NASA eylül sonunda demişti… Gökyüzünde bir yıldız her an patlayabilir
Astronomlar, Dünya'dan 3.000 ışık yılı uzaklıktaki T Coronae Borealis adlı (Blaze yıldızı) nova yıldızının patlamasını sabırsızlıkla bekliyor. Yaklaşık 80 yılda bir gerçekleşen bu olay, gökyüzünde çıplak gözle gözlemlenebilecek parlak bir yıldız yaratacak.
T Coronae Borealis, diğer adıyla Blaze yıldızı, birbirine yakın iki yıldızdan oluşan bir sistem. Bu sistemde, beyaz cüce olarak bilinen ölü bir yıldız, yakınındaki yaşlı kırmızı dev yıldızdan basınç ve ısı çalarak enerji transfer eder. Bu enerji birikimi, sonunda bir termonükleer patlamaya yol açar. Patlamanın ardından nova olarak bilinen yeni yıldız, bir hafta ya da iki hafta boyunca çıplak gözle görülebilecek kadar parlak hale gelir ve ardından tekrar sönükleşir.
Bu olay bir süpernova patlaması değildir; yani yıldızın ölümü gerçekleşmez. Beyaz cüce yıldız sağlam kalır ve bu döngü, yüz binlerce yıl boyunca tekrarlanır.
GENÇ BİLİM İNSANLARINA İLHAM KAYNAĞI
NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden Dr. Rebekah Hounsell, "Bu bir ömür boyu bir kez gerçekleşen bir olay ve birçok yeni astronom yaratacak" diyerek, özellikle gençlerin bu kozmik olayı kendilerinin gözlemleyebileceğini, sorular sorabileceğini ve veri toplayabileceğini vurguladı. Hounsell ayrıca bu olayın yeni nesil bilim insanlarına ilham vereceğini ifade etti.
PATLAMA HER AN GERÇEKLEŞEBİLİR
Euronews'te yer alan habere göre; Blaze Star en son 1946'da patlamıştı. O yıl, yıldız patlamadan önce birkaç ay boyunca sönük kaldı ve ardından büyük bir patlama gerçekleşmişti. 2023 yılında, Amerikan Değişken Yıldız Gözlemcileri Derneği (AAVSO), Blaze Star'ın yine bir sönme dönemine girdiğini ve patlamanın her an olabileceğini duyurdu. NASA astronomları, patlamanın 2024 Eylül ayına kadar gerçekleşebileceğini tahmin ediyordu, ancak şu ana kadar patlamaya dair bir kayıt bulunmadı.
NASA, "Bir gezegenarium yazılımı kullanılarak gece gökyüzünde Herkül ve “Kuzey Tacı”nı nasıl bulacağınızı gösteren kavramsal bir görüntü. Yaz aylarında güneş battıktan sonra yukarı bakın ve Herkül'ü bulun, ardından Corona Borealis'in belirgin desenini tanıyabileceğiniz Vega ile Arcturus arasında tarama yapın" sözleriyle Blaze yıldızının nasıl bulunacağını anlattı.
GÖZLEM İÇİN KOORDİNELİ YAKLAŞIM
NASA'nın Fermi Gamma-ray Uzay Teleskobu, Blaze Star'ın patlamasını gözlemlemek için beklemede. Ayrıca, Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) ait INTEGRAL teleskobu gibi diğer gözlem araçları da bu kozmik olaya odaklanmış durumda. NASA Goddard Astropartikül Fiziği Laboratuvarı Başkanı Elizabeth Hays, bu koordineli yaklaşımın yıldız patlamalarının çeşitli açılardan incelenmesine olanak tanıyacağını söyledi.
Hays, "Genellikle nova olayları o kadar sönük ve uzaktır ki patlamanın enerjisinin nerede yoğunlaştığını net bir şekilde belirlemek zordur. Ancak bu nova bize oldukça yakın ve birçok gözlemci tarafından izlenecek, bu da patlamanın farklı dalga boylarındaki enerjisini incelememizi sağlayacak," dedi. Hays, bu olay sayesinde yıldız patlamalarının yapısını ve süreçlerini anlamaya yönelik önemli veriler elde edeceklerini belirtti ve "Bu olayın tüm detaylarını ortaya çıkarmayı sabırsızlıkla bekliyoruz," diye ekledi.
PATLAMA NE ZAMAN GERÇEKLEŞECEK?
NASA, patlamanın kesin zamanlaması hakkında bir açıklama yapmadı. Ancak gözlem araçları hazır durumda ve bilim dünyası bu nadir olayın gerçekleşmesini heyecanla bekliyor. Blaze Star patlaması, gökyüzünde büyüleyici bir görsel şölen sunarken, bilim insanlarına da yıldızların evrimi hakkında değerli bilgiler sağlayacak.
Astronomlar ve amatör gözlemciler, her an başlayabilecek bu kozmik gösteri için gözlerini gökyüzüne dikmiş durumda.