Random Forest depremi önceden tahmin edebilir mi? Prof. Dr. Naci Görür’den çarpıcı yorum
ABD'de çalışan Türk bilim insanı Cemil Emre Yavaş ve ekibi, geliştirdikleri 'Random Forest' adlı yapay zeka temelli algoritmanın depremleri 30 gün önceden ve isabetli bir şekilde tahmin ettiğini savunuyor. Haber bir deprem ülkesi olan ve binlerce canını deprem felaketlerinde kaybetmiş Türkiye'de büyük heyecan yarattı. Ancak bilim insanları projeye mesafeli... Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür deprem tahmini yapılması için depremin büyüklüğünü, yeri ve zamanını kesin olarak ortaya koymak gerektiğini söylüyor.
ABD'deki Georgia Southern Üniversitesi’nden Türk araştırmacı Cemil Emre Yavaş ve ekibimin geliştirdiği deprem tahmin sistemi büyük yankı uyandırdı.
Yavaş ve Cristopher Kadlec, Yiming Ji ve Lei Chen’den oluşan ekibe göre; ‘Random Forest’ adı yapay zekaya dayanan algoritma 30 gün içinde 5,5 büyüklüğün altındaki depremleri öngörebiliyor.
Araştırma ‘Scientific Reports by Nature’ dergisinde yayınlandı. Yapay zekanın İstanbul’daki deprem tahminleri konsunda yüzde 91.65, ABD’nin San Diego kendi için yüzde 98’i aşan bir doğruluk oranına ulaştığı ifade edildi.
Bazı uzmanlar yapay zeka ile ulaşılan doğruluk oranının depremler konusunda önlem için çığı açabileceğini düşünüyor.
Prof. Dr. Naci Görür mesafeli
Ancak Türkiye’nin yakından tanıdığı yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, projeye oldukça mesafeli… Hürriyet’e konuşan Prof. Dr. Görür, deprem tahmini yapabilmek için depremin kesin olarak nerede, ne zaman, hangi büyüklüklükte olacağının öngörülmesi gerektiğini ifade ederken “Bu, bugüne kadar hiç yapılmadı. Şu an itibarıyla da yapmak mümkün değil. Umut ediyoruz günü birinde bilim bu sorulara doğru cevap verecek” dedi.
Türkiye’yi deprem konusunda uyaran isimlerin başında gelen Prof. Dr. Naci Görür “Depremi tahmin ettik, ediyoruz” demenin en az deprem kadar tehlikeli olduğunu ifade etti. Naci Görür çağdaş dünyanın deprem tahmini temalı çalışmaları desteklediğini belirtirken "Bir şartla" diye ekleyerek şöyle devam etti:
* Tahmin yapılabilir ama öncelik bu olmamalı.’ Bunun yerine deprem dirençli kentler inşa etmeye ağırlık verilmeli. Çünkü fayların ürettiği depremlerin özellikleri birbirine benzemez.