Egzersiz beynin ömrünü uzatıyor

Düzenli ve tempolu egzersizin kanser, diyabet, obezite, stres, depresyon riskini azalttığı ve kalp sağlığını koruduğu biliniyor. Bilimsel araştırmalara göre egzersiz, beynin özellikle hafıza ve öğrenmeden sorumlu olan bölgesinde yeni sinir hücrelerinin ve bağlantıların oluşmasını sağlayan maddelerin üretilmesini de teşvik ediyor. Dolayısıyla fiziksel hareket ve egzersizin sadece vücut sağlığı açısından değil, beynin zinde kalması için de çok önemli olduğuna dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu konuda çarpıcı bilgiler paylaştı. İşte açıklamaları:

Beyin jimnastiğini de ihmal etmeyin

Beyin sağlığınız için bol bol beyin jimnastiği yapmayı da unutmayın. Bulmaca çözmek, yabancı dil öğrenmek, satranç oynamak gibi aktivitelerin yanı sıra günde ortalama 1 saat beyninizi çalıştıracak ve zorlayacak aktiviteler yapın. Mesela aynı anda bisiklet sürerken kulaklıkla kitap dinlemek, arkadaşlarınızla sohbet ederken el işi yapmak gibi işlevler beyne çoklu görevler yaptırarak kapasiteyi zorlar. Çoklu görevler, bireyin bir görevden diğerine hızlı bir şekilde geçiş yapma yeteneğini geliştirebilir. Bu, bilişsel esneklik olarak bilinir ve değişen koşullara ve taleplere uyum sağlama kapasitesini artırır. Bilişsel esneklik, problem çözme, planlama ve öncelik sağlama gibi üst düzey bilişsel işlevler için kritik öneme sahiptir. Çoklu ve çeşitli görevlerle çalışmak, kısa süreli ve uzun süreli hafızayı güçlendirebilir.

İŞTE FAYDALARI

Düzenli egzersizin beyin sağlığına faydaları şöyle özetlenebilir:

1.Sinirleri besleyen proteinlerin üretimini artırıyor: Egzersiz, beyin türevli nörotrofik faktör (BDNF) adı verilen, sinir hücrelerinin büyümesi ve hayatta kalması için önemli olan bir proteinin seviyelerini artıryor. Üstelik bu proteini sadece beyin, düzenli spor yapıldığında üretebiliyor. BDNF özellikle hipokampusta, beyindeki öğrenme ve hafıza ile ilişkilendirilen bir bölgede, sinir hücrelerinin bağlantılarını güçlendiriyor ve yeni hücrelerin oluşumunu teşvik ediyor. Bu süreçler, hafızanın güçlenmesine ve öğrenme kapasitesinin artmasına yardımcı oluyor.

2.Kan akışının hızlandırıyor:

Fiziksel aktivite, beyne giden kan akışını hızlandırıyor. Bu, beyin dokularına daha fazla oksijen ve besin maddesi taşınması anlamına geliyor, böylece beyin hücrelerinin sağlığı ve fonksiyonları destekleniyor. Artan kan akışı, özellikle hafıza ve öğrenmeyle ilişkilendirilen beyin bölgelerinde, sinir hücrelerinin verimliliğine ve hayatta kalmasına fayda sağlıyor. Özellikle kan akışını artıran aerobik egzersizle (açık havada yapılan egzersiz) birlikte, beynin kendi özel bağışıklık ve filtre sistemi, Alzheimer’e neden olan protein birikimlerini, sinir hücrelerine zarar veren serbest radikallerle diğer zararlı toksinleri beyinden süpürüyor.

3.Yeni hücrelerin oluşumunu sağlıyor: Düzenli egzersiz, özellikle hipokampusta yeni beyin hücrelerinin oluşumunu (nörojenez) teşvik ediyor. Hipokampus, hafıza oluşumu ve uzun süreli hafıza için kritik öneme sahip bir beyin bölgesidir. Yeni hücrelerin oluşumu, hafıza fonksiyonlarının iyileştirilmesine ve bilişsel esnekliğin artırılmasına katkıda bulunuyor.

4.Sinir hücreleri arasındaki bağlantıları güçlendiriyor:

Egzersiz, sinir hücreleri arasındaki bağlantıların güçlenmesine yardımcı oluyor, bu sürece sinaptik plastisite deniyor. Öğrenme ve hafızanın temel taşı olan sinaptik plastisite, beyinin yeni bilgileri öğrenme ve mevcut bilgileri hatırlama kapasitesini artırıyor.

5.Stres ve iltihaplanmayı azaltıyor: Fiziksel aktivite, stres hormonlarının seviyelerini düşürüyor, mutluluk hormonu serotonin ve enerji hormonu endorfini artırıyor. Beyindeki iltihaplanma süreçlerini de azaltabiliyor. Kronik stres ve iltihaplanma, hafıza fonksiyonları üzerinde olumsuz etkilere sahip olabiliyor. Egzersizle stresin ve iltihaplanmanın azaltılması, hafıza üzerinde koruyucu bir etki yaratıyor.