Eşitsizlik derinleşti kriz yoksulu vurdu
Son 5 yılda zengin daha zengin oldu, yoksullar ise gelir kaybına uğradı. En zengin yüzde 20’nin gelir pastasından aldığı pay beş yılda 1.5 puan artarak yüzde 48.7’ye çıktı.
Yüksek enflasyon ve eriyen maaşlar; borç kıskacında hayatını sürdüren vatandaşı günden güne yoksullaştırırken, son beş yılda zengin daha zengin oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılına ilişkin “Gelir Dağılımı İstatistikleri” bültenini düzelterek yeniden yayımladı. Buna göre en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay yüzde 48.7’ye çıkarken, gelir dilimlerinin tam ortasındaki üçüncü yüzde 20’nin aldığı pay yüzde 14.3’e geriledi. En düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay ise yüzde 6.1 oldu. Yani her 100 liranın 48.7 lirasını 20 kişi alırken, kalan parayı 80 kişi bölüştü.
ÜÇTE BİRİ YÜZDE 10’DA
Bununla birlikte veriler en zengin yüzde 20’nin kendi içerisinde de ciddi ayrışma olduğunu gösterdi. Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 10’unu gelir pastasındaki payı yüzde 33.4’e yükseldi. Yani Türkiye’deki gelir pastasının 3’te 1’ini en zengin yüzde 10 elinde tutuyor. Son yapılan araştırma sonuçlarına göre; en zengin yüzde 5’lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0.4 puan artarak yüzde 23.3’e çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 5’lik grubun aldığı payı ise değişmedi ve yüzde 0.9’da kaldı. Veriler Türkiye ekonomisinin krize sürüklendiği son beş yılda gelir dağılımdaki bozulmayı da gözler önüne serdi. Buna göre, 2019’da en zengin yüzde 5’lik kesimin geliri en yoksul yüzde 5’lik kesimin gelirinin 22.6 katıyken, 2023’te 25.9 katına çıktı. 2019’da en düşük gelire sahip yüzde 50’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 24.5 iken, 2023’te bu pay 22.8’e düştü.
Türkiye Avrupa’nın en eşitsiz ülkesi
İstanbul Planlama Ajansı Başkanı Buğra Gökçe Türkiye ile Avrupa ülkelerini karşılaştırdı. Gökçe’nin bilgilere göre, gelir adaletsizliği bakımından Avrupa’da en kötü durumdaki ülkeyiz. Türkiye’de gelir dağılımı eşitsizliği ölçen gini katsayısı 0.420. Gini katsayısı bakımından AB ortalaması 0.296 olarak gerçekleşirken, Rusya’da gini katsayısı 0.36, Almanya’da 0.32, Japonya’da 0.31 olarak gerçekleşti. Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade ediyor.