Akdeniz’de narenciyeden avokadoya geçiş hızlandı

Mehmet Hanifi GÜLEL

Narenciye rekoltesinde bu sezon rekor kırılmasıyla beraber, özellikle erkenci ürünlerin birçoğunun dalda kalmasına neden oldu. Dalda kalan ürünlerden dolayı zarar eden çiftçiler, söktükleri bahçelerine tropik meyvelere ekmeye başladı ve ürün deseninin değişiminin hızlanmasında etkili oldu.

Bölge çiftçisi, narenciyeden umduğunu bulamayınca, avokado gibi tropik meyvelerin üretimine yöneldi. Ayrıca, bölgede değişen iklimle beraber Adana ve Mersin illerinde ürün deseninin değişmesinde de önemli rol alıyor. Sektör temsilcileri, bölgede sökülen limon bahçeleri başta olmak üzere, muz gibi diğer bahçelerinin yerine de avokado üretiminin yapılmaya başlandığını aktarıyorlar.

Erdemli’de dikenli limonun tarlada 1 lira ile 3 lira arasında satıldığını aktaran Erdemli Ziraat Odası Başkanı Rasim Şahin, limonun para etmediğini ve şu an bahçelerin sökülüp, yerine avokado dikildiğini söyledi. İlçede avokadoya yönelimin daha yeni olduğunu aktaran Şahin, ‘’Şu anda 100 çiftçiden iki veya üçü avokado üretimine yöneliyor. Türkiye’de avokado üretimi alanları ve rekoltesi her geçen yıl artıyor’’ dedi.

Bölgenin ürün deseni değişiyor

Bölgelerinde muz ve çilek üretiminin ağırlıkta olduğunu kaydeden Anamur-Bozyazı Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şeref Gümüş, ağırlıkla tropikal ürünlerin yer aldığını belirtti.

Şu anda muz fiyatının iyi olduğunu ama istikrarlı olmadığına dikkat çeken Gümüş, ‘’Avokadoya yönelmede bir patlama yaşanıyor. Muzdan avokadoya ciddi manada dönüş var ve bu geçiş yüzde 3 ile 5 arasında bulunuyor. Sadece avokado değil, muzu bırakıp sebzeye ve ejder meyvesine geçen de var.

Bu değişimi sahaya çıktığımız zaman görüyoruz. Bölgenin ürün deseninde ciddi manada değişiklik yaşanıyor. Bölgemizde muz üretimi yüzde 80 örtü altı. Avokado hem serada hem de açıkta var. Yine bölgemiz iklim değişikliğinden dolayı tropikal ürünlerin yetişme alanı genişliyor. Tarımda en büyük problem çalışanların yaş ortalamasının 60’a dayanması ve enerjiden ilaca varıncaya girdi maliyetlerindeki fiyat artışları yer alıyor’’ diye konuştu.

Akdeniz meyve sineğinde artış bekleniyor

Bu yıl Türkiye geneli narenciye rekoltesinin yaklaşık 8 milyon ton olarak yer aldı. Erkenci ürünlerde işçi yetersizliği nedeniyle birçok ürün dalda kaldı. Sektör temsilcileri, işçi yevmiyelerinin sezon başında 650 liradan başladığını ve şu an 800 liraya kadar yükseldiğini aktardı. Temsilciler, bu yıl en çok Akdeniz meyve sineğinin popülasyonun artmasından korktuklarını belirterek, dalda kalan ürünlerin sineğin beslenme kaynağını oluşturduğunu ve bahçelerde kalan ürün miktarının fazla olduğuna dikkat çektiler.

Murcott mandalinanın iyisi ihracata kötüsü iç pazara kaldı

Narenciyede şu an bir sorunun olmadığını, sadece eylül, ekim, kasım ayında yetişen erkenci ürünlerde sorun yaşandığına dikkat çeken Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, o dönemde işçi bulunmamasından dolayı ürünlerin toplanamadığını bildirdi.

Şu an narenciyenin iyi gittiğini ve para ettiğini ifade eden Doğan, ‘’Erkenci çıkan narenciyeyi biz maalesef hepsini toplayamadık. Buradaki mevsimlik tarım işçilerin Konya’da domates, soğan ve elma için orada bulunuyordu. Kimisi de Karadeniz’de Bursa ve Antalya'da çalışmaya gitmişti.

Onların geri dönüşleri ancak kasım ayının sonu, aralık ayının başını buldu. Her yıl üç ay burada sıkıntı yaşıyoruz ve şu an bile işçi bulamıyoruz. İlimizde narenciye hasadı halen devam ediyor. Şu anda olan ve hasadının sonuna geldiğimiz murcott mandalina çeşidinin fiyatı dalında 16 ile 17 lira arasında bulunuyor. Şu an murcott mandalinanın hepsi ihracata gidiyor. İç piyasaya ise fabrikadaki bazı kalitesi düşük olanlar giriyor. Yurt dışından ciddi talep var.

Fakat, murcott mandalinayı çiftçinin yüzde 80’i ucuza verdi ve murcott üreticiyi değil, ihracatçıyı sevindirdi. Erkenci ürünler para etmeyince çiftçilerin çoğu 4 ile 5 liradan ürününü verdi. Mandalina grubunda murcott üretimin yüzde 50’sini oluşturuyor. Diğer yandan greyfurt hasadı devam ediyor ve kalitesine göre fiyatı 4 ile 6 lira arasında değişiyor. Portakal fiyat ise 7 ile 8 lira arasında bulunuyor. Çiftçi bu fiyatlarla zarar etmez ama para da kazanamıyor’’ dedi.