‘466 milyon yıl önce Dünya’nın halkaları vardı!’
Bilim insanları, Dünya'nın 466 milyon yıl önce tıpkı Satürn gibi bir halka sistemine sahip olabileceğini öne sürüyor. Bu hipotez, Ordovisyen Dönemi'nde yaşanan bir dizi meteor yağmuru ve o dönemin en soğuk iklim olaylarından biri olan küresel donmayı açıklayabilir. Yeni çalışma, 12 Eylül’de Earth and Planetary Science Letters dergisinde yayımlandı.
Ordovisyen Dönemi’nde Dünya, yoğun bir meteor bombardımanına sahne oldu. Bu döneme ait bilinen yaklaşık 21 kraterin Dünya’nın ekvatoruna yakın bir bölgede yoğunlaştığı tespit edildi. Araştırmayı yöneten Monash Üniversitesi’nden jeolog Andrew Tomkins, “Bu kadar çok kraterin ekvatora yakın bir alanda toplanması istatistiksel olarak sıra dışı. Bu kraterler rastgele dağılmış olmalıydı,” dedi.
Araştırmacılar, bu kraterlerin, Dünya’nın etrafında oluşmuş devasa bir halka sisteminden düşen meteoritler tarafından oluşturulmuş olabileceğini düşünüyor. Hipoteze göre, 12 kilometre çapındaki büyük bir asteroid, Dünya'nın güçlü çekim kuvvetine yenik düşerek parçalandı ve bu parçalar bir halka sistemi oluşturdu.
HALKANIN GÖLGESİ VE KÜRESEL DONMA
Araştırmacılar, bu halkanın Dünya’nın iklimi üzerindeki etkilerini de inceliyor. Tomkins, halka sisteminin gölgesinin, Güneş ışığını engelleyerek 445 milyon yıl önce yaşanan Hirnantiyen Çağı adı verilen küresel donmayı tetiklemiş olabileceğini belirtti. Bu durum, o dönemdeki iklim değişiklikleri ve evrimsel süreçler hakkında yeni ipuçları sağlayabilir.
HALKALAR NASIL OLUŞUR?
Dünya'nın Roche limiti adı verilen çekim sınırına yaklaşan bir gök cismi, gezegenin güçlü çekim kuvveti nedeniyle parçalanabilir. Bu durum, Satürn’ün halkalarının oluşum mekanizmasına benzer şekilde Dünya çevresinde de bir halka sistemi yaratmış olabilir. Tomkins, halkaların ekvator düzleminde oluştuğunu, bunun Dünya’nın ekvatoral çıkıntısı ile bağlantılı olduğunu söyledi.
21 KRATERİN SIRRI
Araştırmacılar, Dünya tarihindeki 200 çarpma kraterini inceledi. Ordovisyen Dönemi'ne tarihlenen 21 kraterin ekvatora yakın bir bölgede yer alması dikkat çekti. Dünya yüzeyinin yalnızca %30’u kraterleri koruyabilecek nitelikteydi, bu da çarpma olaylarının rastgele değil, halka sistemi kaynaklı olduğunu destekliyor.
Araştırmacılar, bu döneme ait meteor kalıntılarında bulunan L kondrit adı verilen malzemenin, daha kısa uzay radyasyonu maruziyeti işaretleri taşıdığını buldu. Bu bulgu, antik bir asteroidin Dünya’nın Roche limitine yaklaşıp parçalandığı teorisini güçlendiriyor.
HALKANIN ÖMRÜ VE EVRİME ETKİSİ
Dünya’nın olası halka sisteminin 20 ila 40 milyon yıl boyunca varlığını sürdürebileceği tahmin ediliyor. Araştırmacılar, bu halkaların evrimsel değişimlere nasıl katkıda bulunduğunu ve iklim değişikliklerini nasıl etkilediğini anlamak için çalışıyor.
GELECEKTE HALKALAR OLABİLİR Mİ?
Bilim insanları, bu tür olayların nadir olduğunu belirtiyor. Ancak Mars'ın bir gün iç uydusu Phobos'un parçalanarak bir halka sistemi oluşturabileceği öngörülüyor. Bu olayın 100 milyon yıl içinde gerçekleşebileceği tahmin ediliyor.