16 bin kırsal mahalle 2026’da vergiyle tanışacak

Kasım 2012’de yürür­lüğe giren 6360 Sayı­lı Kanun Hükmündeki Kararname ile köy statüsünü kaybeden 16 bini aşkın kırsal mahalle, 2026 yılında emlak vergisiyle tanışacak. Daha ön­ce 2022 yılı sonuna ertelenen ve bu yıl ödemeleri başlaması gereken emlak vergisi ile ilgili muafiyet süresi 2026’ya ertelendi.

İmpomes Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Yüksek Şehir ve Bölge Plancısı Müberra Oflaz, bu durumda 16 bini aşkın kırsal mahallede vergilendirmenin 2026 yılında başlayacağı uyarısında bulundu. Müberra Oflaz, söz konusu mahallelerin içinde İstanbul ve Kocaeli’deki or­man köylerinin de bulunduğu­na dikkat çekti.

Büyükşehir sınırlarında 2 kat vergi

6360 sayılı kanun nedeniy­le 30 ilde 16 bin 220 köyün ma­halleye dönüştüğünü, yine ay­nı değişiklikle 1053 beldenin de mahalle statüsü kazandı­ğını hatırlatan Oflaz, önceden “köy” statüsünde olan bir yer­leşim biriminin “mahalle” sta­tüsüne dönüşmesi durumu­nun vergi açısından iki sonucu olduğuna işaret etti.

Oflaz, “Da­ha önce ilgili yerleşim yeri, be­lediye ve mücavir alan sınırları dışında ise oradaki taşınmazlar emlak vergisine tabi değilken artık emlak vergisine tabi olur. Daha önce de emlak vergisine tabi durumda olsa bile büyük­şehirlerde emlak vergisinin iki kat uygulanması nedeniyle ar­tık emlak vergisi iki kat olarak hesaplanır” dedi.

İstanbul’dan Van’a kadar

Düzenlemenin sadece Ana­dolu’daki şehirleri değil, İstan­bul ve Kocaeli’deki bazı köyleri de kapsadığını açıklayan Mü­berra Oflaz, 2026’da vergilen­dirmenin başlayacağı yerleri şöyle özetledi:

- Yasa kapsamında büyükşe­hir belediyesi olan Aydın, Ba­lıkesir, Denizli, Hatay, Malat­ya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekir­dağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van il­lerinde il mülki sınırları içinde “köy”den “mahalle”ye dönüşen (orman köyleri dahil) yerler. İstanbul ve Kocaeli’de orman köyleri,

-Kanun öncesinde büyükşe­hir belediyesi olan diğer 14 il­de (Ankara, İzmir, Adana, Bur­sa, Gaziantep, Konya, Kayseri, Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Mersin, Samsun, Sa­karya) il mülki sınırları ile bü­yükşehir belediye sınırları ara­sında kalan alanda “köy”den “mahalle”ye dönüşen yerler ile orman köyleri. Müberra Oflaz, Türkiye’nin neresinde olursa olsun mülke dair yasa değişik­liği ve vergi takibi yaptıklarını belirterek, "Halen 69 şehirde, 430 ilçede 8700 gayrimenku­lün takibini yapıyoruz" dedi.

Tüzel kişilikleri kaldırıldı

Gayrimenkul Hukuku Der­neği (GHD) Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, 12 Kasım 2012’de kabul edilen 6360 sa­yılı kanun ile 14 ilde büyük­şehir belediyesi ve 27 ilçe­de de ilçe belediyesi kurul­ması kararı alındığını, bu kanunla büyükşehir olan il belediyelerinin büyükşehir belediyesi olduğunu, yine ka­nunda yer alan illere bağlı tüm ilçelerin köy ve belde beledi­yelerinin tüzel kişilikleri kal­dırılarak köylerin mahalle ol­duğu, belde belediyelerinin ise tek mahalle olarak bağlı oldu­ğu ilçe belediyesine katıldığını söyledi.

