Ömerli Havzası’nda rant adımı: Vakıflar Genel Müdürlüğü, Formula-1 pisti arazisinde emsal artışı talep etti

Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi’ni bypass ederek, kentin su ihtiyacını karşılayan Ömerli Barajı’nın yer aldığı Ömerli Havzası’ndaki Formula -1 pistinin bulunduğu arazinin mevcut imar planındaki 0,05’lik emsalinin “kamu yararı” gerekçesiyle yüzde 250 oranında artırılarak 0,15’e yükseltilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan talepte bulunduğunu açıkladı. Emsal artışının gerçekleşmesi durumunda 18.4 milyar TL’lik bir imar rantı oluşacak. Ayrıca pistin olduğu bölge koruma altındayken, havzanın yüzde 85’lik bölümü birinci derece deprem riski içeriyor.

CHP İstanbul Milletvekili Salıcı’nın verdiği bilgiye göre, İstanbul’un su ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayan Ömerli Barajı’nın bulunduğu Ömerli Havzası’nın yapılaşmaya açılması için hazırlık yapılıyor. İmar planında yapılacak değişiklikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın söz konusu bölgenin emsalinde artışa gitmesi halinde 324 bin metrekarelik yeni bir inşaat alanı oluşturulacak ve bölgenin yapılaşmaya açılmasına neden olacak.

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na yolladığı talep yazısında şu ifadeler yer aldı:

“İstanbul  ili  Tuzla  ilçesi  Tepeören  Mahallesi  9100  ada  3  parselde  kayıtlı  2.166.098,15  m² yüzölçümlü mülkiyeti Melek Mehmet Paşa Hazinedar-ı Mehmed Süheyl Efendi Bin Ahmed Ağa Vakfı adına kayıtlı taşınmazın "Formula-1 pistine ilaveten alışveriş merkezi, macera park, otomobil müzesi ve eğlence merkezi"  fonksiyonlarında kullanılmak üzere "Yapım ve onarım karşılığı kiralama" modelinde kiralanması  Vakıflar  Meclisinin  08.01.2024  tarihli  ve  23/20  sayılı  kararı  ile  uygun  görülmüştür.  Söz konusu işin  02.04.2024 tarihinde ihalesi  yapılmış  olup  yüklenici ile  06.05.2024 tarihli  ve  9730  sayılı inşaat yapım karşılığı kiralama ve işletme yöntemi ile değerlendirilmesine ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme  kapsamında;  taşınmaz  üzerine  AVM,  macerapark,  otomobil  müzesi,  tema  park fonksiyonları  yapılması  planlanmaktadır.  Taşınmaz  imar  planında;  "Formula  Spor  ve  Yarışma  Alanı" kullanımda kalmakta olup Emsal=0,06 yapılaşma şartına sahiptir. Mevcut yapılaşma şartları ve emsal ile 42.596,36 m²'lik inşaat yapılabilir. 

Ancak; Vakıflar Meclisinin 08.01.2024 tarihli ve 23/20 sayılı kararı ile  yapılması  planlanan  fonksiyonlar  dikkate  alındığında  mevcut  emsalin  yetersiz  kalacağı öngörülmektedir. Vakıflar  Kanunu  gereğince  vakfın  menfaatlerinin  korunması,  taşınmazların  gelir  oranlarının artırılarak  ekonomiye  kazandırılabilmesi,  ayrıca  Formula-1  yarışlarının  Ülkemizde  yapılması  ile Ülkemizin  tanıtımına,  ekonomisine  yapacağı  katkı  da  göz  önünde  bulundurularak  ve  kamu  yararı gözetilerek mülkiyeti Melek Mehmet Paşa Hazinedar-ı Mehmed Süheyl Efendi Bin Ahmed Ağa Vakfı adına  kayıtlı  İstanbul ili Tuzla ilçesi Tepeören Mahallesi  9100 ada  3  parselde  kayıtlı  2.166.098,15 m² yüzölçümlü taşınmazın  mevcut imar  planında  Emsal=0,06  olan  yapılaşma  şartının  Emsal=0,15  olarak imar  planı  değişikliğinin  yapılması  ve  3194  sayılı  İmar  Kanununun  9  uncu  maddesi  gereğince  re'sen onaylanması hususunda; Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.”

