Televizyonları toplayıp yakıyorlar! Şehirdekiler sağlığını kaybetmek üzere…
Gana'nın başkenti Akra yakınlarındaki Agbogbloshie hurdalığı, gelişmiş ülkelerin elektronik atıklarının son durağı haline gelmiş durumda. Zengin ülkelerden yasa dışı yollarla getirilen elektronik atıklar burada yakılarak geri dönüştürülmeye çalışılıyor ve ortaya çıkan zehirli dumanlar hem çevreyi hem de insan sağlığını tehdit ediyor.
Gana'daki elektronik atık hurdalığında çalışanlar, elektronik aletlerin içerisindeki bakır ve altın gibi değerli metalleri ayrıştırmak için tehlikeli bir yöntem kullanıyorlar: ateş. BBC'nin aktardığı habere göre bu ateş hem çevreyi hem de bu işle uğraşan insanları ciddi anlamda tehdit ediyor.
SAĞLIK TEHDİTLERİ BÜYÜYOR
Televizyonlar, bilgisayarlar ve çamaşır makineleri parçaları alevler içinde eritilirken, etrafa yayılan zehirli dumanlar bölge sakinleri için ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Hurdalıkta çalışan Abdulla Yakubu ve yakınlarda yaşayan Abiba Alhassan gibi isimler, giderek artan bu zehirli dumandan kaynaklanan sağlık sorunlarıyla boğuşuyorlar.
GELİŞMİŞ ÜLKELER ATIKLARINI YOLLUYOR
BM raporlarına göre dünya genelinde elektronik atık sorunu gittikçe büyüyor. 2022'de 62 milyon ton elektronik atık üretildi ve bunun sadece %15'i geri dönüştürüldü. Geri kalan atıkların büyük bir kısmı ise gelişmiş ülkelerden yoksul ülkelere kaçak yollarla gönderiliyor. Dünya Gümrük Örgütü verilerine göre gümrüklerde el konan atıkların altıda biri elektronik atık.
İtalya'nın Napoli limanı yetkilileri, kaçakçıların elektronik atıkları gizlemek için çeşitli yöntemler kullandığını belirtiyor. İngiltere'de de yetkililer elektronik atık kaçakçılığında artış olduğunu ve bu atıkların çoğunlukla "yeniden kullanılabilir" olarak beyan edildiğini ancak varış noktalarında yasadışı şekilde yakıldığını söylüyor.
BASEL SÖZLEŞMESİ ÇÖZÜM OLACAK MI?
Elektronik atıklar yakıldığında ortaya çıkan duman, insan sağlığı ve çevre için son derece zararlı. Bu atıkların gönderildiği ülkelerde geri dönüşüm sürecinin de genellikle gayri resmi yollarla yürütüldüğünü belirten Dünya Sağlık Örgütü, kadın ve çocukların koruyucu ekipman olmaksızın zehirli maddelere maruz kaldığını vurguluyor.
2025 yılında yürürlüğe girecek olan Basel Sözleşmesi'nin elektronik atık ticaretindeki kuralları sıkılaştırması ve mevcut sorunları çözmesi bekleniyor. Ancak ABD gibi bazı büyük e-atık üreticisi ülkelerin bu sözleşmeyi onaylamamış olması, sorunun çözümünü zorlaştırıyor.