2024 yılında en az 63 kurye paket taşırken öldü: Yüzde 10’a yakını çocuktu

0

BEĞENDİM

0

2024 yılı “Moto Kurye Ölümleri Raporu”nu yayımlayan Kurye Hakları Derneği geçtiğimiz yıl en az 63 kuryenin çalışırken hayatını kaybettiğini belirtti.

Türkiye’de kurye ölümlerini kayıt altına alan herhangi bir resmi istatistik bulunmamasına dikkat çeken derneğin raporuna göre bilinen 63 kuryenin 6’sının 16-18 yaşında olduğu görülüyor. Raporda kuryelik mesleğini yalnızca gençlerin yapmadığı da gözler önüne seriliyor. Geçtiğimiz yıl vefat eden kuryelerin 6’sı ise 50 yaşın üzerindeki kişiler.

“ÖLÜMLERE DENETİMSİZLİK SEBEP OLUYOR”

2024 yılında hayatını kaybeden kuryelerin %66’sını pideci, dönerci, çiğköfteci, sucu gibi tekil işletmelerde çalışan kuryeler, %22’sini Trendyol, Yemek Sepeti, Paket Taksi gibi platform şirketlerinde çalışan esnafkuryeler, %12’sini ise evrak kuryeleri oluşturmaktadır.

Kurye ölümlerinde temel sebepler arasında paket başı ödeme ve hız temelli prim sistemi, düşük ücretler, uzun çalışma saatleri, eksik ve kalitesiz ekipman, zorlu hava koşullarında çalışmaya zorlanma ve etkisiz denetim mekanizmaları gibi faktörler sayıldığı dikkat çekilen rapora göre, bu sene hayatını kaybeden 63 kuryeden 6’sının çocuk yaşta olduğu, 6 kuryenin de 51-64 yaş aralığında olduğu tespit edildi.

Ehliyet alma yaşının en erken 16 yaş olması nedeniyle çocuk motokuryeliğinin de önünün açık olduğuna dikkat çeken dernek raporunda,

“Hayatını kaybeden kuryelerin 6’sının çocuk olması hiç de düşük olmayan bir oranı ifade etmektedir. Deneyimi ve sürüş eğitimi olmaksızın çalışırken hayatını kaybeden çocukların varlığı, devletin çocuk hakları yükümlülükleri açısından ciddiyetle tartışılması gereken bir hak ihlalidir. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çocukların çalışabileceği iş kollarına ilişkin tanımlamalarına bakıldığında, çocukların taşımacılık sektöründe çalışabileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Ancak 16 yaşını dolduran kişiler, A1 sınıfı motosiklet ehliyeti alabilmektedirler. A1 ehliyet alarak ya da mahalle arası işletmelerde (dürümcü, çiğ köfteci, pideci, sucu, market, manav, tekel bayii vb.) çalışan çocukların kayıtsız bir şekilde çalıştığı da gözlemlenmektedir. Dolayısıyla yapılacak düzenlemelerde, sayıları hiç de az olmadığı tahmin edilen çocuk kuryelerle ilgili olarak da çocuk haklarını temel alan bir düzenleme yapılması gerekmektedir.” denilerek düzenlemelerin ona göre yapılması istendi.”

“MOTOKURYELİK ÇOK TEHLİKELİ MESLEKLER SINIFINA GİRMELİ”

Motokuryelerin bir güvencesinin olmadığını belirten dernek yayımladığı raporda ölümleri ve kuryeler üzerindeki baskıların hafifletilmesi için öneriler sıralıyor:

• Motokuryelik mesleği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından “Çok Tehlikeli Meslekler” sınıfına dahil edilmeli, kuryelerin çalışma koşulları denetlenmeli, mesleki yeterlilik ve güvenli sürüş belgesi olmayan kuryeler çalıştırılmamalıdır. Yasal ve insani olmayan 12-14 saat gibi uzun çalışma saatleri, çocuk yaşta işçi çalıştırma, kayıt dışı çalıştırma gibi uygulamaların önüne geçilmesi sağlanmalıdır.
• Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu tarafından hızlı teslimat taahhütlü reklamların yasaklanması, medyada güvenli teslimat vurgusunun öne çıkarılarak kurye ölümleri hakkında farkındalık yaratan haber içeriklerine yer verilmesi ve müşterilerin de hızı değil teslimatın güvenliğini esas alması önem arz etmektedir.
• Kuryeler, canlarını hiçe sayan güvencesiz çalışma rejimine karşı hayatlarını ve haklarını savunmak, geçinebilmek için çok uzun saatler çalışmalarını gerektiren “piyasa şartları” maskesi altındaki düşük ücretlere itiraz etmeli, işyerindeki baskı ve mobbinglere ortak tutumlar geliştirmeli, sadece bugünlerini değil, geleceklerini de düşünerek daha güvenli ve insanca bir yaşam için örgütlenerek birlik olmalıdırlar.