Dijital ekranlardaki gizli tehlike

Son yıllarda akıllı telefon ve tabletler hayatın vazgeçilmez bir parçası oldu. Ancak bu cihazların yaydığı mavi ışık özellikle göz sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturuyor. ‘‘Bu ışık, yüksek enerjili bir ışıktır. Dolayısıyla göze zarar verme potansiyeli yüksektir'' diyen Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erdal Yüzbaşıoğlu, farkında olmadan maruz kaldığımız mavi ışığın göz sağlığımıza zararlarını ve korunma yollarını şöyle açıkladı:

Gözlerde ne gibi sorunlara yol açar?

Günlük yaşamda mavi ışıkla hem doğal hem de suni yola karşı karşıya kalırız. Güneşten alınan mavi ışık faydalıdır. Mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin salgısını artırır. Serotonini artırırken, melatonin salınımını azaltır. Böylece gece-gündüz döngüsüsün sağlıklı işlemesine yardımcı olur. Daha az güneş ışığına maruz kalan kuzey ülkelerinde yaşayan insanlarda görülen depresyonun nedenlerinden en önemlisi de yeteri kadar güneş ışığı alamamalarıdır. LED ışıkları, bilgisayar, akıllı telefon ve tabletlerde bulunan mavi ışık ise zararlıdır. Mavi ışık, yüksek enerjili olduğundan gözün en hassas bölgesi olan retinanın görme duyusunun ilk algılandığı hücreleri üzerinde zehirli etkiye sahiptir. Bu ışıktan zamanla retinamız etkilenmekte ve bu bölgede hücre yıkımı olmaktadır. Görme duyumuzun yüzde 90'ı gözün arkasında bulunan retinamızdaki sarı noktada gerçekleşir. Bu nokta en çok da gündüz görmemizi ve renkli görmemizi sağlar. Yüksek enerjili mavi ışık, sarı nokta hastalığını hızlandıran nedenlerdendir. Mavi ışık, uzun dönemde katarakt oluşumuna ve var olan kataraktın artmasına da neden olur. Bu ışığın ayrıca kornea dediğimiz gözün en ön kısmındaki saydam kısım üzerine de olumsuz etkileri vardır. Bu zararlı etkilerinden biri de göz kuruluğu gibi gözün yüzey bozukluklarına neden olmasıdır.

İşte tavsiyeler

■ Mavi ışık maruziyetini azaltmak için şu noktalara dikkat edin:

■ Ekrana çok yakından bakmayın. Önerilen ekran uzaklığı ortalama 40-45 cm'dir.

■ Mavi ışık maruziyetini azaltmak için mavi ışık filtrelerinden ve mavi ışık filtreli gözlüklerden yararlanın. Bu gözlükler ve filtreler retinaya ulaşan zararlı mavi ışığın etkisini büyük oranda azaltmaya yardımcı olur.

■ Bilgisayarı, akıllı telefonu veya tableti sık kullanıyorsanız göz muayenenizi aksatmayın. İdeali 6 ayda bir, en geç ise yılda bir kez muayene olmanızdır.

■Düşük dereceli göz bozukluğunuz olabilir. Görmede sorun yaşamasanız da göz-baş ağrısı ya da göz yorgunluğu yaşayabilirsiniz. Bunlar sizde varsa gözlük kullanın.

■ Floresan ve LED ampuller de mavi-ışık yayar. Mümkünse lambaları değiştirin ya da üzerlerini selofan gibi şeffaf bir malzemeyle kaplayın. Bu tür ışık kaynaklarını geceleri kullanmaktan kaçının.

■ Mavi ışık uyku sorunlarına ve ciltte hasara yol açıp erken yaşlanmaya da neden olabilir. Dolayısıyla özellikle akşamları elektronik cihazlardan uzak durmaya çalışın.

Bu ışığı neden algılayamayız?

Işık, uzay boşluğunda ışık hızında ilerleyen bir tür dalgadır. Görünür ışığın dalga boyu 380-740 nanometre aralığıdır. İnsan gözü, sadece bu dalga boyu aralığındaki ışığı görebilir. Mavi ışık 400-490 nanometre dalga boyundaki ışıktır. Dolayısıyla gözümüz bu ışığı algılayamaz.