anayasaya ihtiyacımız vardır.

Yeni Anayasa’yı; hak ve özgürlüklerimizi koruyacak, birlikte yaşamaya dair ortak sözümüzü ve bu topraklar üzerindeki barış ve huzur arzumuzu tesis edecek bir toplum sözleşmesi olarak görüyoruz. Bu anlayışla, millet iradesinin tecelligahı olan Yüce Meclisimizde yapılacak çalışmalara, Bakanlık olarak gerekli desteği vermeyi bir görev addediyoruz.”

Tunç, bakanlığın bütçesini ise şöyle açıkladı:

“2025 yılı teklifinde, Bakanlığımıza tahsisi öngörülen toplam bütçe miktarı 280 milyar 275 milyon 802 bin TL’dir. 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve 7457 sayılı Kanun’la Bakanlığımız hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için 83 milyar 236 milyon 176 bin TL ödenek tahsis edilmiştir. Yıl içinde eklenen ve düşülen ödeneklerle birlikte toplam ödenek 104 milyar 187 milyon 271 bin 709 TL olmuştur. Yıl sonu itibarıyla toplam 103 milyar 465 milyon 688 bin 639,79 TL bütçe gideri gerçekleşmiştir. Ayrıca, Sayıştay tarafından tespit edilen hususlarla ilgili olarak, kurumlarla iletişim halinde çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Sayıştay Raporu’nda, kamu zararına sebebiyet veren bir tespit bulunmadığını özellikle belirtmek isterim.”