Türk tedarik sanayisi Romanya’ya üs kurdu

Recep ERÇİN

Yıllar evvel Koç Toplulu­ğu şirketlerinden Arçe­lik’in satın aldığı Arctic beyaz eşya üretim tesisini zi­yaret etmek için Romanya’ya gitmiştim. Bundan sonra bir­kaç kez daha ülkeyi farklı ko­nulardaki basın toplantıları amacıyla ziyaret ettim.

Son zi­yaretimizi ise bir grup gazeteci ile birlikte Bimed Yönetim Ku­rulu Üyesi Mustafa Mertöz’ün daveti üzerine gerçekleştirdik. Bimed Piteşti’de İstanbul’da­ki fabrikanın küçük kopyası­nı kurmuş. Romanya’ya tesis kurma düşüncesi ise Alman­ya başta olmak üzere Avrupa­lı müşterilerin ‘Üretiminizin bir kısmını daha yakına Avru­pa Birliği sınırları içine getirin’ tavsiyesi üzerine olmuş. Nite­kim pandemi döneminde bu kararın faydası görülmüş.

Ülkeden ithalat destekleniyor

Piteşti’de sadece Bimed yok. 47 kişinin çalıştığı üretim te­sisine yol alırken etrafta bir­çok tanıdık Türk firması gör­dük. İşte bunlardan bazıları; Farplas, Opsan, Yıldız Enteg­re, Martur. Bir de Garanti BB­VA var. Bizim firmalar Ro­manya’da İspanyol sermayeli Türk bankası ile çalışmayı ter­cih ediyor. Mustafa Mertöz’ün verdiği bilgilere göre ülkede­ki en büyük yabancı yatırımcı Türkler. Romanya’nın strate­jik bir bölge olduğunu dile ge­tiren Mertöz, “İmalat yapmak büyük bir avantaj. Çünkü Av­rupalı büyük ülkeler yeni üye­lerden yapılan ithalatı destek­liyorlar. O da Türk şirketlerini buraya çekiyor” dedi.

Bankalar sanayicinin yanında

Romanya’da kredi mevdu­at makası Türkiye’nin aksine mevduat lehine yüksek oldu­ğundan bankaların kredi ver­mekte daha istekli olduğu­nu belirten Mustafa Mertöz, “Bankalar iş yapana ciddi des­tekler sağlıyor. Bankalar sa­nayicinin yanında. Ciddi bir sanayi kültürü var. Geçmiş dönem performansı olunca bankaların da firmaya bakışı güven anlamında çok değişi­yor. Birçok bankada yönetici­ler Türk. En büyük bankanın genel müdürü Türk. Burada bankacılar Türkiye’den fark­lı davranıyorlar, çünkü kültür farklı” ifadelerini kullandı.

Piteşti’deki tesiste üret­tikleri kablo rakorlarını baş­ta İngiltere ve Almanya gibi ülkeler olmak üzere Avru­pa içlerine ihraç ettiklerini anlatan Mustafa Mertöz, şu bilgileri paylaştı: “Burada as­gari ücret 700 dolar. Biz orta­lama bin dolar ücret veriyo­ruz. Türkiye’de de böyle. 3 bin metrekare kapalı alan 20 bin metrekare arsa olmak üzere o dönem 7 milyon euro yatı­rımla burası kuruldu. 2019’da fabrikayı açtık. Tüm finans ve kalite sistemi Türkiye’den idare ediliyor. Burada çalı­şanlar iş sadakati konusunda iyiler. Personelde görgü var. Genel müdürümüz kadın. Ci­ro 2 milyon euro ile başladı. Geçen seneyi 5.3 milyon euro ile kapattık. Bu sene 6 milyon euro olur.”

Doğu Avrupa’da böylesi yok

AB firması olmalarının müşteriler için ciddi güvence sağladığını ve alıcıların Türkiye’deki siparişlerden farklı olarak KDV’yi peşin ödemek zorunda kalmadığını da sözlerine ekleyen Mustafa Mertöz, “Burada 100’e yakın ürün yapılıyor. Genelde elektrik sektörüne çalışıyoruz. Doğu Avrupa’da Bimed benzeri bir firma yok. Enerji altyapısının daha önceden kurulmuş olması sayesinde pazar oturmuş. Avrupalılar pazarda hakim; Almanya, Fransa, İtalya... Makinelerde duruş süresi de burada çok az. Makine yatırımımız 4 milyon euro kadar” diye konuştu.