Kurban kesmek kimlere farz DİYANET 2024? | Kimler kurban kesebilir? – Kurban kesmek farz mı sünnet mi?

KURBAN KESMEK FARZ MI DİYANET? | Kurban Bayramı Hz. İbrahim'in, Allah'ın buyruğu üzerine oğlu İsmail'i kurban etmek istemesi, lakin Allah'ın onu bir koçla değiştirmesi olayı üzeirne dayanan, İslam aleminin iki bayramından bir tanesi olarak kutlanmaktadır. İbadet, aile birliği ve yardımlaşma üzere değerli kıymetleri barındıran bu bayramda, kesilen kurbanlar gereksinim sahipleriyle paylaşılır. Pekala kurban kesmek farz mı, sünnet mi? Kurban kesmek kimlere farz? İşte merak edilenler...

KURBAN KESMEK FARZ MI, SÜNNET Mİ DİYANET?

Diyanet İşleri Başkanlığı'nda 'Kurban kesmek farz mı?' sorusuna verilen karşılık şu haldedir:

"Sözlükte yaklaşmak, Allah'a (c.c.) yakınlaşmaya vesile olan şey manalarına gelen kurban, dinî bir terim olarak, Allah'a yaklaşmak ve O'nun isteğine ermek için ibadet niyetiyle, belli kaideleri taşıyan hayvanı yöntemine uygun olarak kesmeyi ve bu maksatla kesilen hayvanı tabir eder. Kurban Bayramı'nda kesilen kurbana "udhiyye", hacda kesilen kurbana ise "hedy" denir.

Akıl sıhhati yerinde, hür, mukim ve dinî ölçülere nazaran güçlü sayılan mümin, İlâhî rızayı kazanmak gayesiyle kurbanını kesmekle hem Cenâb-ı Hakka yaklaşmakta, hem de maddî durumlarının yetersiz olması sebebiyle kurban kesemeyenlere yardımda bulunmaktadır. Bu ibadetin ruhunda Hakk'a yakınlık ve halka fedakârlıkta bulunma anlayışı vardır. Kurban, bir Müslümanın bütün varlığını, gerektiğinde Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun bir nişanesidir.

Mezheplerin birçoklarına nazaran, udhiyye kurbanı kesmek sünnettir (İbn Rüşd, Bidâyetü'l-müctehid, 1/429). Hanefî mezhebinde ise tercih edilen görüş, kurbanın vacip olduğudur (Merğinânî, el-Hidâye, 8/146). Kurban, -fıkhî kararı ne olursa olsun- Müslüman toplumların makul simgesi ve şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri bilhassa milletimizin dinî hayatında kıymetli bir yer tutmaktadır."

KURBAN KESMENİN FAZİLETİ NEDİR?

Kurban, Kur'ân-ı Kerîm, Sünnet ve icmâ ile sabit bir ibadet olup hicretin ikinci yılında yasal kılınmıştır. Kur'ân-ı Kerîm'de şöyle buyrulmaktadır: "Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerine muhakkak günlerde (onları kurban ederken) Allah'ın ismini ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, fakire yoksula de yedirin." (el-Hac, 22/28), "Her ümmet için Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi yasal kıldık." (el-Hac, 22/34).

Sahih hadis kaynaklarında yer alan rivâyetlerde, Hz. Peygamber (s.a.s.), Kurban Bayramında Allah katında en sempatik ibadetin kurban kesmek olduğunu, kurbanın kesilir kesilmez Allah katında makbul olacağını ve kurban edilen hayvanın boynuzu, tırnağı da dâhil olmak üzere her şeyinin kişinin hayır hanesine yazılacağını tabir etmiştir (Tirmizî, Edâhî, 1 ; İbn Mâce, Edâhî, 3 ). Hakikaten kendisi de kurbanın legal kılınmasından itibaren vefat edinceye kadar her yıl kurban kesmiştir (Tirmizî, Edâhî, 11 ; bkz. Buhârî, Hac, 117, 119 ; Müslim, Edâhî, 17 ).

Ayrıca hicretin ikinci yılından günümüze kadarki süreçte Müslümanların kurban kesmeleri, bu konuda görüş birliği olduğunu da göstermektedir.

