e-mobilite ekosistemi gelişimini hızla sürdürüyor

Hüseyin VATANSEVER

Küresel boyutta bir elektrikli araç dö­nüşümü yaşanıyor. 20’nci yüzyılın hakimi içten yanmalı motor teknolojisi­ne dayalı taşıtlar, 21’inci yüz­yılda yerini elektrik motorlu muadillerine bırakıyor. Daha yakın bir geçmişe kadar kul­lanılabilirliği sorgulanan oto­mobiller başta olmak üzere diğer elektrikli taşıt araçları, daha yaygın kullanılıyor.

Se­ra gazı emisyonlarını azaltma ve iklim krizi ile mücadele et­me bilinci, elektrikli taşıtla­ra olan talebi artıran etkenle­rin başında yer alıyor. Ayrıca gün geçtikçe daha çok ülkede elektrikli otomobiller kitlesel tüketim ürünü halini alıyor. Günümüzde küresel otomo­bil filosundaki elektrikli oto­mobil adeti 40 milyonu aşmış durumda ve bu artış hızla sü­recek gibi görünüyor. Çün­kü daha 2022 yılında sadece 26 milyon elektrikli otomobil yollardaydı.

Uluslararası Enerji Ajan­sı’nın ‘Küresel Elektrikli Araç­lar Görünümü 2024 Rapo­ru’na göre elektrikli araç satış­ları 2023 yılında 2022’ye göre yüzde 35 artışla neredeyse 14 milyona ulaştı. Söz konusu ra­pora göre küresel satış adetle­rindeki artış eğiliminin sür­mesiyle 2024 yılsonunda 17 milyon civarında satış gerçek­leşmesi bekleniyor. Bu beklen­ti aynı zamanda küresel pazar­da satışı gerçekleştirilen her 5 araçtan 1’inin elektrikli olması anlamını taşıyor. yüzde 95 ci­varındaki kısmı Çin, Avrupa ve ABD’de gerçekleşti.

Daralan kâr marjları, batarya imalatın­da kullanılan maden ve metal­lerin fiyatlarındaki oynaklık, yüksek enflasyon ve bazı ül­kelerde elektrikli araç alımını özendirmeye yönelik teşvikle­rin aşamalı olarak kaldırılma­sına rağmen küresel satış veri­lerindeki artış eğilimi gücünü koruyor. 2024 yılının ilk çey­reğinde elektrikli otomobil satışları, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 25 artış gösterdi. Benzer bir artış yıldan yı­la takip eden şekilde 2022’nin aynı dönemine göre 2023’te kaydedilmişti.

Küresel boyutta önde gelen ilk üç pazara bakıl­dığında 2024 yılında elektrik­li araçların pazar payı Çin’de yüzde 45, Avrupa’da yüzde 25 ve ABD’de yüzde 11’e ulaş­tı. Türkiye’de ise tam elektrik­li otomobiller, 2011 yılında 24 otomobilin trafiğe kaydedil­mesiyle yollara çıkmaya baş­ladı. 2011 ve 2022 yılları ara­sında elektrikli otomobil sayısı her yıl birbirini takiben ortala­ma 2 kat artış gösteri. Öte yan­dan Ağustos 2024’te 138 bin 429 adet olan elektrikli araç sayısı eylülde 146 bin 965’e ulaştı. Yerli elektrikli otomo­bil Togg’un satışa çıkmasıyla birlikte elektrikli mobilite alt­yapısının gelişimi ve şarj istas­yonlarının yaygınlaşması, sa­tış artışını destekledi.

Elektrikli araç şarj soket sayısı %3,96 arttı

Elektrikli araç şarj nok­tası ya da soket sayısı eylül­de önceki aya göre yüzde 3,96 artarak 23 bin 377'e yükseldi. Enerji Piyasa­sı Düzenleme Ku­rumunun (EP­DK) eylül ayına iliş­kin “Şarj Hizme­ti Piyasası Aylık İsta­tistikleri” raporuna göre şarj is­tasyonları toplam ku­rulu gücü, eylülde bir önceki aya göre yüzde 8,70 artışla bin 511 me­gavat ol­du. Eylül­de toplam soket sayısı önceki aya gö­re yüzde 3,96 ar­tışla 23 bin 377'ye çık­tı. Bu dönemde, AC şarj noktası sayısı 14 bin 226'dan 14 bin 543'e, DC şarj noktası sayısı ise 8 bin 259'dan 8 bin 834'e yükseldi.

Elektrikli araç ve şarj istasyonu sayısı artacak

Türkiye'nin 2035'te elektrikli araç sayısının 4,2 milyon adete, şarj so­keti sayısının ise yaklaşık 348 bin adete ulaşacağı öngörülüyor. EP­DK’ye göre 2035 yılına gelindiğin­de elektrikli araç sayısı düşük se­naryoda 1 milyon 779 bin 488, orta senaryoda 3 milyon 307 bin 577, yüksek senaryoda ise 4 milyon 214 bin 273’e çıkacak.

Şarj altyapı­sına yönelik çalışmaların geliştiril­mesiyle şarj istasyon ve soket sa­yılarında da artış bek­leniyor. 2030 öngö­rülerine göre şarj soket sayısı düşük senaryoda 83 bin 543, orta senaryoda 142 bin 824 ve yüksek senaryoda 181 bin 274 ola­cak. Şarj soket sayısının 2035'te ise düşük senaryoya göre 146 bin 916, orta senaryoya göre 273 bin 76, yüksek senaryoya göre ise 347 bin 934 olması bekleniyor.