Bankaların TL’ye dönüş hedefleri zorda

Birol BOZKURT

Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarından çıkışlar son haftalarda iyiden iyiye azaldı. Bankacılık kaynakları, yılbaşından itibaren çıkışların hızlandığı KKM’de son dönemde yenileme oranlarının yeniden yüzde 80’i aştığına dikkat çekerken, piyasada seçimlerden sonra doların artacağına dair iddiaların bunda etkili olduğu görüşünde.

Bankaların TL mevduat faizlerini yüzde 60’lara yaklaştırmasına rağmen müşterilerin döviz dönüşümlü KKM’lerini yenilemeye devam ettiğini söyleyen kaynaklar, bankaların Merkez Bankası’nın verdiği TL dönüşüm hedeflerini tutturmada zorlandığını söylüyor. KKM, 15 Mart haftasında 8,11 milyar TL düşüşle 2,29 trilyon TL’ye gerilemişti. KKM’ye yeni girişlerin de arttığına dikkat çeken bankacılık kaynakları önümüzdeki dönemde KKM’nin yeniden artışa geçebileceğini söylüyor.

Mevduat faizleri yüzde 60’a yaklaştı

Merkez Bankası’nın, açıkladığı verilere göre, bankacılık sektörünün toplam mevduatı (bankalar arası dahil) 15 Mart ile biten haftada 200,6 milyar lira artışla 15 trilyon 935 milyar liraya çıktı. 1-3 aylık TL mevduat faizi yüzde 53,63'ten yüzde 55,7'ye yükselirken, bazı bankaların bu hafta faizleri yüzde 57’ye kadar çıkardığı görüldü.

Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 0,96 yükselişle 8,7 trilyon lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 1,96 artışla 6,5 trilyon lira oldu. Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, 215,3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 182,8 milyar doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatında, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda 1,9 milyar dolarlık artış görüldü.

İhtiyaç kredisi faizinde rekor artış

Merkez Bankası’nın sıkılaştırıcı adımları 15 Mart haftasında kendini gösterdi. Buna göre ticari kredi faizleri de yüzde 55,76'dan yüzde 58,5'e çıktı. Geçen haftanın rekorunu ise ihtiyaç kredi faizleri kırdı. 8 Mart haftasında yüzde 63,36 olan ihtiyaç kredi faizleri 15 Mart haftasında yaklaşık 13 puan artışla yüzde 76'ya çıktı.

Bu artışta mart başında Merkez Bankası’nın aylık kredi büyümelerine getirdiği zorunlu karşılık adımının etkili olduğu görüldü. Mevduat bankalarındaki tüketici kredileri, geçen hafta yüzde 0,15 azalarak 1 trilyon 504 milyar lira olurken faizlerinde rekor artış izlendi. Geçen hafta yüzde 63,36 olan tüketici kredi faizleri yüzde 76 olarak kaydedildi.

Kartlı ödemeler şubatta 1 trilyon lirayı aştı

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubat ayında yapılan toplam ödeme tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 152 artarak 1,01 trilyon lira oldu. BKM, şubat ayına ilişkin verilerini açıkladı.

Buna göre, şubat ayı itibarıyla Türkiye'de kredi kartı sayısı 120,4 milyon, banka kartı sayısı 191,2 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 91,8 milyona çıktı. Geçen yılın şubat ayı ile kıyaslandığında kredi kartı sayısında yüzde 18, banka kartı sayısında yüzde 11, ön ödemeli kart sayısında ise yüzde 23'lük artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise yüzde 15 artarak 403,4 milyona ulaştı.

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubatta yapılan toplam ödeme tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 152 artarak 1,01 trilyon lira oldu. Ödemelerin 843,1 milyar lirası kredi kartları ile yapılırken, 150,3 milyar lirasında banka kartları, 19 milyar lirasında ise ön ödemeli kartlar kullanıldı. Ödemelerde büyüme oranı, kredi kartlarında yüzde 166, banka kartlarında yüzde 94, ön ödemeli kartlarda ise yüzde 184 oldu.

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubatta yapılan toplam ödeme sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 38 artarak 1,36 milyar oldu. Ödemelerin 763,3 milyon adedi kredi kartları, 491,1 milyon adedi banka kartları, 106,6 milyon adedi ise ön ödemeli kartlarla yapıldı. Ödeme sayılarında geçen yılın aynı dönemine göre büyüme oranı kredi kartlarında yüzde 41, banka kartlarında yüzde 27, ön ödemeli kartlarda ise yüzde 79 olarak kayıtlara geçti.

Kredi kartı hacminde düşüş başladı

BDDK verilerine baktığımızda ise 15 Mart haftasında kredi kartı hacminde gerileme başlamış gibi görünüyor. 8 Mart haftasında 1 trilyon 319 milyar TL düzeyinde olan bireysel kredi kartı hacmi 15 Mart haftasında 10 milyar liralık düşüşle 1 trilyon 309 milyar liraya geriledi. Bunda Merkez Bankası’nın mart ayı başında aldığı önlemlerin yanı sıra kredi kartlarındaki nakit avans işlemleri ve kredili mevduat hesaplarında uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı yüzde 4,42'den yüzde 5'e çıkarılmasının etkili olduğu düşünülüyor.

İnternetten kartlı ödemeler 294 milyar liraya yaklaştı

İnternetten kartlı ödemeler ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 177 artarak 294 milyar liraya yaklaştı. İnternetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki payı yüzde 26 oldu. İnternetten kartlı ödeme sayısı yüzde 39 artarak 203 milyona yükselirken, internetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki payı yüzde 15 olarak gerçekleşti. Kartlarla yapılan temassız ödeme sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62 artarak 856,9 milyon oldu. Temassız ödeme tutarı ise yüzde 188 yükselişle 290,6 milyar lira olarak gerçekleşti. Şubatta mağaza içi yapılan her 4 kartlı ödemeden 3'ü temassız gerçekleşti.