100 milyon yıldır değişmiyor: ‘Gerçek bir tarih öncesi canavar’
Timsah kadar büyük olabilen, iki sıra iğne gibi keskin dişlere ve dinozorların bile üstesinden gelecek kadar güçlü bir zırha sahip olan bu "yaşayan fosil", bir tarih öncesi canavar olarak nitelendiriliyor. Bu devasa balık, uzun burnu, kalın zırhı ve iki sıra keskin dişiyle kolayca vahşi bir timsahla karıştırılabilir; bu yüzden halk arasında "timsah gölge balığı" olarak adlandırılıyor.
Bilim insanları tarafından "yaşayan fosil" olarak adlandırılan timsah gölge balığı (Atractosteus spatula), 100 milyon yıldır neredeyse hiç değişmeden hayatta kalmayı başaran bir tür olarak dikkat çekiyor. Güneybatı ABD ve Meksika'nın nehirlerinde, baraj göllerinde ve sahil koylarında yaşayan bu devasa balık, boyutları ve zırh benzeri pullarıyla adeta tarih öncesinden kalmış bir canavar görüntüsü sunuyor.
Timsah gölge balıkları, 2.4 metre uzunluğa ve iki sıra iğne gibi keskin dişlere sahip olmalarıyla biliniyor. Fosil kayıtları, bu antik hayvanların 100 milyon yıl önce, dinozorların dünyayı dolaştığı Kretase Dönemi'nde var olduğunu gösteriyor.
'GERÇEK BİR TARİH ÖNCESİ CANAVAR'
Biyolog Jeremy Wade, onları "gerçek bir tarih öncesi canavar" olarak nitelendiriyor. Bu hayvanların hayatta kalma başarısı, güçlü bir savunma sisteminden kaynaklanıyor. Ganoine adı verilen süper sert bir mine ile kaplı zırh pulları. Bu sert, iç içe geçmiş esnek pullar, onları tehditlerden koruyor. Gölge balıkları bir metreden daha uzun olduğunda, tek doğal düşmanları timsahtır.
Uzmanlar, bu balıkların son derece yavaş evrim geçirdiklerini ve milyonlarca yıl boyunca neredeyse hiç değişmediklerini belirtiyor. Hatta, 100 milyon yıl önce ayrılan timsah gölge balıkları ve uzun burunlu gölge balıkları hala verimli hibrit yavrular üretebiliyor. Bu evrimsel durgunluk, onları doğanın en dikkat çekici hayatta kalanlarından biri haline getiriyor.
Ancak, geçmişte büyük tehditlerle karşı karşıya kalmışlardı. 1930'larda Texas Game Fish Komisyonu, bu balıkları yok etmek için suya elektrik verme yöntemini denedi. Günümüzde ise bu eşsiz tür Florida'da koruma altına alınmış durumda ve Teksas'ta avlanma kotalarıyla korunuyor.
Su ekolojisti Solomon David'in belirttiğine göre, timsah gölge balıkları sadece güçlü zırhlarıyla değil, hızla büyüyen yapıları ve uzun yaşam süreleriyle de hayatta kalmayı başarıyor. İlk yıl içinde 60 santimetreye kadar büyüyen bu balıklar, 100 yıl kadar yaşayabiliyor.