İsrail Apartheid rejimi: Siyonist işgal bitsin çağrısı

Gazze'de 9 aydır katliam işleyen ve Batı Şeria'da 1,5 yıldır baskınlar, şiddet, gasp ve cinayetlerle Filistin halkını tehcir etmek isteyen İsrail'in işgalci olduğu resmen tescil edildi. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Filistin'de yaşananlara ilişkin açıkladığı danışma görüşünde, İsrail'in Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te işgalci olduğunu, Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkına sahip olduğunu ve İsrail'in bir an önce işgali bitirmesi gerektiğini bildirdi. UAD Başkanı Nawaf Salam, danışma görüşünü açıklarken İsrail'den "Apartheid rejimi" diye bahsetti. UAD'ın danışma görüşü bağlayıcı olmasa da Birleşmiş Milletler'in (BM) en üst yargı organı olması nedeniyle açıkladığı görüşlerin BM Güvenlik Konseyi'nde gündeme alınması gerekiyor.

Divan ilk defa, özellikle Doğu Kudüs'te İsrail'in Filistinlilere yönelik ayrımcı muamelesinin BM İnsan Hakları Konseyi (OCHR) bünyesinde Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki Apartheid rejimine benzer ırkçı rejimlerin yasaklanması için konulan CERD maddesinin ihlali olduğunu bildirdi. Divan her ne kadar Filistinlilere yönelik doğrudan Apartheid rejimi uygulandığı ifadesini kullanmasa da Divan Başkanı Lübnanlı Yargıç Nawaf Salam, konuşmasında İsrail'i bu bağlamda apartheid rejimi olarak tanımladı.

Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail'in Gazze'de 7 Ekim 2023'ten beri işlediği soykırıma ilişkin olarak UAD'de dava açmış ve duruşmalar sonucunda UAD, İsrail'in ateşkes ilan etmesi gerektiği yönünde BMGK'ya tavsiye kararı sunmuştu. Dünkü danışma görüşü ise bundan farklı olarak sadece Gazze'deki durum değil Filistin'in tamamındaki duruma ilişkin BMGK'ya adım atması yönünde dikkate alınması gereken bir tavsiye özelliği taşıyor. Mahkemenin, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkına vurgu yapması, BM'nin de ön gördüğü iki devletli çözüm modeli ve son dönemde birçok ülke tarafından yapılan Filistin devletinin tanınma çağrısı açısından ciddi bir adım olarak niteleniyor.

Mahkemenin danışma görüşünü açıklamasının ardından BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, UAD tavsiyesini BM Genel Kurulu'na sunacağını ilan etti. Guterres'in ofisi tarafından yapılan açıklamada, danışma görüşünün BM Genel Kurulu tarafından talep edildiği hatırlatılarak, bu noktadan sonra yapılacaklara Genel Kurulun karar vereceği belirtildi. Guterres'in taraflara siyasi yola odaklanma çağrısı yaptığı aktarılan açıklamada, "Tek seçenek iki devletli çözüm" ifadeleri yinelendi. Açıklamada, Guterres'in acilen Gazze'de insani ateşkes ve esirlerin serbest bırakılması çağrısı yaptığı hatırlatıldı. BM Genel Kurulu'nun mahkeme görüşünü ele almasından sonra BMGK'da oturum talep etme hakkı bulunuyor. Ancak BMGK'nın daimi üyeleri İngiltere ve ABD, mahkeme kararının iki ülkeyi ilgilendirdiğini iddia ederek oturumun yapılmasını engelliyor.

UAD işleyişine göre mahkeme, bağlayıcı olmayan tavsiye kararının yerine getirilmemesi halinde BMGK açısından bağlayıcı olan ikinci ve nihai bir karar alıyor. Konuya dair açıklamalarda bulunan uluslararası hukuk uzmanları, daha önceki örneklerde UAD'ın nihai karar olarak tavsiye kararından ayrı bir karar almadığını belirterek, bundan sonra "İsrail işgalinin bitirilmesini talep edeceğini" bildirdi. UAD tarafından daha önce ilan edilen tavsiye niteliğindeki danışma görüşlerinin muhatap ülkeler ve BM tarafından yerine getirildiğine işaret eden uzmanlar, UAD tarafından atılan adımların İsrail'i daha fazla yalnızlaştıracağının altını çizdi.

İsrail ordusu, Uluslararası Adalet Divanı'nın, Gazze'deki saldırılarını durdurma çağrısı yaptığı işgalci İsrail, katliam işlemeye devam ediyor. İşgal ordusu, dün Gazze'nin orta kesimindeki Nusayrat Kampı ve Deyr el-Belah ile şehir merkezine yoğunlaşan bombardımanlarında 40 Filistinliyi daha öldürdü. Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı, UAD'nin açıklamasını takip eden 24 saatte işgal güçlerinin işlediği 4 toplu katliamda ölen 37 kişi ile yaralanan 54 kişinin hastanelere ulaştırıldığını bildirdi. Bakanlık, İsrail'in 7 Ekim'den beri süren saldırılarında toplam ölü sayısının 38 bin 919'a, yaralı sayısının ise 89 bin 622'ye ulaştığını kaydetti.