18,4 milyar TL rant oluşacak

Bölgede emsal artışı yapılması halinde 67 bin metre kare olan inşaat yapılabilir alan, 324 bin metrekareye çıkacak. Endeksa verilerine göre Kasım 2024’te Tuzla Tepeören’de satılık ticari gayrimenkul metre kare fiyatları 71 bin 379 TL olarak hesaplanıyor. Emsal artışının gerçekleşmesi durumunda; İstanbul Park ihalesini 4 milyar TL’ye alan firmaya, 18.4 milyar TL’lik bir imar rantı oluşturulacağı belirtiliyor.

Pistin olduğu alan koruma altında

İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 13.02.2009 gün ve 103 sayılı kararı ile kabul edilen 1/100.000 ölçekli İstanbul İl Çevre Düzeni Planına göre; pistin olduğu alan, “Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alan" ve "Doğal ve Kırsal Karakteri Korunacak Alan " lejantında kalıyor.

İSKİ’nin hazırladığı taslak nitelikteki “Ömerli Baraj Gölü Havzası Koruma Planı”na göre de yapılaşmaya açılması planlanan bu alan ikinci koruma bölgesi olarak tanımlanıyor. Plana göre bu bölgede yeni yapılaşmaya izin verilmemesi, mevcut yapılarda kat adedinin artırılmaması; sadece kullanım maksadının “daha kirletici olacak şekilde” değiştirmemesi şartıyla tadilat, bakım ve onarım yapılmasına olanak sağlanıyor.

İBB bypass ediliyor

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü, imar planında değişikliğe gitme yetkisi bulunan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bölge ile ilgili koruma planlarını by-pass etmek için farklı bir yol izledi. Vakıflar Genel Müdürlüğü, 26 Kasım’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurarak, Ömerli Havzası’nda bulunan ve 2 milyon metrekarelik büyüklükteki arazi üzerine kurulu Formula 1 pistinin mevcut imar planındaki 0,05’lik emsalinin yüzde 250 oranında artırılarak 0,15’e yükseltilmesi talep etti.

Gerekçe, Formula-1 yarışlarının tanıtıma ve ekonomiye etkisi

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün, imar değişikliği ile ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na gönderdiği yazıda emsal artışına gerekçe olarak “Formula-1 yarışlarının ülkemizde yapılması ile ülkemizin tanıtımına, ekonomisine yapacağı katkı göz önünde bulundurularak ve kamu yararı gözetilerek emsalinin artırılması” gösterildi.

Biyolojik zenginlik tehlike altına girecek

Havza, zengin biyolojik çeşitliliği nedeniyle korunması gerekli doğal alan olarak tanımlanıyor. Havzada Türkiye çapında nadir nitelikte 37’den fazla bitki çeşitliliği bulunuyor. Bu bitki çeşitlerinden 10 tanesi dünyada, ülkemizden başka hiçbir yerde yetişmeyen endemik bitki olduğu belirtiliyor. Ayrıca yine bu bölgedeki bitki çeşitlerinden 6’sı, Bern Sözleşmesi kapsamında korunması zorunlu bitkiler arasında yer alıyor. Ayrıca havzada; bitki çeşitliliğinin yanı sıra, yapılan kuş gözlem çalışmalarında 42 tanesi Avrupa Birliği Yaban Kuşlarını Koruma Direktifi’nde yer alan 103 adet kuş türünün de tespit edildiği belirtiliyor. Ömerli Havzası içerisinde bulunan orman alanları, İstanbul ve Kocaeli’nin toplam orman varlığının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor.

Havzanın önemli bölümü birinci derece deprem riski içerisinde

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı döneminde yapılan araştırmalarda, Ömerli Havzası’nın yüzde 85’inin birinci derece deprem riski içerisinde olduğu tespit edildiği biliniyor.

Salıcı: İhaleyi alan firmaya ödül olarak ikinci bir kıyak geçiliyor

CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, daha önce İstanbul Park ihalesinin 7 milyon 683 bin dolar bedelli sahte kefalet senediyle Lale Cander’e ait Can Holding’e verilerek 4 milyar TL’lik kamu zararı oluştuğu ve sahte kefalet senedi ile ihaleye girme yönteminin son yıllarda yaygın şekilde kullanıldığını ve bu yolla kamunun milyarlarca lira zarara uğratıldığına dikkati çekmişti. Salıcı, pistin 2005 yılında inşa edildiğini ve bu güne kadar 9 kez Formüla 1 yarışlarına ev sahipliğini yaptığını anımsatarak, “Burada asıl amaç Formula-1’in ülkemize getirilmesi değil. Sahte kefalet senedi ile alınan ihalenin iptal edilmesi gerekirken, ihaleyi alan firmaya ödül olarak ikinci bir kıyak geçiliyor” dedi.