Yasal düzenleme daha önce ertelendi

Köylerden mahalleye dö­nüşen ve burada yaşayan va­tandaşların, belediye gelirle­ri kapsamında ödemek zorun­da kalacakları emlak vergisi, çevre temizlik vergisi ve diğer harç ve katılım payları yönün­den ödemelerinin daha önce 2014, 2020, 2022 sonuna er­telendiğine işaret eden Kiraz, yerel seçimler öncesinde de 12 Mart 2023 tarihli yasal düzen­lemeyle sürenin 31 Aralık 2025 sonuna ertelendiğini açıkla­dı.

Düzenlemenin etkisini Ki­raz, şöyle özetledi: “2026 yı­lından başlamak üzere köy vasfını kaybetmiş ve mahal­le olarak belirlenmiş yerlerde emlak vergisi ve belediye vergi, harç ve katılım payları öden­meye başlayacaktır. Yine 2020 yılında yapılan bir düzenleme ile köy vasfını kaybetmiş ma­hallelere kırsal mahalle olma hakkı tanınmış olup, kırsal ma­halle başvurusu ilçe belediye meclisi teklifi ile büyükşehir belediye meclis kararı ile ola­cak.”

Bazı meralar satıldı

Bu durumun tarımsal faali­yete yönelik etkileri konusun­da Kiraz, “Bu statü kapsamın­da köy vasfının kaybedilmesi noktasında birçok köyün me­ralarının mera vasfının kaybe­dildiği, bazılarının satıldığı ve yine birçok köy açısından da tarımsal faaliyetin sona erdi­ği söylenebilecektir” değerlen­dirmesinde bulundu.

Şehir hizmetleri alma hakkı kazandılar

Şehir hayatının büyümesi ile büyükşehir sınırlarına da­hili edilen ve mahalle statüsü­ne kavuşan tüm köylerin, bü­yükşehir ve ilçe belediyelerinin vatandaşlarının aldıkları tüm hizmetleri almaya hak kazan­dıklarının söylenebileceğinin altını çizen Kiraz, “Bu kapsam­da bu mahalleler açısından te­mizlik hizmetleri, su ve enerji hizmetleri, ulaşım hizmetleri, denetim hizmetleri bu mahal­lelere de belediyeler tarafından verilmek zorundadır” dedi.

Vergiyi erken ödeyenler 5 yıl içinde geri alabilir

Kırsal mahalle statüsü ka­zanmış mahallelere bazı mu­afiyetler tanındığı halde, bazı belediyeler tarafından muafi­yet kapsamında ve süresinde olan vergilerin alındığının da görüldüğüne dikkati çeken GHD Başkanı Ali Güvenç Ki­raz, “Bu noktada vatandaşları­mızın, geriye dönük olarak 5 yıl içerisinde ödedikleri bu fazla emlak vergisi ve diğer belediye gelirleri kapsamında ödenen vergileri geri alma hakları var­dır.

Vatandaşların bu konuda ilgili belediyeye giderek mua­fiyet durumunu anlatır dilek­çe sunması, devamında 30 gün içerisinde idare tarafından ce­vap almazsa 30’uncu gün sonu itibariyle veya süresi içinde ce­vap alır “red” yazısını alır ise bu red tarihinden itibaren 30 gün içerisinde vergi mahkemesine dava açması gerekmektedir.”

Kırsal mahallelere tanınan haklar

1-İşyeri olarak kullanılan bina, arsa, araziler açısından gelir vergisi muafiyeti olan esnaf veya basit usulde vergilendirilenler emlak vergisi ödemeyecek.

2-Tarımsal amaçlı kullanılan arsa ve arazileri kullananlar emlak vergisi ödemeyecek.

3-Kırsal mahallelerde bina, arsa, arazilerde ticaret, sanayi ve turizm tesisi yapılması veya işletilmesi durumunda ise emlak vergisi yüzde 50 indirimli uygulanacak. Bilanço esasına göre defter tutanlar da ise muafiyet yok.

4-Kırsal mahallelerde yapılacak inşaatlarda ruhsat harçları ve imarla ilgili harçlar ve belediye gelirleri kanunu kapsamındaki tüm vergi ve harçlar yüzde 50 indirimli uygulanacak.

5-İçme ve kullanma su ücretleri de en düşük tarife dikkate alınarak konutlarda yüzde 25’i işyerlerinde ise yüzde 50’yi geçmeyecek şekilde belirlenecek.