Dört bir koldan SEKA talanı

CUMHURİYETİN ilk yıllarında çok zor şartlarda kurulan birbirinden değerli fabrikalar özelleştirme adı altında yok pahasına satılırken ‘bu kadar da olmaz’ dedirtecek operasyonlardan Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşletmesi de (SEKA) payını aldı. 1936 yılından bu yana ülkenin kalkınma sürecinde kağıt ihtiyacını karşılayarak kritik rol oynayan SEKA, eğitimin, kağıdın öneminin göz ardı edilmeye başlamasıyla gözden çıkarıldı.  SEKA’ya ilk darbe 1988 yılında Turgut Özal’ın başbakanlığı döneminde vuruldu. ANAP döneminde iktidara yakın şirketlerin önünü açmak için 133 gün grevde tutularak üretimden uzaklaştırılan SEKA, AKP döneminde ise iktidara yakın şirketlere fabrikalarını devretmek, kapısına kilit vurmak zorunda kaldı. 198 milyon dolara kurulup 1.1 milyon dolara Albayrak Grubu’na satılan Balıkesir SEKA, 5 milyon liraya özelleştirilip 68 milyon liraya geri alınan Giresun SEKA ve daha niceleri…

CUMHURİYETİN SİMGESİYDİ

SEKA, kapısına kilidin vurulduğu 2005 yılına gelinceye kadar olan dönemde Bolu (2 adet), Dalaman, Balıkesir, Zonguldak, Giresun, Kastamonu ve Ordu’da fabrikaları, Ankara’da matbaası ve yurdun çeşitli yerlerinde kıymetli arsaları olan dev bir sanayi kuruluşuydu.  SEKA aynı zamanda okulu, kreşi, sineması, tiyatro salonları, spor kulüpleri, ilk kadın kürek takımıyla Cumhuriyet felsefesini yansıtan en güzel örneklerden biriydi. Ülkeyi kağıtta dışa bağımlılıktan kurtaran SEKA kapatılınca yayıncılık sektörü adeta kara kışa girdi. İthalata bağımlı hale gelen Türkiye’de kağıt fiyatları artan döviz kuruyla birlikte adeta uçtu, maliyetler patladı, kimi dönem kağıt bulunamaz, gazete ve dergiler basılamaz oldu. SEKA kapanınca cari açık ateşine bir odun daha atılmış oldu.

198 milyona yapıldı, 1 milyona satıldı

BALIKESİR kağıt fabrikası, 1981 yılında 198 milyon dolarlık bir yatırımla kuruldu. AKP 2003’te fabrikayı en yakınına, Albayrak Grubu’na sattı. 198 milyon dolara kurulan fabrika 1.800 dönüm arazisi, 185 lojmanı, sosyal tesisleri ve çok sayıda varlığıyla birlikte sadece 1.1 milyon dolara gitti. Albayraklar hemen 287 işçiyi attı. Sendika ihalenin iptali için dava açtı. Yüksek yargı 2003, 2004, 2005 ve 2006 yıllarında yürütmeyi durdurma ve iptal kararları verdi. Ancak atı alan Üsküdar’ı geçti. 2013 yılında çıkarılan şirkete özel Bakanlar Kurulu kararıyla yargı tümden devre dışı bırakıldı.

5 milyona satılıp 68 milyona geri alındı

2003 yılında ihaleye çıkarılan fabrikayı Necmettin Erbakan’ın damadının yönetimde olduğu Milda Kağıt Sanayi şirketi 5 milyon liraya (3.5 milyon dolar) satın aldı. Şirket, fabrikayı 5 yıl çalıştırma zorunluluğu olmasına rağmen kısa süre çalıştırıp kamuya ve işçilere 40 milyon lira borç bırakıp, kapattı. Şartlara uymadığı için fabrika Milda’nın elinden alınması gerekirken alınmadı. Milda 2010 yılında fabrikanın makinelerini 11 milyon liraya hurdaya sattı. AKP’nin emriyle Giresun İl Özel İdaresi de fabrikanın 684 dönümlük arazisini 68 milyon lira ödeyerek Milda’dan satın aldı.

SEKA işçileri direnerek kazandı

SEKA’nın Kocaeli fabrikası 1998’de kapatılmak istendi. Binlerce işçi ve ailesi, bir ay boyunca karara direnek fabrikanın kapatılmasını engelledi. Böylece fabrika, 2005’e kadar üretmeye devam etti.