‘İklim kriziyle mücadele için’ güç birliği  

Başak Nur GÖKÇAM

Gezegen giderek ısı­nıyor. İklim değişik­liğinin etkileri doğa, canlılar ve toplumlar üzerin­de her geçen gün artmaya de­vam ederken, harekete geç­mek için ise zaman giderek daralıyor. İklim krizinin yı­kıcı etkilerinden kaçınmak ve ada ülkelerinin sular al­tında kalmaması için bilim insanları ve sivil toplum ku­ruluşlarının tek bir gayesi var.

O da küresel ortalama sı­caklık artışını sanayileşme öncesi döneme göre 1.5oC’de sınırlandırmayı başarmak. Bunun sağlanabilmesi için de gerekli olan şey küresel ölçekte sera gazı salımının 2050 yılına kadar net sıfır se­viyesine indirilmesi.

Mevcut politikalar güvenli patikaya götürmüyor

Bu bağlamda, Türkiye’nin iklim kriziyle mücadelesini güçlendirecek politikaların geliştirilmesi amacıyla 15 si­vil toplum kuruluşu bir araya gelerek İklim Ağı’nı kurarak, enerji dönüşümü ve ekosis­tem bütünlüğünün sağlan­ması gibi kritik alanlarda so­mut adımlar talep ettiklerini duyurdu.

İklim Ağı’nın tanı­tım toplantısında konu­şan, WWF-Türkiye İklim ve Enerji Programı Müdü­rü Tanyeli Behiç Sabuncu, “Mevcut politikalar kritik eşik olan 1.5oC ile uyumlu bir azaltım sağlamıyor.

Bu bağ­lamda, Türkiye’nin 2053 net sıfır vizyonunun hayata ge­çirilebilmesi için iddialı ara hedeflere ihtiyacı var. Paris Anlaşması kapsamında veri­len 2030 yılına yönelik taah­hüdün mutlak emisyon azal­tımı ön görecek şekilde göz­den geçirilmesi gerek. 2035 yılına yönelik bir sonraki he­def ise net sıfır emisyon he­defini destekleyecek bir emisyon azaltımı öngörüsü­nün yanında adil enerji geçi­şine yönelik somut adımlarla desteklenmesi” dedi.

2025 yılında yürürlüğe gir­mesi planlanan İklim Kanu­nu taslağının, iklim değişik­liğiyle etkin bir mücadele için gerekli azaltım ve uyum he­deflerini içermediğine dik­kat çeken TEMA Vakfı Çev­re Politikaları ve Uluslara­rası İlişkiler Bölüm Başkan Yardımcısı Berna Balcıoğlu da, “İklim krizi çok katman­lı bir sorun olması nedeniyle iklim politikalarının oluştu­rulma süreçlerinde kapsayı­cı yaklaşımların ele alınması hayati önem taşıyor.

Bu ne­denle sivil toplumun sürece dahil edilmesi gerekiyor. Bu çerçevede, uzman sivil top­lum kuruluşlarıyla birlik­te oluşturulan İklim Ağı’nın Türkiye›nin iklim politikala­rının geliştirilmesinde etki­li bir taraf olacağına inanıyo­ruz. Unutmamalıyız ki, iklim adaletinin sağlanabilmesi için iklim krizinden etkile­nen tüm kesimlerin politika oluşturma süreçlerine aktif olarak dâhil edilmesi gereki­yor” diye konuştu.

İklim politikalarından ne bekleniyor?

Türkiye’de İklim Politika­larına Bakış: 2024 yılı Değer­lendirmesi ve 2025 yılından Beklentiler” başlıklı panelde Yeşil Düşünce Derneği Pro­je Koordinatörü Özge Doruk ve Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları (SE­FİA) Derneği Analisti Tay­lan Kurt, 2025 yılında açık­lanması beklenen ikinci Ulu­sal İklim Hedefi (Nationally Determined Contribution - NDC) için sivil toplumun ta­leplerini dile getirdiler.

Sivil toplum kuruluşla­rı, özellikle Birleşmiş Mil­letler İklim Değişikliği Çer­çeve Sözleşmesi’nin 29’un­cu Taraflar Konferansı’nda (COP29) açıklanan Ener­ji Dönüşümü Yenilenebilir Enerji 2035 yol haritasında­ki güneş ve rüzgâr enerjisi ka­pasitesinin 10 yılda dört katı­na çıkarılması hedefini olum­lu karşılarken, Ulusal Enerji Planı ve 2053 Uzun Vadeli İk­lim Değişikliği Stratejisi’nde kömür dahil fosil yakıtlardan çıkışın yer almamasını ve bu­nun dışında nükleer enerjinin 2050 yılına kadar üç katına çı­karılması taahhüdünü, ulusal politikalara ilişkin endişe ve­rici gelişmeler olarak değer­lendirdi. Panelin ana mesaj­larından biri olarak, net sıfıra giden yolda kömürden çıkışın şart olduğu vurgulandı.

İklim Ağı'na üye olan STK'lar

-Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe)

-Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği

-ClientEarth

-Doğa Derneği

-Greenpeace Türkiye

-Hukuk Doğa ve Toplum Vakfı (HUDOTO)

-İklim Değişikliği Politika ve Araştırmalar Derneği

(İDPAD

-İklim için 350 Derneği

(350 Türkiye)

-Mekanda Adalet

Derneği (MAD)

-Sürdürülebilir Ekonomi

ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)

-Temiz Hava Hakkı

Derneği (THHD)

-Türetim Ekonomisi Derneği

-TEMA, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı

-WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)

-Yeşil Düşünce Derneği

Sektörel hedefler belirlenmeli

Türkiye’nin iklim politikalarının hukuki zeminini oluşturacak İklim Kanunu’nun 2030 yılına kadar yüzde 35 mutlak emisyon azaltım hedefini içermesi gerektiğini açık bir talep olarak ifade eden İklim Ağı topluluğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2026 yılına kadar açıklanması beklenen ulusal adil geçiş stratejisinin önemine vurgu yaptı. Bu bağlamda topluluk, strateji ve eylem planlarında sektörel hedeflerin belirlenmesi gerektiğine dikkat çekti.