Yüzde 25’e uyan çok olmadı davalar patladı

Hamide HANGÜL

Türkiye’de fahiş kira artışları karşısında son iki yıldır uygulanan konut kirasına yüzde 25 zam tavanında sona yaklaşıldığı sinyali gelirken gayrimenkul sektör temsilcileri, kiralık piyasasında yüzde 25 zammın sembolik kaldığını vurguladı. Uzmanlar, enflasyonist ortamda yüzde 25’in üzerinde kira artışlarının görüldüğünü, mülk sahibi ile kiracı arasında bazen uzlaşmayla sonuçlandığını bazen de davaların mahkemeye taşındığını söyledi.

"Düzenleme uzamaz ancak davalar azalmaz"

Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Mehmet Aslan, konut kiralarına yüzde 25 tavanının, Temmuz 2024’ten itibaren uzamaması durumunda bile, ev sahipleri ve kiracılar arasındaki azalmayacağını söyledi. Aslan, “Azalmaz çünkü konut üretimi az, talebi karşılamıyor. Bu da kira fiyatlarını enflasyondan daha fazla artırıyor” diye konuştu. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 54. Hukuk Dairesi’nin kararına da dikkati çeken Aslan, enflasyon ile kira artış hızının aynı gitmediği bilindiği için Türk Borçlar Kanunu’nun 344. Maddesi ile kiraya verenlere beş yılda bir kere kiranın güncel duruma getirilmesine dair bir hak tanındığını belirtti.

"Uzamayacağını gösteriyor"

Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman, “Yüzde 25 sınırı piyasada karşılığı olmayan bir düzenleme” diye konuştu. Kiralarla ilgili kısıtlamanın, kiralık konut piyasasına yeni girişleri de engellediğini söyleyen Büyükduman, “Kira artışları üzerinde baskı var. Kira sınırından dolayı gelecek yıl artışları dikkate alarak rayiç belirleniyor. 10 bin lira olan bir yere 15 bin lira kira belirleniyor.Şimdi temmuzdan itibaren bir rahatlama sağlanır diye umuyoruz. Tekrar eski uygulamaya dönüş olur, son 12 aylık ortalama TÜFE verileriyle uyumlu hale getirilir” dedi.

Kira kaybına önden önlem

İTO Gayrimenkul Komite Başkanı Hakan Akdoğan ise, "Sabit artışlardan dolayı bir çok insan evini yüksek fiyattan kiraya vermek istiyor. Aradaki kaybı önlemeye çalışıyor" dedi.

"Piyasa koşullarına dönüşü gösteriyor"

TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya da, yüzde 25 sınırlamasının son iki yıldır uygulandığını ve serbest piyasa ekonomisinde kira değerlerini frenleyen bir unsur olduğunu söyledi. Uygulamanın her yıl tekrarlanmasınının beklenemeyeceğini kaydeden Maya, “Bir gün bitecekti. Normal koşulda kira artış oranı son 12 aylık TÜFE ortalamasıyla belirlenir.

Enflasyonun düşeceği beklentisi ile kira artış oranlarının da daha makul olacağı düşünülebilir’ dedi. Kira tavanının uygulandığı iki yılda, bütün piyasada yüzde 25 konut kira zammı oluşmadığını, bazı örneklerde piyasa koşullarını yansıtan artışların olduğuna dikkat çeken Maya, “Bu süreçte, konut kira artışının tamamı o oranda artmamıştı, çok üzerinde artışlar da yaşanmıştı. Temmuz 2024 itibarıyla koşul şartı da kalkıyor demek olacak” diye konuştu.

"Sembolik kalmıştı"

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, yüzde 25 sınırının piyasa koşullarında çok fazla uygulanmadığını gördüklerini, bazı ihtilafların da uzlaşmayla çözüldüğünü söyledi. Aşa, “Bizim tavsiyemizi hep uzlaşma yönündeydi. Ancak bunu kabul eden, etmeyen oldu. Bu işin artık adı sembolik kaldı. Ancak tabi uygulayanlar, 'yüzde 25’den fazla zam yapmam' diyenler oldu. Mahkemeye intikal edenler oldu. En iyisi serbest piyasaya bırakılmalı. TÜFE oranında yine devam etmeli" dedi.