KURBAN KESMEK İLE İLGİLİ AYETLER

Bakara Suresi

"Haccı ve umreyi Allah için tam yapın. Şayet (bunlardan) alıkonursanız kolayınıza gelen kurbanı gönderin. Kurban, yerine varıncaya kadar başlarınızı tıraş etmeyin. Sizden her kim hasta olursa veya başından bir rahatsızlığı varsa, oruç yahut sadaka yahut kurban olmak üzere fidye gerekir. (Hac seyahati için) emin olduğunuz vakit kim hac günlerine kadar umre ile faydalanmak isterse, kolayına gelen bir kurban kesmek gerekir. Kurban kesmeyen kimse hac günlerinde üç, memleketine döndüğü vakit yedi olmak üzere oruç meblağ ki, hepsi tam on gündür. Bu söylenenler, ailesi Mescid-i Haram civarında oturmayanlar içindir. Allah'tan korkun. Biliniz ki Allah'ın vereceği ceza ağırdır." (Bakara 2/196)

Hac Suresi

Kurbanın meşruiyetine işaret eden öbür âyetler de vardır: "Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine makul günlerde Allah'ın ismini ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, fakire yoksula de yedirin." (Hac, 22/28), "Her ümmet için, Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi yasal kıldık." (Hac, 22/34),

"Kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin için Allah'ın dininin nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Onlar saf saf sıralanmış dururken kurban edeceğinizde üzerlerine Allah'ın ismini anın. Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan yiyin, istemeyen yoksula de istemek zorunda kalan yoksula de yedirin. Şükredesiniz diye onları böylelikle sizin hizmetinize verdik. Onların etleri ve kanları asla Allah'a ulaşmaz. Allah'a ulaşacak olan lakin, sizin O'nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir." (Hac, 22/36-37)

Kevser Suresi

Şüphesiz biz sana Kevseri verdik.

O Halde, Rabbin için namaz kıl, kurban kes. ﴾ Kevser Mühleti Ayet 1-2﴿

Fetih Suresi

Onlar, inkar edenler ve sizi Mescid-i Haram'ı ziyaretten ve (ibadet amacıyla) bekletilen kurbanlıkları yerlerine ulaşmaktan alıkoyanlardır. Şayet, oradaki şimdi tanımadığınız inanmış erkeklerle, inanmış bayanları bilmeyerek ezmeniz ve böylelikle size bir eziyet gelecek olmasaydı, (Allah, Mekke'ye girmenize müsaade verirdi). Allah, dilediğini rahmetine koymak için bu türlü yapmıştır. Şayet, inananlarla inkarcılar birbirinden ayrılmış olsalardı, onlardan inkâr edenleri elem dolu bir azaba uğratırdık. (Fetih 25)

Saffat Suresi

Biz, (İbrahim'e) büyük bir kurbanlık vererek onu (İsmail'i) kurtardık. (Saffat 107)

Maide Suresi

"Onlara, Adem'in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmişlerdi de birisinden kabul edilmiş, başkasından ise kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, kıskançlık yüzünden), 'And olsun seni öldüreceğim.' dedi. Oburu de 'Allah lakin takva sahiplerinden kabul eder.' dedi…" (Mâide 5/27)

– Ey iman edenler! İhramlı iken (karada) av hayvanı öldürmeyin. Kim (ihramlı iken) onu taammüden öldürürse (kendisine) bir ceza vardır. (Bu ceza), Kabe'ye ulaştırılmak üzere, öldürdüğünün dengi olup, içinizden iki adil kimsenin takdir edeceği bir kurbanlık hayvan; yahut fakirleri yedirmek suretiyle keffaret; veya onun dengi oruç tutmaktır. (Bu) yaptığı işin makûs sonucunu tatması içindir. Allah, geçmiştekileri affetmiştir. Ama kim bir daha bu türlü yaparsa, Allah ondan intikam alır. Allah, mulak güç sahibidir, intikam sahibidir. (Maide 95)

– Allah; Ka'be'yi, o saygıdeğer konutu, haram ayı , hac kurbanını ve (bu kurbanlara takılı) gerdanlıkları insanlar(ın din ve dünyaları) için ayakta kalma (ve canlanma) sebebi kıldı. Bunlar, göklerde ve yerde ne varsa hepsini Allah'ın bildiğini ve Allah'ın (zaten) her şeyi hakkıyla bilmekte olduğunu bilmeniz içindir. (Maide 97)