“Yumurtadaki fiyat artışı talepten kaynaklı”

Mehmet Hanifi GÜLEL

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon, Türkiye’de 105 ile 110 milyon arasında yumurtalık tavuk olduğunu ve günlük 90 milyon yumurta üretildiğini belirtti. Yumurta fiyatlarının yükselmesine ve eylül ayın­da yumurta fiyatının %34,25 artmasına ilişkin yorumunu paylaşan Afyon, fiyatı maliyet­lerin değil arz talepteki den­genin belirlediğini söyledi.

Af­yon, okulların açılması ve kah­valtı alışkanlığının yeniden oluşacağı beklentisiyle tücca­rın yumurta toplamaya baş­ladığını kaydederek, “Eylülde havaların güzel gitmesi, okul­ların açılması ve insanların kahvaltı alışkanlığına yeniden oluşacağı beklentisiyle tüc­carlar ürün toplamaya başladı. Yumurtada kesinlikle maliyet fiyatı belirlenmez. Maliyet ta­rafı ayrı bir dünya, yumurta sa­tış tarafı ayrı bir dünya. Fiya­tı belirleyen arz taleptir” dedi.

Dışa bağımlılık bitmezse maliyet düşmez

Yumurta Günü dolayısıy­la DÜNYA Gazetesi’ne özel açıklamalarda bulunan Af­yon, yumurta maliyetlerini düşürebilmek adına her tür­lü çabayı sarf ettiklerini di­le getirerek, “Maliyette dışa bağımlı olduğumuz için dü­şürmemiz mümkün değil. Özellikle yağlı tohumlu yem­ler olan soya ve ayçiçeğinde %100’e yakın dışa bağımlıyız. Bu dışa bağımlılık bitmediği müddetçe biz maliyetleri dü­şüremiyoruz. Ancak, satışı­mızla maliyetleri kurtarabi­liyoruz. TMO’nun koruyucu politikasından dolayı da te­şekkür ediyoruz. Fakat bazı dönemlerde hububat üretici­sini korumak adına bize ürün satışı yapılmıyor ve ithalata da izin vermediği için bu dö­nemde mağdur oluyoruz” ifa­delerini kullandı. Üretim­de öne çıkan ilk üç ilin Afyon, Manisa, Balıkesir’in olduğunu söyle­yen Afyon, yumurtanın vazgeçilmez bir besin, protein ve kolay ulaşıla­bilir bir sağlıklı besin kaynağı olduğuna vurgu yaptı.

Türkiye, yumurtada ‘merkez ülke’ olabilir

Dünya’da toplam yumur­ta ihracatı her yıl kayda de­ğer bir artış göstererek, 5 mil­yar dolar ihracat değeri oldu­ğu tahmin ediliyor. İhracatta ilk 5 ülke ise Hollanda, ABD, Polonya, Türkiye ve Alman­ya gibi ülkeler öne çıkıyor. İlk 5’te yer alan ülkeler içinde sa­dece ABD ve Türkiye üretim gücüyle ihracat yapıyor. Di­ğer ülkeler ise yumurtayı ithal edip, ihracat pazarlarına gön­deriyorlar. Türkiye’nin coğ­rafi konumu ve üretim plan­lamasıyla global ticaretten daha fazla pay alabileceği vur­gulanıyor. Afyon, Türkiye’nin dünya yumurta ticaretindeki yerine dikkat çekerek, planlı üretimle merkez ülke olabile­ceğini aktardı. Afyon, “Bizim birinci olabilmemiz için üre­tim, ihracat ve tüketim planla­ması yapmamız gerekiyor. Şu an 36 farklı ülkeye dönem dö­nem ihracat yapıyoruz. Haf­talık seri şekilde 19 ülkeye ih­racat yapıyoruz. Ama Türki­ye’nin 63 ülkeyi ihracat yapma gücü var. Diğer ülkelere ihra­cat yapamıyor olmamızın ne­denleri lojistik sorunlar ve si­yasi engeller” dedi.

Türkiye’nin dünya yumur­ta ihracatında bazı yıllarda üçüncü, bazı yıllarda dördün­cü olduğunu aktaran Afyon, “Bu sıralamada Polonya ile Al­manya’nın arasında yer alıyo­ruz. İhracata yönelik küçük bir hamle sıralamayı değiştirebi­liyor. Almanya ise ithal ederek dördüncü sırada ama biz hiç ithal etmeden üçüncü sırada­yız. İlk sırada yer alan Hollan­da ise açık ara dünya birincisi ama üretimde ilk 20’ni içinde bile değil. Hollanda dışardan aldığı yumurtaları önce milli­leştiriyor sonra ihraç ediyor. Polonya’dan yumurtayı alı­yor, Afrika’ya satıyor. Türkiye, dünyada üretiminde ilk 8’de yer alıyor ama ihracatta ilk üç içinde yer alıyor. Çin, en fazla yumurta üreten ülke ama ken­disi tükettiği için ihracat sıra­lamasında yer almıyor” dedi.

Yumurtasız kalanların adresi Türkiye oldu

Türkiye’nin AB Tarım Komisyonu’yla yaptığı temaslara rağmen 15 yıldır AB'ye ihracat yapamadığını hatırlatan Afyon, Irak pazarının kapanmasının da siyasi olduğunu belirtti. Afyon, dünyada yumurtada sorun yaşayan ülkelerin ilk önce Türkiye'ye başvurduğuna dikkat çekerek, “İtalya, Suudi Arabistan, Japonya, Endonezya Avustralya, Amerika dâhil yumurtayı Türkiye’den alıyor. Amerika ile 1,5 ay önce 100 tırlık bir anlaşma yapıldı ve son tırlar geçen hafta yüklendi. Yeni bağlantılar için ise görüşüyoruz” dedi. Japonya ve Tayvan’ın kuş gribi sırasında acil yumurta alıp, daha sonra diğer ülkelerden temin etmeye başlayınca Türk yumurtasında karalamaya çalıştıklarını ifade etti.

Ayda 400 milyon yumurta ihraç ediyoruz

Bu yıl ihracatta bir rekor beklediklerini ifade eden Afyon, “Şu anda Türk Cumhuriyetleri, Avrupa’dan İtalya ve İspanya’dan yumurta talepleri var. Suudi Arabistan’dan dün yumurta talebi aldık. Bunların hepsi gerçekleşirse rekor fazlasıyla kırılır. İtalya ve İspanya’ya biz A sınıfı yumurtamızı evrak üzerinde B sınıfı olarak gönderiyoruz. Aylık 2 milyara yakın bir yumurta üretimimiz var ve bunun yüzde 20’sini ihraç ediyoruz. Bu da aylık 400 milyon yumurtaya denk geliyor’’ diye konuştu.