Deprem Erken Uyarı Sistemi EDİS: Olası İstanbul depreminde hayati 30-40 saniye!

Deprem erken uyarı sistemleri Japonya başta olmak üzere dünyanın pek çok deprem ülkesinde kullanılıyor. Deprem anında hayati görev üstlenen bu sistem, Türkiye’de de geliştiriliyor: EDİS.

Deprem Erken Uyarı Sistemi (EDİS), Fay hatlarına yerleştirilen hassas sensörlerin depremi algılamasıyla harekete geçen sistem, sizi depremin gerçekleştiği yere olan uzaklığınıza göre anında uyarıyor. . Böylece deprem dalgaları sizin binanıza gelmeden önce 5-10 saniye de olsa kaçma ya da korunma fırsatı sunuyor.

Hürriyet’ten Emre Eser’in haberine göre; 7 yıldır üzerinde çalışılan 2 yıldır ise Marmara Bölgesi için hazır olan sistemin 5 yıl içinde Türkiye geneline yayılması bekleniyor. Hatta şu anda EDİS, Türkiye’de kamu yatırımı ile devleşen bir unicorn olma yolunda. Şimdilik hangi kamu kurumunun bu yatırımı yapacağı saklı tutulsa da Türkiye Cumhuriyeti, yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırımla bu sistemden her konut ve binanın yararlanmasını amaçlıyor.

Pek çok şirket kullanmaya başladı

Uygulamayı Türkiye’de Artaş İnşaat, Akçansa, Bayer, Esas Holding, Vadi İstanbul, Karaca, Arçelik, Vakıfbank, Ziraat Bankası, BOTAŞ, İnovia, Botaş, Akmerkez, Rönesans Holding, Pegasus gibi kurumlar kullanmaya başlarken ABD, Meksika, Japonya, Tacikistan, Pakistan, Yunanistan ve Fas gibi ülkeler de şimdiden görüşmelere başlamış durumda. Bu konuda en fazla ilerleme kaydedilen ülke ise Meksika. Bu ülkeyle anlaşma sağlanması durumunda 300 milyon dolarlık yeni bir yatırım yapılacak ve Meksika’nın başkenti deprem hazırlıklarının arasına EDİS’i de dahil edecek.

Kaçış için zaman tanıyor

Yıldız Teknik Üniversitesi’nde (YTÜ) bulunan Yıldız Teknopark içerisindeki ofislerinde Hürriyet’e açıklamalarda bulunan EDİS Türkiye Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, “Biz depremi önceden haber vermiyoruz. Tıpkı yangın alarmları gibi deprem anında bildiriyoruz. Ancak depremin merkezi ile sizin olduğunuz yer arasında mesafe bazen hayat kurtarıyor. Sistemimiz P dalgalarını tespit eder etmez tüm alıcılara alarm gönderiyor. Ve yıkıcı olan S dalgaları size ulaşmadan depremin geleceğini haber veriyor. Deprem dalgaları saniyede en fazla 3.5 kilometre hızla ilerliyor. Olası bir İstanbul depreminde en kötü senaryoda 5-6 saniye daha iyi ihtimallerde ise 30-40 saniyelik bir zaman var. Heybeliada’da deprem olursa Şişli’de oturan birisi 20 saniyenin üzerinde zamana sahip. 6 şubat depremlerinde Hatay bu sistemini kullansaydı yaklaşık 1 dakika önceden herkesin haberi olabilirdi” ifadelerini kullandı. Erişen, son depremlerde uygulamanın hatasız çalıştığını belirtti.

Tanesi 340 bin Euro

Ali Emre Erişen, sistem en hayati bölümünün fay hatlarına koyulan hassas sensörlere sahip istasyonlar olduğunu söylüyor. Yapay zekâ ile donatılmış sistemde tanesi 340 bin Euro olan bu istasyonlar fay hatları kazılarak yer altına gömülüyor. Marmara Denizi’nde daha önce de benzer bir sistemin denendiğini hatırlatan Erişen, “O zaman bakım maliyetleri ve balıkçılar yüzünden proje yarıda kaldı. Şimdi tonlarca ağırlığa sahip beton blokların içine istasyonları yerleştirip gemilerle fay hattının üzerine yerleştiriyoruz. Çoğu noktada birden fazla sensör var. Farklı noktalardaki istasyonlar gemi geçişine kapalı alanlarda ve burayı Sahil Güvenlik sürekli koruyor. Yalova’dan Marmara Ereğlisi’ne kadar farklı noktalardaki istasyonlar deprem anında milisaniyeler içerisinde iletişime geçip depremin hangi noktada patladığını ve nereye doğru ilerlediğini belirliyor. Ardından uyarı cihazlarına bildirim gidiyor” şeklinde konuştu.